• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners Gemeente.nu
    • Centric
    • Segment
    • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)
    • Sdu VIND
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers

Politiseer de gemeenteraad!

4 april 2019 door Martin Schulz

Raadslid zijn is geen vak of beroep, maar zogenaamd ‘lekenbestuur’. Raadsleden bepalen niet samen de standaarden en regels waaraan iedereen zich te houden heeft. Ook is er geen diploma nodig om raadslid te kunnen worden. In dit niet beroepsmatige karakter schuilt de kracht van de gemeenteraad en de zwakte, zoals vaak wordt gedacht.

Als we het ‘lekenkarakter’ van de raad zien als zwakte, dan worden oplossingen gezocht in het professionaliseren van de raad. Dan moeten raadsleden worden opgeleid, getraind, beter ondersteund en in algemene zin betere tegenspelers worden van het college van B&W. Daarmee wordt het college vanzelf het belangrijkste bestuursorgaan in de gemeente, terwijl dat toch echt de gemeenteraad is. Als we het lekenkarakter echter zien als kracht, dan is de opgave veel meer om de raad te politiseren, om zo de strijd over de verschillen in opvattingen en voorkeuren vorm te geven. De gemeenteraad is er juist om te beslissen over al die zaken waar kennis onvoldoende houvast biedt en waarover we dus ook stevig van mening kunnen verschillen. Dat raadslidmaatschap ‘lekenwerk’ betreft, is uitdrukking van het passief kiesrecht dat iedere burger (iedereen die het burgerschap heeft) de mogelijkheid geeft zichzelf verkiesbaar te stellen. Zo kan iedere burger een vertegenwoordigend ambt vervullen – in dit geval een raadslidmaatschap. Dat is een democratische waarde in zichzelf. Naar ons idee is het dus zinvoller om de gemeenteraad te politiseren, dan te professionaliseren.

Politiseren

Politiek is de hoogste vorm voor het uitdragen van verschil die we hebben. Buiten politiek is er alleen nog fysieke geweldpleging. We hebben politiek om ervoor te zorgen dat we bij onenigheid over besluiten de knuppels letterlijk in de schuur laten staan. Het is aan de politiek om te bepalen wat daarvoor nodig is. De politiek – de gemeenteraad – bepaalt welke debatten en besluiten over welke verschillen en scheidslijnen in de samenleving nodig zijn. Daarbij erkent democratische politiek het verschil tussen mensen. We zijn het vaak met elkaar oneens en dat is prima. Met in achtneming van al die verschillen proberen we toch tot besluiten te komen waarmee we verder kunnen. Als hoogste vorm voor het beslechten van de strijd om het verschil mag politiek als vorm niet stuk gaan. Om zichzelf niet te beschadigen, moet politiek zichzelf soms begrenzen. Dat kan ook alleen de politiek doen. Er is geen hogere instantie die de politiek begrenst of terugfluit, ook de kiezer niet.

Dat politiek tegelijkertijd strijd en zelfbegrenzing inhoudt, zien we terug in hoe de gemeenteraden werken. In de gemeenteraad zijn steeds twee krachten tegelijkertijd aan het werk. Ten eerste is er de divergerende kracht, die uitdrukking is van de strijd om het verschil. Deze kracht verdeelt de raad. Ten tweede is er de convergerende kracht, die uitdrukking is van begrenzing en de noodzaak om gezamenlijk het hoogste bestuursorgaan te zijn. Deze kracht verenigt de raad. De verhouding tussen de convergerende en de divergerende kracht geeft de raad een bepaald (tijdelijk) karakter.

Opdracht

De opdracht voor iedere gemeenteraad (en dus voor alle raadsleden) is om deze beide krachten – divergentie en convergentie – steeds in het oog te houden. Ze hoeven niet altijd groot te zijn. Soms past het om saamhorig of juist terughoudend en meer naar binnen gekeerd te zijn. Voor een hoog ideaal mogen volksvertegenwoordigers echter ook tot het uiterste gaan. Dan moet het debat op het scherpst van de snede worden gevoerd. Dan is er niets mis met strijdlust en met grotere divergentie. Het is noodzakelijk te variëren afhankelijk van de situatie. Een vitale of misschien wel zelfbewuste raad kan op het ene moment strijdlustig zijn om even later op een ander onderwerp saamhorigheid te tonen. Een raad die in balans is, beheerst deze krachten en kan ze naar eigen inzicht hanteren.

