De decentralisatie van de sociale werkvoorziening heeft geleid tot het tegenovergestelde van wat beoogd werd: de taak is verschoven naar onduidelijke uitvoeringsorganisaties, met als gevolg dat de doelgroep door de bomen het bos niet meer ziet. ‘De overheid is voor burgers uit het zicht geraakt,’ aldus de Nationale ombudsman Reinier van Zutphen.
De ombudsman stelt dit in een nieuw rapport over het klachtrecht bij gemeenten, specifiek voor mensen met een arbeidsbeperking. Een meldpunt leverde in de eerste helft van het jaar zo’n vijftig verhalen op. Dat bevestigde de signalen die aanleiding voor het meldpunt waren: ‘Veel mensen met een beschutte werkplek voelen zich niet gehoord op deze plek.’
Klagen moet kunnen
Het meldpunt is inmiddels gesloten, maar bij de ombudsman klagen kan altijd. Dat zou bij de gemeente ook moeten kunnen, maakt hij duidelijk in onder meer deze video op YouTube.
Te weinig werkplekken
In de praktijk spelen meerdere problemen, aldus Van Zutphen in het rapport. ‘Allereerst zijn er knelpunten bij de toegang tot beschut werk. Het UWV geeft weliswaar indicaties af, maar er is een tekort aan geschikte, beschutte werkplekken.’
Mensen die wél werk vinden, zijn niet altijd tevreden en lopen tegen problemen aan. ‘Zij durven deze niet altijd te bespreken, klagen over ondeskundige begeleiding of voelen zich soms door andere groepen geïntimideerd. Ook ervaren zij grote werkdruk.’
Bang voor gevolgen
Daarover een klacht indienen, is voor velen vervolgens moeilijk. ‘Zij zijn bang voor de gevolgen, zoals het kwijtraken van hun baan, en weten vaak nog steeds niet waar zij met hun klacht terechtkunnen.’ De gemeente vinden lukt meestal nog wel, maar die verstopt zich bijvoorbeeld achter ‘gemeenschappelijke regelingen’ om niet te hoeven helpen.
In dit soort regelingen werken gemeenten samen, waardoor de verantwoordelijkheid naar een overkoepelende organisatie verdwijnt. In de praktijk zijn vaak meerdere uitvoeringsorganisaties betrokken. Hoe dat precies zit, blijkt een ingewikkeld verhaal voor mensen met een arbeidsbeperking.
Deur wijd open
De ombudsman houdt al langer het pleidooi dat gemeenten zich niet op deze manier mogen verschuilen. De overheid moet haar verantwoordelijkheid nemen, desnoods gaat de wet hiervoor op de schop. ‘Voor kwetsbare groepen in het bijzonder moet de deur van de gemeente wijd openstaan.’
De bedoeling van de Participatiewet was juist dat de gemeenten zorg en ondersteuning dichter bij burgers zouden organiseren. Ook het Sociaal en Cultureel Planbureau kraakte daarover al kritische noten. Desondanks willen staatssecretaris Van Ark en gemeenten door met de Participatiewet. Volgens de ombudsman maakt ook zijn rapport duidelijk dat de wet niet alleen faalt, maar zelfs averechts uitpakt.
Geef een reactie