• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Lefebvre Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Overgangsrecht Omgevingswet dwingt tot keuzes

20 juli 2020 door Frans Tonnaer

Lees voor
Overgangsrecht Omgevingswet Tonnaer

Het overgangsrecht van de Omgevingswet dwingt tot keuzes. Dat geldt zowel voor het bestuur als voor burgers en bedrijven. Wat zijn de relevante gemeentelijke instrumenten en procedures? Deskundige Frans Tonnaer zet de zaken op een rij.

Aangeboden door

Het overgangsrecht is opgenomen in de aparte Invoeringswet Omgevingswet en alle voorschriften die daar weer uit voortvloeien. Zo komt de gemeentelijke omgevingsvisie in de plaats van bestaande strategische plannen zoals milieubeleidsplannen, verkeer- en vervoerplannen en structuurvisies. Dit lokale beleid blijft overeind tot de omgevingsvisie in werking treedt.

De minister van Binnenlandse Zaken heeft dit met de VNG in principe afgesproken voor de periode tot 1 januari 2025. Daarna valt het doek dus voor deze plannen.

Intussen zijn tal van gemeenten al bezig brede strategische omgevingsvisies zoals bedoeld in de Omgevingswet te ontwikkelen – en het uitstel van de invoering van de Omgevingswet zal er naar verwachting toe leiden dat een aantal van die visies al ruim vóór de genoemde datum gereed zijn.

Status van programma’s

De verplichte programma’s blijven gelden onder de Omgevingswet, en voor de programma’s die hun grondslag hebben in het Europese recht wordt op Europees niveau vernieuwing geregeld. De vrijwillige buitenwettelijke programma’s hebben dus geen wettelijke status en zullen, als een juridische status verlangd wordt, opnieuw vastgesteld moeten worden.

Bestaande ruimtelijke plannen worden ‘van rechtswege’ oftewel vanzelf omgevingsplannen. Dat geldt voor bestemmingsplannen, wijzigings- en uitwerkingsplannen, beheersverordeningen, voorbereidingsbesluiten en rijks- en provinciale inpassingsplannen. Zij vormen van rechtswege het ‘oude’ omgevingsplan. In de Invoeringswet wordt gesproken over het ‘tijdelijke deel’ van het plan.

Omzetten van plannen

Gemeenten moeten in elk geval vanaf 2022 werken aan de omzetting van het (oude) tijdelijke plan in een definitieve vorm, die voldoet aan de nieuwe wetgeving. Het is de bedoeling dat de gemeenten tot 1 januari 2029 de tijd krijgen voor die omzetting. Dit is vooralsnog niet gewijzigd door het uitstel van de Omgevingswet.

Een tamelijk lange ‘overgangssituatie’, maar toch zullen de gemeenten die tijd waarschijnlijk hard nodig hebben om alle planregels voor het gehele grondgebied te vernieuwen. Dat kan, gelet op de complexiteit, haast niet anders dan op gefaseerde, thema- of gebiedsgerichte wijze of een combinatie daarvan.

Dat geldt voor alle regels met betrekking tot het fysieke domein, ook de regels die zijn vastgesteld als autonome en medebewindsverordeningen, moeten zodanig in het omgevingsplan worden ondergebracht dat een logische totaalstructuur ontstaat. Na deze overgangsperiode zullen de bepalingen uit de verordeningen waarschijnlijk van rechtswege komen te vervallen. Alleen al om die reden is het zaak deze regels aan te pakken.

Wijzigen planologische regels

De bestaande planologische regels kunnen na 1 januari 2022 alleen nog op de oude voet gewijzigd worden – inclusief gebruik van wijzigingsbevoegdheden en uitwerkingsplichten – als deze wijziging of uitwerking op die datum in procedure is. De procedure kan dan worden afgerond.

