‘Boa’s hebben beter gereedschap nodig’

De circa 25.000 buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) in het land hebben beter gereedschap nodig om hun handhavende taken goed uit te kunnen voeren, vindt Richard Gerrits, sinds drie jaar voorzitter van de vakbond BOA ACP. De bond voerde in Amsterdam al actie daarvoor. De kans is groot dat er nieuwe acties zullen volgen. ‘Gezien de vele incidenten is het openbaar vervoer een goede kanshebber daarvoor,’ waarschuwt Gerrits.

Op zichzelf gaat het niet slecht met de buitengewoon opsporingsambtenaren, vindt Gerrits. ‘Het imago van de boa’s is de afgelopen jaren verbeterd, daar hebben we samen met de werkgevers aan gewerkt. Iedereen ziet in dat er moet worden gehandhaafd, al vinden veel mensen dat dat niet geldt als het hun betreft, maar er worden nog steeds dagelijks boa’s mishandeld. Dat willen we voorkomen door ze goede gereedschappen te geven.’

Actie

De vakbond voerde daar in Amsterdam al meerdere keren actie voor, samen met de Nederlandse Boa Bond. Gerrits legt uit waarom: ‘Het is de bekende druppel. Er zijn te veel incidenten, we krijgen steeds meer meldingen en steeds meer mensen zitten na een voorval thuis. We hebben in eerste instantie Amsterdam als speerpunt gekozen, omdat het aantal geweldsincidenten hier in één jaar met 25 procent is toegenomen. Nadat gesprekken met de gemeente onvoldoende resultaat opleverden, wilden we op Koningsdag actie gaan voeren. Dat is in een kort geding verboden, maar de rechter heeft tegelijk gezegd dat boa’s als handhavers beter uitgerust moeten worden. De uitspraak was daarmee voor ons eigenlijk een overwinning en burgemeester Halsema heeft vervolgens bij het ministerie gevraagd om boa’s met pepperspray uit te mogen rusten. We zijn nu ook met de gemeente in gesprek en trekken samen op richting het ministerie van Justitie en Veiligheid, het OM en de politie.’ En sinds vorige week is de nachtdienst van de handhavers aangepast. Tot nu toe liep deze van 23.30 tot 05.30 uur. De nieuwe werktijden zijn van 20.00 uur tot 2.00 uur. De bonden juichen deze maatregel toe.

Geweldsmonopolie

Overigens zijn er ook nu al boa’s met pepperspray en/of een wapenstok, zoals boswachters en medewerkers van de Dienst vervoer en ondersteuning of de Douane. Ook de boa’s in bijvoorbeeld Ede, Winterswijk en Oude IJsselstreek hebben een wapenstok en handboeien. In Borne worden ze uitgerust met handboeien en pepperspray. Maar dit verschilt per gemeente en per toewijzing. De politie is in principe geen voorstander van het ‘bewapenen van boa’s’ en beroept zich op het geweldsmonopolie dat bij haar ligt.

Het is een opvatting waar Gerrits het niet mee eens is. ‘Het geweldsmonopolie berust niet bij de politie, er zijn al lang boa’s met een pistool, maar dat wist zelfs de minister niet. We willen ook niet dat alle boa’s wapens krijgen. Het gaat ons erom dat als er bij een evenement onvoldoende politie beschikbaar is en boa’s te hulp worden geroepen, de juist opgeleide boa’s hun pepperspray en wapenstok kunnen pakken en daarmee de straat opgaan. Dat kan ook, want ze zijn in principe minimaal hetzelfde opgeleid als de mensen die van de Politieacademie komen.’

Handhaven

Dat wil niet zeggen dat boa’s wat hem betreft altijd en overal volledig uitgerust moeten rondlopen. ‘Dat is heel taakafhankelijk, je doet zoiets alleen in risicogebieden zoals rond een voetbalstadion. In een rustige buurt waar nooit iets aan de hand is doe je dat niet.’ Het krijgen van die ‘spullen’ is van essentieel belang, benadrukt Gerrits. ‘Als we ze niet krijgen, dan lopen we op een gegeven moment gewoon weg. Boa’s zijn er voor toezicht en handhaving, maar dan moeten we wel de mogelijkheid tot handhaven hebben. Als iemand ’s nachts in de trein staat te plassen moet je niet alleen toezicht houden, dan moet je ook handhaven. Grote kans dat dat op zo’n moment niet lukt met een goed gesprek.’

Verdedigingsmiddelen

De vakbondsleider wil dat er discussie komt over wat nu precies gewelds- en wat verdedigingsmiddelen zijn. Bodycam, pepperspray en misschien dna-spray zijn verdedigingsmiddelen, de wapenstok is een onderwerp van discussie en een vuurwapen is echt een geweldsmiddel. Door meer duidelijkheid daarover maak je het geweldsmonopolie volgens Gerrits minder zwart-wit. Dat is van belang nu boa’s er steeds meer taken bij krijgen, zoals onlangs het handhaven van het rijverbod voor scooters op het fietspad in Amsterdam.

‘Dergelijke uitbreidingen van het takenpakket worden aan ons meegedeeld zonder dat duidelijk is of dat altijd wel zo handig is. Maar als je de boa’s meer taken geeft, zorg dan ook dat we de middelen daarvoor krijgen. Er is inmiddels besloten dat ‘transportboeien’ – beter bekend als handboeien – deel gaan uitmaken van de basisuitrusting van boa’s, dat vind ik een goed begin.’