Wanneer is het wijs om als gemeente te kiezen voor ‘open house’ als inkoopmethode in de zorg? En waarmee moet je dan rekening houden? Expertisecentrum PIANOo beantwoordt die vragen in een nieuwe handreiking.
Open house lijkt op aanbesteden, maar werkt net even anders. Gemeenten passen het veel toe voor bijvoorbeeld het inkopen van Wmo-zorg. Het idee is dat niet de gemeente, maar de cliënt de uiteindelijke keuze voor een bepaalde aanbieder maakt. De gemeente stelt slechts de randvoorwaarden of eisen waaraan die aanbieders moeten voldoen.
Vaak toch aanbesteed
In de praktijk wordt geworsteld met de wet- en regelgeving rondom deze constructie. Zo bleek uit recent onderzoek dat vaak toch aanbestedingen plaatsvinden voor open house-aanbieders, terwijl dat dus onnodig is. PIANOo doet nu een poging duidelijkheid te scheppen. ‘Deze handreiking schetst het toepasselijke kader en geeft overwegingen om als gemeente al dan niet voor open house te kiezen,’ schrijft de organisatie.
Gemeenten stellen eisen op het gebied van bijvoorbeeld prijs, opleidingseisen en certificering. ‘Vervolgens kunnen aanbieders in beginsel gedurende de hele looptijd van het systeem toetreden en hun diensten aanbieden.’ Een belangrijk verschil met eerder toegepaste methodieken is dat een ‘continue dialoog’ tussen gemeenten en zorgaanbieders over de voorwaarden ‘niet mogelijk’ is.
Veel aanbieders
Wanneer is open house een geschikt instrument? ‘Open house kan het beste toegepast worden indien er veel aanbieders op de markt zijn. Door de gebruikers zelfstandig de keuze te laten maken, stimuleert u de aanbieders om zich kwalitatief te ontwikkelen en te onderscheiden. Hierbij is wel van belang dat de doelgroep in staat moet zijn om een weloverwogen keuze te kunnen maken.’
Hoewel het niet om aanbestedingen gaat, gelden wel de beginselen van het aanbestedingsrecht bij open house, in het bijzonder die van non-discriminatie en gelijke behandeling van ondernemers, en de daaruit voortvloeiende transparantieverplichting. ‘Daarnaast zijn uiteraard de algemene beginselen van behoorlijk bestuur onverkort van toepassing op overheidshandelen in relatie tot aanbieders.’
Meer inkoopregels
Verder heeft de wetgever voor de inkoop van Wmo-voorzieningen regels opgesteld voor een goede prijs-kwaliteitverhouding en continuïteit van de zorg. ‘Deze regels gelden niet alleen bij aanbestedingen, maar ook in open house-situaties.’
Belangrijk om te melden is dat deze zin onjuist is: “Een belangrijk verschil met eerder toegepaste methodieken is dat een ‘continue dialoog’ tussen gemeenten en zorgaanbieders over de voorwaarden ‘niet mogelijk’ is”. Juist bij open-house is dit wel mogelijk omdat H2.5 Aanbestedingswet 2012 niet van toepassing is (over wijzigingen). Als lid van de Vakgroep Sociaal Domein van Pianoo heb ik Pianoo al gewezen op deze vergissing.
Dank! Heeft de rest van de vakgroep beaamd dat hier sprake is van een “vergissing” of is dit meer een punt van discussie?
Als lid van de Vakgroep heb ik dit gemeld. Dus niet de Vakgroep zelf. Mijn melding heeft geleid tot een aanpassing van het bericht op de website van Pianoo.