Meervoudigheid waarderen

Politiek is meervoudig. Dat betekent dat wat politiek mogelijk is, altijd afhankelijk is van de lokale politieke situatie. Wat in Lelystad goed werkt, kan in Utrecht onbespreekbaar zijn. En dat is precies de bedoeling. Waar in de ene gemeenteraad de convergentie voorop staat, bijvoorbeeld door een raadsbreed akkoord of raadsagenda te vormen, gaat de andere gemeenteraad uit van scherpe scheidslijnen tussen coalitie en oppositie om te komen tot besluiten. Waar de ene gemeenteraad samen op werkbezoek gaat in wijken en bij maatschappelijke organisaties (convergentie), doet de andere gemeenteraad dat bewust niet (divergentie). En waar de ene gemeenteraad gedragsafspraken maakt over hoe het debat wordt gevoerd (convergentie), laat de andere gemeenteraad dat meer over aan het vrije spel van krachten in de raad (divergentie). Dat betekent ook dat er geen ‘juiste’ of ‘beste’ manier van politiseren bestaat, die overal op dezelfde manier werkt. Het gaat erom dat iedere gemeenteraad zichzelf bewust positioneert, naar de mogelijkheden die deze gemeenteraad heeft.

Reflectie verplicht

Een gemeenteraad positioneert zichzelf door te reflecteren op de mate waarin zij convergerend of divergerend wil optreden. Dat kan vanzelfsprekend lastig zijn, gezien het emotionele karakter van politiek en de politieke waan van de dag die er ook altijd is. En toch, als raadsleden de politieke orde in de gemeenteraad niet actief gezamenlijk vorm geven, dan maakt de raad zich afhankelijk van het toeval van gebeurtenissen, incidenten en machtsverhoudingen. De burgemeester en de griffier kunnen een proces van reflectie begeleiden. In zekere zin blijft het echter altijd een ‘intiem’ proces. Het raakt de kern van wat politiek is of wil zijn. Dat proces kan politiek natuurlijk nooit uit handen geven.

(Het volledige betoog van de auteurs is te lezen in het essay Gemeenteraden positioneren: van professionaliseren naar politiseren, dat gratis kan worden gedownload op www.nsob.nl.)

Martin Schulz, co-decaan van de NSOB

schulz@nsob.nl

Paul Frissen, bestuursvoorzitter en decaan NSOB en hoogleraar bestuurskunde Tilburg University

frissen@nsob.nl

Jorgen Schram, onderzoeker bij NSOB

schram@nsob.nl

 

Filed Under: Raadsledennieuws

Reageer
Vorige artikel
Participatie veel meer onderdeel maken van kaderstellende en controlerende rol gemeenteraad
Volgende artikel
Samen werken aan een ‘levend’ normenkader voor integer handelen

Reader Interactions

GERELATEERD

omgevingswet 2023

Omgevingswet-ICT steeds verder uitgekleed

De Eerste Kamer moet binnenkort de knoop doorhakken over invoering van de Omgevingswet begin 2023. De zorgen over het flink uitgeklede digitale stelsel nemen ondertussen toe. De zorgen van de Eerste Kamer komen naar voren in een waslijst aan schriftelijke vragen. Verantwoordelijk minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) zond eind vorig week zijn... lees verder

Tozo-subsidie niet vaak teruggevorderd

Gemeenten hebben tot nu toe nog nauwelijks de Tozo-subsidie teruggevorderd, zo meldt radioprogramma Pointer. Van de bijna drie miljard euro coronasubsidie werd iets meer dan 4 procent teruggehaald.  Aan het begin van de coronaperiode, in maart 2020, werd de Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandig Ondernemers (Tozo) in snel tempo in het leven geroepen. De regeling was bedoeld... lees verder

Tweede Kamer: geen gebouwen vorderen voor vluchtelingen

De Tweede Kamer wil niet dat gebouwen worden gevorderd voor de opvang van onder andere Oekraïense vluchtelingen. De Kamer wil evenmin dat (tijdelijke) huurcontracten van huurders worden opgezegd om ontheemden uit Oekraïne onderdak te geven. Staatssecretaris Van der Burg doet vandaag een beroep op alle gemeenten om te helpen met een betere spreiding van asielzoekers.... lees verder

