Gemeenten moeten aan de slag met maatwerkvoorzieningen en de loonkostensubsidie wordt op de schop genomen. Dat blijkt uit het ‘breed offensief’ van staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken om meer mensen met een beperking aan het werk te helpen.
‘Centrale beleidsinzet is dat meer mensen met een beperking aan het werk komen en blijven.
Dit is een urgente opgave omdat ongeveer de helft van de mensen met een beperking nog aan de kant staat,’ schrijft Van Ark. Daarover is iedereen het ook wel eens, maar de praktijk is weerbarstig. ‘Elke partij heeft eigen ideeën over wat echt zou moeten gebeuren.’
Loonkostensubsidie aangepakt
Zo ging het eerdere plan om de loonkostensubsidie te vervangen door dispensatie van tafel, onder meer omdat gemeenten er niets in zagen. Werkgevers houden dus de mogelijkheid om loonkostensubsidie te vragen bij de gemeente om mensen met een arbeidsbeperking aan werk te helpen. Dat neemt niet weg dat het stelsel wordt aangepakt, blijkt uit de brief.
Werkgevers balen van de complexiteit bij de toekenning van loonkostensubsidie en de uitbetaling ervan. ‘Het gaat vooral om ervaren administratieve rompslomp en verschillen tussen gemeenten.’ Waar de 35 arbeidsmarktregio’s nu bijvoorbeeld nog werken met zes verschillende ‘loonwaardemethodieken’ om de verdiencapaciteit van iemand te bepalen, moet hiervoor in de plaats één methode komen.
Budget naar uitgaven
Ook wil Van Ark de verdeling van budgetten beter afstemmen op wat gemeenten daadwerkelijk uitgeven aan loonkostensubsidie. Dit speelt in de huidige verdeling geen rol, wat gemeenten zou moeten aanzetten tot efficiënt werken. In de praktijk blijken echter mensen buiten de boot vallen vanwege de financiële prikkel. ‘Het meest duidelijk is dit het geval voor de inzet van loonkostensubsidie voor niet-uitkeringsgerechtigden omdat bij deze groep tegenover de inzet van loonkostensubsidie geen besparing op de bijstandsuitkering staat.’
De Inspectie SZW constateerde ook al dat gemeenten ‘om financiële redenen veelal terughoudend zijn bij de inzet van loonkostensubsidie’. De rechter floot zelfs gemeenten terug die de doelgroep probeerden af te bakenen. ‘De doelgroep loonkostensubsidie staat in de wet omschreven en hiervan mag niet bij gemeentelijke verordening worden afgeweken,’ onderstreept Van Ark. Zij gaat dit ‘verduidelijken’ in de Participatiewet.
Maatwerk zoals Wmo
Een andere wijziging van de wet moet werkgevers en werknemers de mogelijkheid geven om een maatwerkvoorziening aan te vragen bij de gemeente, net zoals bij de Wmo. ‘Overweging hierbij is dat dit de zorgplicht van de gemeente en de eigen regie van mensen die vallen onder de reikwijdte van de Participatiewet en van werkgevers versterkt,’ aldus Van Ark. ‘Gemeenten zijn bij een aanvraag gehouden om zorgvuldig na te gaan welke ondersteuning nodig is.’
Het ‘breed offensief’ bevat meer maatregelen die lokale overheden raken, waarbij Van Ark wil opschieten. In 2020 moeten de voorgenomen wetswijzigingen zijn doorgevoerd. Voor een aantal maatregelen stelt zij extra budget beschikbaar. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de bonden zetten vraagtekens bij het ‘ambitieuze tempo’, staat in de brief. De koepel vraagt ook aandacht voor de financiële gevolgen. Van Ark kijkt daarnaar, schrijft ze, met de kanttekening ‘dat de bestaande budgettaire kaders leidend zijn’.