Wijziging kan daarna alleen nog door ze met nieuwe regels te overrulen, waarbij voldaan moet worden aan de nieuwe wettelijke eisen. Wat onder meer betekent dat er voor het gehele grondgebied van de gemeente in ieder geval regels moeten worden opgenomen die nodig zijn voor een evenwichtige toedeling van functies aan locaties (art. 4.2, eerste lid Ow).

Dan moeten gemeenten tevens voldoen aan de instructieregels van de provinciale omgevingsverordening en het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl). En aan de eisen van het Digitale Stelsel Omgevingswet (DSO).

De wijzigingsbevoegdheden en uitwerkingsplichten uit de oude bestemmingsplannen worden bevroren en gelden in het nieuwe regime als toetsingscriteria voor de vergunningverlening voor (binnenplanse) omgevingsplanactiviteiten.

Pijplijn-aanpak

Wat betekent dat voor het huidige planbeleid? Wil men de verplichte en noodzakelijke toetsing aan de nieuwe regels voorkomen, dan is het zaak om zoveel mogelijk voorgenomen planwijzigingen vóór 1 januari 2022 in procedure te brengen (de pijplijn-aanpak). Het uitstel met een jaar werkt dan in het voordeel van die aanpak.

Gemeenten kunnen de keuze maken om grotere voornemens voor planwijzigingen de komende maanden al in procedure te brengen, in de wetenschap dat die na 1 januari 2022 nog onder het oude recht, en dus onder de thans geldende criteria, kunnen worden afgerond. Ook kan het juist een optie zijn om de lopende procedures of kleinere planwijzigingen, zoals postzegelplannen, voor die datum af te ronden.

Een heel andere keuze kan zijn om juist geen planwijzigingen meer op te starten en in plaats daarvan de energie te steken in de voorbereiding op het omzetten van het oude in het nieuwe planrecht. Tal van gemeentebesturen zijn om die reden intussen al bezig via ‘bestemmingsplannen met verbrede reikwijdte’ te oefenen met het komende recht en als het ware daarop een voorschot te nemen.

Een laatste optie is stilzitten, de nieuwe regeling afwachten en vervolgens na te gaan wat er moet gebeuren als alle wettelijke regelingen definitief zijn vastgesteld. Dan weet men immers meer exact en definitief wat het nieuwe recht inhoudt en dus mogelijk maakt of eist. Wat dit betreft kunnen er overigens nauwelijks nog verrassingen zijn nu de meeste wettelijke regelingen en de uitvoeringsbesluiten zijn vastgesteld.

Het zal duidelijk zijn dat deze laatste optie het minst te verkiezen valt, omdat vanaf 1 januari 2022 veel energie extra gaat zitten in het voldoen aan de nieuwe eisen. Een goede, tijdige voorbereiding voorkomt een achterstand al bij het begin. Het jaar extra als gevolg van het uitstel van de Omgevingswet kan daar prima voor worden gebruikt.

Vergunningaanvragen

Vanuit het perspectief van burgers en bedrijven is vooral de procedure voor de omgevingsvergunning voor activiteiten met gevolgen voor de fysieke leefomgeving van belang. Het uitgangspunt onder de komende wetgeving is dat legale activiteiten uit het oude recht ‘in principe’ onder het nieuwe kunnen worden voortgezet onder dezelfde voorwaarden.

Dat is ook het geval als de eerder vergunde activiteiten later onder de algemene regels komen te vallen of in de omgekeerde situatie. Het uitgangspunt uit het huidige recht, dat zo weinig mogelijk activiteiten onder de vergunningsplicht dienen te vallen, wordt onder het nieuwe recht voortgezet. Dat betekent dat in de toekomst meer activiteiten onder de algemene regels komen te vallen of vergunningvrij worden.

De vigerende vergunningen en ontheffingen gelden als omgevingsvergunning onder de Omgevingswet. De vergunningsplicht wijzigt dus in principe niet: alleen de wettelijke grondslag verandert en het rechtskarakter van de beschikking kan in sommige gevallen wijzigen (ontheffing naar vergunning). Voor de – bij uitzondering – voorheen niet vergunningsplichtige activiteiten die onder de Omgevingswet alsnog vergunningsplichtig worden, geldt van rechtswege voor twee jaar na de inwerkingtreding van het nieuwe stelsel, dus in principe tot 1 januari 2024, een omgevingsvergunning.