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Opleidingscoördinator  – Segment

Operationeel Projectleider terugdringen jonge aanwas IJsselstein en Vijfheerenlanden – Gemeente IJsselstein

Meer vacatures
Banner SC Aanbestedingsrecht 2021 320x250

LAATSTE ARTIKELEN

omgevingswet 2023

Omgevingswet-ICT steeds verder uitgekleed

12 mei 2022

Tozo-subsidie niet vaak teruggevorderd

11 mei 2022

Tweede Kamer: geen gebouwen vorderen voor vluchtelingen

11 mei 2022

steun winkelgebieden

Financiële steun voor herstructurering winkelgebieden

10 mei 2022

Zorgen om kosten opvang Oekraïense vluchtelingen

10 mei 2022

GEMEENTE.NU PARTNERS

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Compleet juridisch cursusprogramma voor de waterschapwereld
  • Segment

Compleet juridisch cursusprogramma voor de waterschapwereld

Risico’s en kansen van Common Ground
  • Centric

Risico’s en kansen van Common Ground

Maak medewerkers bewust van cybersecurity
  • Centric

Maak medewerkers bewust van cybersecurity

Digitaliseren in Rotterdam: ‘Volledig vanuit één systeem werken’
  • Centric

Digitaliseren in Rotterdam: ‘Volledig vanuit één systeem werken’

Centric en Arda vergroten securitybewustzijn binnen organisaties
  • Centric

Centric en Arda vergroten securitybewustzijn binnen organisaties

Centric en DiVault, voor duurzaam toegankelijke gemeenten
  • Centric

Centric en DiVault, voor duurzaam toegankelijke gemeenten

‘Co-creatie’ betekent nog niet vanzelf maatwerk 
  • Centric

‘Co-creatie’ betekent nog niet vanzelf maatwerk 

Digitale terinzagelegging volgens Common Ground
  • Centric

Digitale terinzagelegging volgens Common Ground

Blog – Delen die data: Omgevingswet is niet gebaat bij eilandjes
  • Centric

Blog – Delen die data: Omgevingswet is niet gebaat bij eilandjes

‘Kredieten niet klakkeloos verstrekken, maar ook niet blind afwijzen’
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

‘Kredieten niet klakkeloos verstrekken, maar ook niet blind afwijzen’

Blog – Gebruiksgemak is ook werk uit handen nemen
  • Centric

Blog – Gebruiksgemak is ook werk uit handen nemen

Voorbereid op de piek in Bbz-aanvragen?
  • Centric

Voorbereid op de piek in Bbz-aanvragen?

Er is een nieuwe Schulden Monitor!
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

Er is een nieuwe Schulden Monitor!

Podcast – Rechtmatigheid implementeren in de organisatie
  • Segment

Podcast – Rechtmatigheid implementeren in de organisatie

Blog – Nuchter innoveren met Rotterdam
  • Centric

Blog – Nuchter innoveren met Rotterdam

Strategische samenwerking Energiemissie en Centric rond e-factureren
  • Centric

Strategische samenwerking Energiemissie en Centric rond e-factureren

Blog – Innovatie die echt meerwaarde levert
  • Centric

Blog – Innovatie die echt meerwaarde levert

‘Uitfilteren loos alarm maakt vroegsignalering schulden efficiënter’
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

‘Uitfilteren loos alarm maakt vroegsignalering schulden efficiënter’

Vroegsignalering: de eerste ervaringen
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

Vroegsignalering: de eerste ervaringen

Kijk terug: BOA Webinar over groei van de handhaving
  • Segment

Kijk terug: BOA Webinar over groei van de handhaving

Innovaties Burgerzaken: ‘Meer gemak voor inwoners en professionals’
  • Centric

Innovaties Burgerzaken: ‘Meer gemak voor inwoners en professionals’

Auditbare veiligheid op het gebied van wachtwoorden
  • Centric

Auditbare veiligheid op het gebied van wachtwoorden

Stichting BKR ziet afname aantal kredieten en betalingsproblemen
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

