Eigenlijk wil Jacques Reijniers niet spreken van aanbestedingen. “Ik praat over het proces van inkopen.” De hoogleraar ziet dat in kern als een commercieel proces, maar benadrukt de waarde van sociale en duurzame criteria, binnen de geldende spelregels.
– Special Inkoop & Aanbesteden –
“Aanbesteden wordt helaas te vaak geassocieerd met
juridisering”, stelt Reijniers. “Wij moeten ons niet richten op de spelregels,
maar op het proces. Tijdens dat proces is het niet meer dan logisch dat we ons
houden aan maatschappelijke en wettelijke regels.”
Raamovereenkomsten
Toch gaat het eerst over aanbesteden. Hoe vaak is dat nodig?
“Je zou zelfs een contract voor het leven kunnen afsluiten”, meldt de
hoogleraar inkoopmanagement. “Toch denken velen dat je elke vier jaar moet aanbesteden, terwijl
dit alleen maar geldt voor raamovereenkomsten. Kijk bijvoorbeeld naar de
schoonmaak of de beveiliging. Daarvoor hoef je echt niet elke vier jaar een
aanbestedingsronde te houden. Vaak onnodig grote ‘switchkosten. Professioneel
contractmanagement is echter een voorwaarde, reeds vast te stellen tijdens de
strategische en specificatiefasen.”
Als het gaat bijvoorbeeld om de zorg aan huis vanuit de Wet
maatschappelijke ondersteuning kan je tijdens een aanbesteding ook kiezen voor
het zogeheten Zeeuwse model.
Maatschappelijke norm
“Dan bepaal je van te voren de prijs voor het werk, tegelijk met bijvoorbeeld
een maatschappelijk verantwoorde salarisnorm voor het leveren van deze dienst.
Daarna moet je kijken naar praktische zaken zoals het aantal ouderen, en
bepalen wie voor die prijs met een passende offerte komt.” Reijniers benadrukt
dat het niet alleen gaat om het afsluiten van een contract, maar ook om de
opdvolging tijdens de uitvoering.
Dan duurzaamheid. Beste een lastig thema, volgens Reijniers.
“Er zijn gemeenten met de ambitie om de meest duurzame te worden en dat binnen
een vrij korte termijn. Het is dan wel de vraag hoe realistisch dat is. Je kunt
niet alles tegelijk doen. Pak dit heel doordacht aan, stap voor stap.”
Hoe?
De vraag is: hoe? Reijniers adviseert eerst te kijken welke
contracten nog lopen. Om die open te breken, kost geld. Die kan je
waarschijnlijk beter laten aflopen, volgens de hoogleraar. “Kijk ook welke
producten het snelst kunnen bijdragen aan je eigen duurzaamheidsdoelstelling.
Deze kunnen per gemeente sterk verschillen.” Het belangrijkste is dan eerst te
bepalen welk doel je nastreeft. Gaat het om fijnstof, CO2 of energieverbruik.
Maak een haalbare keuze. “Zo zien ook steeds meer mensen de voordelen.”
“Verantwoord inkopen valt of staat bij het ondernemend
bedrijfskundig vakmanschap van de inkoopprofessional. Visie, leiderschap, lef,
creativiteit en kennis en ervaring zijn essentieel”, sluit Reijniers af. “Ook de
nieuwe WIRA regelgeving vereist dit!”
