• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Never ending story: decentralisaties

1 mei 2013 door Redactie Gemeente.nu

Lees voor

Discussies over schaalgrootte en uitvoeringskracht zijn van alle tijden en leiden volgens mij af van het doel: een geïntegreerde ontkokerde dienstverlening. Wordt het écht anders?


– column –

Cees Hamers


‘Deze onhoudbare situatie duurde 300 jaar’; de toekomst van de decentralisaties?

De eerste uitspraak refereert aan een roerige periode in China, en is vaak gebruikt in een cynische- en sarcastische context. Het sociale domein dat het Rijk de komende jaren naar de gemeenten decentraliseert, heeft ook het aureool van een never ending story. Blijft het problematisch, of wordt het écht anders?

Ik kijk terug op vier episoden uit mijn activiteiten met gemeenten. De episodes koppel ik aan vraagstukken die nu bij de decentralisaties spelen. Geen historische verhandeling, maar mijn perceptie vanuit de rol als kwartiermaker decentralisaties bij KING.


Ambtelijke regie of maatschappelijk initiatief

Veertig jaar geleden trad ik als net afgestudeerd socioloog in dienst bij een gemeenschappelijke regeling. Ik had een onderzoek naar deviant gedrag afgerond op een spiksplinternieuw regionaal woonwagencentrum. Het centrum verpauperde zo snel dat de gemeenten besloten niet te wachten op het maatschappelijk initiatief, dat zeker in die tijd het monopolie van het welzijnswerk had. Met collega’s combineerden we rollen als maatschappelijk werker, opbouwwerker, beheerder, leerplichtambtenaar en geweten van en naar de sociale dienst. En we waren ambtenaar.

Ik combineerde dat met het ambtelijk secretariaat van de gemeenschappelijke regeling. We bezochten de gezinnen, voerden de ‘keukentafel-gesprekken’ en regisseerden de dienstverlening, maar ook de handhaving. Waren wij als ambtenaar wel voldoende onafhankelijk van de overheid, en ondersteunden we als ambtenaar de doelgroep voldoende? In ieder geval waren we succesvol. Na aanvankelijke weerstand, was binnen tien jaar het regionale centrum met hulp van gemeenten en bewoners volledig gedeconcentreerd. Nog altijd geeft dat veel meer rust.

Schaalgrootte en effectiviteit

Dertig jaar geleden publiceerde het kabinet Lubbers-I de notitie ‘gemeentelijke herindeling’, en was er de wijziging Grondwet 1983. Een forse aanzet voor bestuurlijke herindeling. Gemeenten moesten samengaan, en naast provincies kwamen er stadsprovincies. In de jaren daarop sprak ik als provinciaal ambtenaar met collega’s van Amsterdam over de overheveling van taken en medewerkers. Er was een task force, want de provincie wilde een derde van haar medewerkers overdragen. Amsterdam zat daar niet op te wachten, wel op verantwoordelijkheden.

Integrale dienstverlening en specifieke aanpak jeugdzorg

Twintig jaar geleden zat ik in de IPO-werkgroep over de decentralisatie van de jeugdzorg naar de provincies. Maar lag decentralisatie naar de gemeenten niet meer voor de hand? Gemeenten kenden het welzijnsveld immers van nabij. Veel jongeren maakten een negatieve carrière in de verzorging door richting problematisch gedrag. Het gezin was meer in beeld als omgeving van de jongere, nauwelijks als onderwerp van de ondersteuning. Dat vroeg om kleinschalige aanpak. Het probleem was dat het veld van de jeugdzorg te versnipperd en te verkokerd was. De zorg was (nog?) niet te organiseren op lokaal niveau.

En tot slot: de informatievoorziening

Minder dan tien jaar geleden publiceerde de Commissie Postma/Wallage het rapport ‘het uur van de waarheid’ over de elektronische overheid. Ik deed in die tijd het business management voor gemeenten bij een van de grote leveranciers. De uitdagingen voor het op orde brengen van de informatievoorziening cumuleerden bij gemeenten. Er moest een Nationaal Urgentie (later Uitvoerings) Programma komen. Eerst de basis op orde, dan pas weer ruimte voor andere vernieuwing.

Op dit moment, halverwege de implementatie van het NUP, praten we over de modernisering van de Basisregistratie Personen, inrichting van de integrale informatievoorziening sociaal domein, beveiliging van informatie, de implementatie van de werkpleinen en de RUD’s, het Ondernemingsdossier en het Programma Digitaal 2017. Innovaties die grote aandacht van gemeenten vragen, honderden miljoenen aan implementatiekosten vergen en ernstige bedreigingen zijn voor de continuïteit van de dienstverlening. Want de aanpassingen raken het hart van de gemeentelijke administraties.