Stichting BKR ziet afname aantal kredieten en betalingsproblemen

Podcast 25 jaar opleiden in de publieke sector
  • Segment

Podcast 25 jaar opleiden in de publieke sector

Súdwest-Fryslân zet de kracht van data op de kaart
  • Centric

Súdwest-Fryslân zet de kracht van data op de kaart

‘Een nieuw paspoort is geen boek dat je even koopt’
  • Centric

‘Een nieuw paspoort is geen boek dat je even koopt’

Opleidingen Omgevingswet voor Twentse gemeenten
  • Segment

Opleidingen Omgevingswet voor Twentse gemeenten

Digitale dienstverlening met de burger echt centraal
  • Centric

Digitale dienstverlening met de burger echt centraal

‘Hybride’ les laat deelnemer kiezen tussen fysiek of virtueel
  • Segment

‘Hybride’ les laat deelnemer kiezen tussen fysiek of virtueel

Met de Meetfiets de gemeente in
  • Centric

Met de Meetfiets de gemeente in

Centric stelt software inburgeringswet vrij beschikbaar
  • Centric

Centric stelt software inburgeringswet vrij beschikbaar

Schaamte houdt financiële problemen te lang achter de voordeur
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

Schaamte houdt financiële problemen te lang achter de voordeur

Jongeren als IT’er aan het werk voor Centric via 2TestIT
  • Centric

Jongeren als IT’er aan het werk voor Centric via 2TestIT

AI-assistent verbetert interactie burger met gemeente
  • Centric

AI-assistent verbetert interactie burger met gemeente

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Business intelligence helpt bij goede ambulancezorg
  • Centric

Business intelligence helpt bij goede ambulancezorg

Provinciale Reservepool met stembureauleden
  • Segment

Provinciale Reservepool met stembureauleden

Centric en Gripvol vergemakkelijken Bbz-aanvraag ondernemers
  • Centric

Centric en Gripvol vergemakkelijken Bbz-aanvraag ondernemers

‘Coronaschade zit verstopt in een zwarte doos’
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

‘Coronaschade zit verstopt in een zwarte doos’

Verkiezingen in coronatijd: nervositeit en verscheurde stempassen
  • Segment

Verkiezingen in coronatijd: nervositeit en verscheurde stempassen

Diplomastelsel Burgerzaken verandert
  • Segment

Diplomastelsel Burgerzaken verandert

Masterclasses informatiebeveiliging
  • Segment

Masterclasses informatiebeveiliging

Meer jongeren in betalingsproblemen: de cijfers geduid
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

Meer jongeren in betalingsproblemen: de cijfers geduid

BOA Webinar: Na corona – groei handhaving vasthouden!
  • Segment

BOA Webinar: Na corona – groei handhaving vasthouden!

Hoe stel je financiële rechtmatigheid vast?
  • Segment

Hoe stel je financiële rechtmatigheid vast?

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap
  • Centric

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap

Schuldenaanpak effectiever met vroegsignalering in de wet verankerd
  • Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR)

Schuldenaanpak effectiever met vroegsignalering in de wet verankerd

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet
  • Centric

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?
  • Segment

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud
  • Centric

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Online training agressie voorkomen: kan dat?
  • Segment

Online training agressie voorkomen: kan dat?

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021
  • Centric

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig
  • Segment

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS
  • Centric

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik
  • Centric

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening
  • Centric

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet
  • Centric

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet

Eric Gubbels over online leren in coronatijd
  • Segment

Eric Gubbels over online leren in coronatijd

Digitale handhaving in het sociaal domein
  • Centric

Digitale handhaving in het sociaal domein

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid
  • Segment

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid

Opinie ‘Kaders’ zijn de nieuwste kleren van de keizer
  • Centric

Opinie ‘Kaders’ zijn de nieuwste kleren van de keizer

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers
  • Segment

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers

De Virtuele Inloopavond
  • Centric

De Virtuele Inloopavond

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt
  • Centric

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij
  • Segment

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

Centric publiceert publieksverslag 2019
  • Centric

Centric publiceert publieksverslag 2019

Schuldenproblematiek door de coronacrisis
  • Segment

Schuldenproblematiek door de coronacrisis

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

 

Het laatste nieuws van Gemeente.nu in je mail?

Meld je aan voor de algemene nieuwsbrief of een van de themanieuwsbrieven van Gemeente.nu.

Aanmelden

×