De afspraken uit het Nationaal Preventieakkoord (NPA) om het percentage rokers, mensen met overgewicht en problematische drinkers te laten dalen, hebben nog onvoldoende impact. De ambities voor 2040 worden bij alle drie de thema’s niet gehaald, zo blijkt uit een modelberekening van het RIVM. Het instituut pleit voor meer en stevigere maatregelen.
Het Nationaal Preventieakkoord (NPA) werd in 2018 gesloten om te zorgen dat in 2040 minder mensen roken, overgewicht hebben of problematisch alcohol drinken. De overheid maakte hierin met ruim 70 partijen afspraken, zoals met gemeenten, zorgaanbieder en -verzekeraars, sportbonden en maatschappelijke organisaties.
Het RIVM onderzocht de stand van zaken en stelde een modelberekening op in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het onderzoeksinstituut deed 2 typen inschattingen voor in 2040: een realistische en positievere inschatting. Maar bij beide inschattingen worden de ambities voor alle thema’s niet gehaald.
‘Extra en stevigere maatregelen nodig’
Het onderzoeksinstituut berekende hoe de situatie er in 2040 uit ziet, met en zonder afspraken, op basis van de voortgang tot nu toe. Alvast een eerste conclusie: ‘Duidelijk is dat, om de ambities te halen, er extra en stevigere maatregelen nodig zijn. Ook het intensiveren van de huidige maatregelen kan bijdragen’. Voor het terugdringen van overgewicht en problematisch alcoholgebruik zijn, naast de NPA-afspraken, maatregelen nodig die verder gaan dan nu zijn afgesproken, aldus het instituut.
Overgewicht
Als het gaat om het doel van minder mensen met overgewicht, wordt de ambitie in 2040 niet gehaald. De bedoeling was in 2040 maximaal 38 procent van de volwassenen en maximaal 9,1 procent van de kinderen van 4 tot en met 17 jaar. Volgens de berekeningen komt dit bij volwassenen uit op ruim 55 procent. Bij kinderen zal in 2040 14 procent overgewicht hebben.
Iets minder rokers
Voor het aantal rokers geldt dat dit in 2040 iets verder is gedaald dankzij de afspraken. Volgens de berekeningen rookt ongeveer 10 procent van de volwassenen dan nog, in plaats van de ambitie van maximaal 5 procent. Zonder de afspraken zou dit uitkomen op ongeveer 13 procent. Volgens de berekeningen zou in 2040 ook nog 4 procent van de 12- tot 16-jarigen roken, terwijl de ambitie is dan geen enkele jongere meer rookt.
Lokale strijd tegen roken
Veel gemeenten nemen maatregelen in de strijd tegen roken. Zo sloot de gemeente Pekela, waar 22,6 procent van de volwassenen rookt, zich recent nog aan bij Rookvrije Generatie. Met scholen, sportverenigingen en ondernemers is overleg om de omgeving waarin kinderen zich begeven zo rookvrij mogelijk te maken. En de gemeente Utrecht besloot afgelopen zomer het openen van nieuwe tabaksspeciaalzaken niet toe te staan en liep daarmee vooruit op landelijke wet- en regelgeving voor een verkoopverbod van tabak in supermarkten per 1 juli 2024.
Rotterdamse campagne gezonde keuzes
De gemeente Rotterdam lanceerde recent nog een campagne met als doel bewustwording te creëren over de impact van onze dagelijkse keuzes op gezondheid en leefomgeving. Onder de naam ‘Laat je niet verleiden, kies duurzaam en gezond’ wil Rotterdam de aandacht vestigen op het belang van een gezonde voedselomgeving en voedselpatroon. Voor de campagne hangen posters door de hele stad. Daarnaast worden kaarten verspreid in verschillende uitgaansgelegenheden en de boodschap op social media verspreid. In het voorjaar volgen gesprekken.
De gemeente wil zich zo inzetten voor een voedselomgeving waar gezond eten en drinken de norm is, gemakkelijk beschikbaar, betaalbaar en aantrekkelijk. ‘Als gemeente hebben we de plicht om te zorgen voor de gezondheid van onze inwoners. Daarom willen we met deze campagne Rotterdammers bewust maken van gezond eten,’ aldus wethouder Faouzi Achbar (Welzijn, Samenleven, Sport).
(Beeld: gemeente Rotterdam)
Nauwelijks daling
Uit de berekening van het RIVM blijkt verder ook dat de afspraken die gemaakt zijn om problematisch drinken te verminderen in de praktijk nog te weinig uithalen. In 2040 zou dit moeten uitkomen op 5 procent. Maar tot nu toe daalt dit aantal nauwelijks en komt dit straks uit op 8 procent. Het RIVM is van mening dat er meer gedaan moet worden. Binnen de bestaande afspraken is er onder andere de mogelijkheid om duidelijkere en effectievere interventies af te spreken en kan vroegsignalering van alcoholproblematiek breder worden ingezet.
Preventie riskant alcoholgebruik
Overigens is de gemeente Rotterdam hier ook mee bezig, met name als het gaat om de preventie van riskant alcoholgebruik onder studenten. Met het Trimbosinstituut is er een samenwerking opgezet tussen de gemeente en zorgpartners, onderwijsinstellingen en verschillende studentenverenigingen. Op basis van deze praktijkervaringen heeft Trimbos een handreiking opgesteld die gemeenten kunnen gebruiken.
Geef een reactie