Gaat deze onhoudbare situatie dan nog 260 jaar duren?

Is er in 40 jaar iets veranderd? Ik ga niet mee met cynisme. Gemeenten zijn verder, over het algemeen beter georganiseerd en zich bewust van de uitdaging. Gemeenten onderzoeken nu voor complexe (kostbare) situaties, het belang van (overheids-)regie, wijkgerichte benadering en integrale dienstverlening via de ‘keukentafel’. Mijn ervaring zegt dat het, zolang het gemeentebestuur de verantwoording neemt voor regie en resultaat, niet interessant is of de gemeente of het maatschappelijke initiatief de uitvoering doet.

Discussies over schaalgrootte en uitvoeringskracht zijn van alle tijden en leiden volgens mij af van het doel: een geïntegreerde ontkokerde dienstverlening. Samenwerking, leren van en overlaten aan elkaar, zijn de goede antwoorden op de complexiteit die gemeenten terecht zien.

We verwachten dat het lokaal bestuur de ontkokering binnen de jeugdzorg gestalte kan geven. De integrale aanpak met andere zorg zal zelfredzaamheid bevorderen, en leiden tot een passende dienstverlening aan gezinnen. Daarvoor is tijd nodig, en meer ruimte voor experiment.


Er is wel een kritieke succesfactor. Gemeenten zijn uniek in het uitvoeren van hun dienstverlening. Maar er is, zo zegt mijn ervaring, geen enkele reden om in de bedrijfsvoering niet intensief samen te werken. Met name waar het de informatievoorziening betreft. Toch volharden veel gemeenten ook hier in een eigen aanpak. De huidige complexe veranderingen vragen van gemeentebesturen een gezamenlijke strategische keuze. De gemeente die alles zelf regelt, zal zijn burgers en medewerkers de komende jaren tekort doen.

Daarom hoop ik dat gemeenten de komende maanden hun deskundigen de ruimte geven om gezamenlijk een robuust overgangsscenario te ontwikkelen naar een gedecentraliseerde aanpak.

Tagged With: decentralisatie, KING, samenwerking Filed Under: Bestuur, Blog, Decentralisatie, Organisatie, Samenwerking

Reageer
Vorige artikel
Hof: Uitsluiting door verleden inschrijvers toegestaan
Volgende artikel
Verblijfsverbod niet in strijd met Opiumwet

Reader Interactions

GERELATEERD

Noodzakelijk kwaad samenwerking gemeenten

Opinie Het noodzakelijke kwaad van samenwerking

Onlangs mocht ik voor Omroep Gelderland reageren op het vraagstuk ‘grip op gemeentelijke samenwerking’. Ik heb daarbij bewust stellig wat zaken neergezet. Zo noem ik samenwerking een noodzakelijk kwaad. Daarmee bedoel ik niet dat samenwerking tussen gemeenten slecht is. Mijn punt is dat deze samenwerking nu eenmaal noodzakelijk is in veel gevallen, ondanks alle problemen... lees verder

Onzorgvuldig en onrechtmatig met kosten

Opinie Onzorgvuldig en onrechtmatig met kosten

De Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) kent regels die enigszins tegenstrijdig zijn. Dat geldt bijvoorbeeld bij begrotingswijzigingen. Mijn vorige blog ging over een catch-22 in de regels voor gemeentelijke samenwerking enerzijds en openbaarmaking anderzijds. Maar ook in de Wgr zelf vinden we voorschriften die met elkaar lijken te conflicteren en oplossingen niet dichterbij brengen. De begroting... lees verder

Regelingen Samenwerking gemeenten Wgr

Opinie Vormen van gemeentelijke samenwerking

Gemeentelijke samenwerking kent velerlei vormen. De regeling zonder meer, bestuursovereenkomst, bevoegdhedenovereenkomst en convenant: waar hebben we het over? In mijn vorige blog kwam al de regeling zonder meer aan bod, met name in relatie tot de centrumregeling. Conclusie was dat een regeling zonder meer een gemeenschappelijke regeling is, waarbij géén taken of bevoegdheden overgedragen of... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Strategisch Financieel Adviseur – Gemeente Velsen

Coördinator Omgevingsdialoog Industrie & Gezondheid IJmond – Gemeente Velsen

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Nieuwe ronde Regeling Huisvesting Aandachtsgroepen vanaf juni

28 mei 2025

speelplekken en staalslakken

Staatssecretaris: gebruik geen staalslakken bij speelplekken

28 mei 2025

Recreatiewoning

Kabinet wil permanente bewoning recreatiewoningen 10 jaar toestaan

27 mei 2025

Grote regionale verschillen in arbeidsongeschiktheid

27 mei 2025

Verward gedrag

Meer samenwerking bij aanpak verward of onbegrepen gedrag

27 mei 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU