Goed voorbeeld: Handhavers ‘huren’ via Rent a Boa

In verschillende gemeenten is het al gedaan of wordt het momenteel getest: het concept Rent a Boa. Daarbij laat de gemeente haar eigen prioriteitenlijst even voor wat het is, en bepalen inwoners wat handhavers op de agenda hebben en aan meldingen oppakken. Bergen op Zoom vertelt over de ervaringen daarmee.

Verschillende gemeenten deden al ervaring op met het concept. In Woensdrecht startte afgelopen september een pilot waarbij een buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) en de wijkagent samen met inwoners een plan maken om problemen in de openbare ruimte aan te pakken Ook in Uden maakten boa’s tijd vrij om met bewoners door de wijk te lopen en overlast of leefbaarheidsproblemen te bespreken. Loon op Zand combineerde al verschillende keren het ‘huren’ van een boa met een politieagent: ‘Rent a cop and boa.’

De kern van het idee

Bij al deze gemeenten is de gemene deler dat inwoners bepalen wat er die dag door handhavers wordt opgepakt, simpelweg door melding te doen van overlast. Het doel is meestal het creëren van meer verbinding tussen gemeente en inwoners en vaak ook tussen samenwerkende partijen als politie, wijkagenten en buurtpreventieteams.

Pilot in Bergen op Zoom

Waarom zou je als gemeente dit concept gebruiken, is het nodig en wat levert het op? Gemeente.nu vroeg het de gemeente Bergen op Zoom, die afgelopen jaar drie dagen experimenteerde met deze vorm van handhaving. 

De gemeente riep een week voor elk van de drie dagen via Facebook inwoners op melding te maken van overlast via de Buiten Beter App of via Melding Handhaving op de gemeentesite. De meldingen werden vervolgens direct opgepakt. Alle beschikbare boa’s gingen samen met politie op pad, zodat de juiste partij meteen aan de slag kon. Tussen hun bevoegdheden zit veel overlap, maar ook veel verschil. Iedere melder kreeg een terugkoppeling, via Facebook volgden continu updates over de activiteiten van de teams.

Waar komt het concept vandaan?

Erwin Eggermont is projectleider bij de gemeente: ‘De pilot is gestart met een aangenomen motie door de raad. Het concept is een soort samenvoeging van de ervaringen van andere gemeenten. Rent a Boa is zeker niet door ons bedacht, maar de werkwijze is wel volgens eigen inzicht.’

Wat is de noodzaak?

Emmy Prinse, communicatieadviseur van Bergen op Zoom en betrokken bij het project: ‘Het doel was voor ons het vergroten van de zichtbaarheid voor inwoners. Zij zien namelijk niet altijd wat er met hun melding is gedaan. Sommige meldingen krijgen pas een tijd later opvolging vanwege een selectie op impact en urgentie, andere worden niet opgevolgd of juist doorgezet naar de politie. We wilden veel meer tegemoetkomen aan de wens van de inwoners om gehoord te worden en laten zien wat we doen.’

Wat levert het op?

Prinse: ‘Meldingen betroffen afval, jeugdoverlast, zwerffietsen, vermoeden van drugs dealen, eigenlijk geen ander soort meldingen dan normaal. De eerste dag waren er 22 meldingen, de tweede dag 17. Er is zelfs iemand op heterdaad betrapt met drugs, waarbij koppels van politie en boa’s op zoek zijn gegaan naar de man, met een aanhouding als gevolg. Alle drie de dagen zijn er ook boetes en waarschuwingen gegeven, maar dat is nooit echt het doel geweest van de pilot.’

Eggermont: ‘Het meest waardevolle resultaat van de pilotdagen? De sterke verbetering van samenwerking tussen boa’s en politie. Er is en was al sprake van enige samenwerking, maar door de pilotdagen is deze zo veel beter geworden. Er zijn veel onderwerpen die niet specifiek bij boa’s en of politie horen, het grijze gebied. Door deze overlap kunnen die zaken nu beter opgepakt worden.’ Prinse vult aan: ‘Er is veel meerwaarde uit de samenwerking met politie te halen. Samen optrekken maakt dit mogelijk.’

Lessen voor andere gemeenten

Prinse: ‘We hebben er expres voor gekozen om meldingen via de reguliere werkwijze door te laten gegeven. Die route is er al en promoten we ook. Medewerkers van het klantcontactcentrum waren van tevoren goed op de hoogte van de actie en konden alles direct doorzetten naar de backoffice, naar de handhavers. Ik zou adviseren om het centrum goed te bemannen. Daarnaast is een randvoorwaarde dat er in de meldkamer, op lokaal niveau, een goede samenwerking is tussen boa’s en politie. Dat zij bijvoorbeeld al aan elkaar zijn voorgesteld en gekoppeld, dat hun backoffices goed op elkaar zijn afgestemd en portofoons op één lijn zitten. Anders gaat alles langs elkaar heen lopen.’

Eggermont: ‘Zorg dat je breed en duidelijk communiceert wat de bedoeling is en dat je goed bereikbaar bent. Sta open voor de vraag van de inwoners, ook al wijkt dit af van de prioritering die door de gemeenteraad is bepaald.’

‘Laten zien dat we aanwezig zijn’

Prinse: ‘Of de pilot een vervolg krijgt in 2020 moet nog blijken. Bepaalde dingen willen we in ieder geval blijven doen, zoals vaker samenwerken met politie en het geven van die terugkoppeling aan inwoners, zodat we echt laten zien dat we ook in de wijk aanwezig zijn.’