Dat is alleen het geval als die activiteiten ongewijzigd worden voortgezet. In die twee jaar hebben de initiatiefnemers de gelegenheid om alsnog een vergunning aan te vragen en zal die vergunning ook verleend moeten zijn. Na 1 januari 2022 moeten de vergunningaanvragen wel voldoen aan de nieuwe eisen van de Omgevingswet.

Vergunningen aangevraagd onder het oude recht worden volgens dat recht afgehandeld, inclusief beroep. Eenmaal onherroepelijk, worden deze vergunningen beschouwd als verleend op basis van de Omgevingswet.

Twee wijzigingen

Twee belangrijke wijzigingen doen zich in het vergunningenstelsel voor: in het nieuwe systeem wordt de reguliere vergunningsprocedure van acht weken (met verlengingsmogelijkheid van zes weken) op een enkele uitzondering na de standaard.

Ten tweede zal het inrichtingsbegrip, behoudens uitzondering, komen te vervallen. In plaats daarvan geldt de vergunningsplicht voor activiteiten met nadelige gevolgen voor de fysieke leefomgeving.

De impact van dat eerste zal vooral voor milieubelastende activiteiten fors zijn. Dit raakt vooral aan het werk van de omgevingsdiensten. In plaats van binnen 26 weken zal op de aanvraag in acht (of veertien) weken beslist moeten worden. Daarvoor moeten de werkprocessen mogelijk gereorganiseerd worden en dit zal de nodige gevolgen hebben voor het vergunningenmanagement.

Aangezien de ‘lex silencio positivo’ komt te vervallen, zal er bij termijnoverschrijding geen vergunning meer van rechtswege kunnen ontstaan. Het zal nodig zijn om in het vergunningenbestand na te gaan voor welke vergunningen nog de uitzondering van de uitgebreide procedure van afdeling 3.4 van de Awb geldt.

Inrichtingsbegrip

Maar nog meer van belang is het vervallen van het inrichtingsbegrip dat straks nog slechts voor enkele milieubelastende activiteiten (zoals IPPC- en Seveso-inrichtingen) geldt. Zo is denkbaar dat bepaalde activiteiten in een bedrijf onder de algemene regels vallen, terwijl andere activiteiten vergunningsplichtig blijven.

Voor het deel waarop de algemene regels van toepassing worden, veranderen de oude vergunningsvoorschriften in maatwerkvoorschriften. Ook oude maatwerkvoorschriften, nadere voorschriften, opgelegde nadere voorwaarden of besluiten waarbij maatregelen zijn opgelegd, worden beschouwd als genomen besluiten tot het stellen van maatwerkvoorschriften.

In de uitzonderlijke gevallen waar geen bevoegdheid tot het vaststellen van maatwerkvoorschriften meer bestaat worden de oude vergunningsvoorschriften van rechtswege voorschriften krachtens het omgevingsplan (en bij provinciale of waterschapsvergunningen, voorschriften krachtens de omgevingsverordening of de waterschapsverordening).

Het is dus zaak voor de vergunninghouders om de gevolgen van de stelselwijziging in kaart te brengen. Vragen die daarbij opkomen zijn:

  • Welke activiteiten zijn/blijven vergunningsplichtig?
  • Welke activiteiten worden (bij uitzondering) alsnog vergunningsplichtig?
  • Welke activiteiten komen onder de algemene regels te vallen?
  • Voor welke activiteiten gelden maatwerkvoorschriften?
  • Voor welke activiteiten geldt geen vergunningsplicht meer?
  • Hoe om te gaan met nieuwe aanvragen (uitbreidingsvergunningen, fasering, combinaties van activiteiten)?

De wijziging van de regelgeving kan ook voor initiatiefnemers aanleiding zijn om bepaalde keuzen te maken. Wijzigingen in de vergunningensfeer, kunnen het beste nog voor 1 januari 2022 aangevraagd worden. Voor welke activiteiten kan juist beter worden gewacht tot na die datum? Welke acties zijn nog nodig in de aanloop naar 1 januari 2022 en daarna in verband met het vergunningsplichtig worden van bestaande of nieuwe activiteiten?

Het zal duidelijk zijn dat in vele gevallen ambtelijke bijstand nodig zal zijn om deze vragen te kunnen beantwoorden. In eerste instantie bestaat – ondanks de uitvoerige voorlichting en invoeringsbegeleiding – daarover nog de nodige onbekendheid en onduidelijkheid bij zowel bij de initiatiefnemers als bij het bestuur (ambtelijke organisatie).

Goede informatie-uitwisseling over de vergunningsplicht en de toepasselijkheid van algemene regels na 1 januari 2022 is hoe dan ook onontbeerlijk. Hoewel het jaar uitstel daarvoor goed gebruikt kan worden, begint de tijd desalniettemin te dringen.



Tagged With: SduOmgevingswet Filed Under: Blog, Omgevingswet, Ruimte & Milieu

Reageer
Vorige artikel
De participatiesleur doorbroken
Volgende artikel
Liever geen meebesturende raadsleden bij samenwerking

Reader Interactions

GERELATEERD

Whitepaper – Uitstel Omgevingswet: het momentum verloren

‘De Omgevingswet treedt op 1 juli 2019 in werking,’ aldus de minister in mei 2017. Inmiddels weten we beter, de invoeringsdatum blijkt steeds weer onhaalbaar. Zo werd gemikt op 1 januari 2021, en op 1 januari 2022. Maar helaas, ook die laatste wordt hem niet. De vertraging is alweer verder opgelopen tot 1 juli 2022.... lees verder

Uitstel Omgevingswet - momentum verloren

Opinie Weer uitstel Omgevingswet: het momentum verloren

De problematiek met het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) is er de oorzaak van dat de inwerkingtreding van de Omgevingswet voor de zoveelste keer is uitgesteld. Nu weer tot 1 juli volgend jaar. Partijen met koudwatervrees ervaren hierdoor nóg langer uitstel van executie, terwijl het momentum verder ontsnapt, betoogt auteur Frans Tonnaer. Het is begrijpelijk dat... lees verder

Treedt de Omgevingswet dankzij of ondanks het DSO in werking?

Opinie Omgevingswet dankzij of ondanks DSO in werking?

Dat de Omgevingswet in werking treedt daar kan toch welhaast niemand meer aan twijfelen. De vraag is alleen wanneer en hoe. Even een stapje terug in de tijd: Omgevingswet al is op 26 april 2016 in het Staatsblad gepubliceerd. De vier uitvoerings-amvb’s zijn op 3 juli 2018 in het Staatsblad verschenen. De vier aanvullingswetten bereikten... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

BIM Regisseur – Waterschap Drents Overijsselse Delta

Beleidsadviseur Circulaire Economie – Gemeente Tilburg

(Senior) Projectleider Civiele Techniek – 28-36 uur – Gemeente Westland

Senior Beheerstechnisch Adviseur Civiele Kunstwerken en Beschoeiingen – Gemeente Nieuwegein

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Plan om boa’s toegang te geven tot rijbewijzenregister

11 juli 2025

Fietsers Amsterdam

Gemeenten mogen proefdraaien met maximumsnelheid voor fietsers

11 juli 2025

Kritiek op nieuw stikstofplan

10 juli 2025

Eerste Kamer bezorgd over woonsituatie statushouders

10 juli 2025

Energiehulp effectief voor huishoudens in energiearmoede

9 juli 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Lefebvre Sdu

  • Disclaimer
  • Privacy Statement & Cookieverklaring
lefebvre SDU