Handhaving moet professioneler en transparanter

Er is veel commentaar op de handhaving door gemeenten, maar hoe verbeter je die? Zo pakt Enschede het aan.

“Twee zaken zijn van essentieel belang”, vat Willem Dijsselhof, hoofd handhaving bij de gemeente Enschede, direct samen. “Professionaliteit en transparantie.” Het klinkt simpel en voor de hand liggend; bijna té. Maar zo evident is het niet, het begint natuurlijk met het besef dat het in een gemeente beter kan en moet.

Professionaliteit
“Bij professionaliteit draait het erom dat je mensen voldoende kwaliteiten bezitten, effectief werken en adequaat voorliggende vragen en problemen oplossen. Dat moet je voortdurend doorontwikkelen.” Dit betekent dat een gemeente de juiste mensen op de juiste plek moet zetten en bereid moet zijn om in hen te investeren.

“Het is niet alleen achteraf sanctioneren, het is ook zelfstandig problemen signaleren en oplossen. Je moet proberen het gedrag van mensen te beïnvloeden zodat problemen zich niet of minder vaak voordoen.”

Een andere werkstijl die in Enschede ondersteund wordt door een andere organisatie. Zoals in een aantal andere gemeenten kiest men er hier voor om handhaving integraal op te pakken. Dus geen aparte loketten meer iedere handhaver is aanspreekbaar voor alle mogelijke problemen. De aansturing gebeurt ook vanuit één punt.

Meer
Het is deze aanpak die in Enschede zijn vruchten afwerpt. Volgens Dijsselhof worden er meer problemen opgepakt en opgelost doordat beter opgeleide en ondersteunde mensen beter werken in een overzichtelijk organisatie. “Taken die voorheen niet werden opgepakt, worden dat nu wel. Bijvoorbeeld het aanpakken van illegale reclame.”

Het geven van een belangrijke rol in het oplossen van problemen voor handhavers is daarbij cruciaal. “En daarbij helpt hier zo’n kennisbank handhaving uitstekend.” Het bevordert de zelfstandigheid van de handhavers en helpt ze hun projecten op de juiste wijze te onderbouwen en via de juiste en snelste lijnen op te pakken. “Vooral de stappenplannen worden hier volop gebruikt. Het geeft keuzemogelijkheden en maakt dat een keuze uiteindelijk bewust en doordacht wordt gemaakt.”

Transparant
Een tweede niet onbelangrijk punt is dat wat handhavers doen, zij vooral transparant moeten doen. Dijsselhof: “Wat doe je, waar doe je dat en hoe. Dat moet je duidelijk maken, zodat management en bestuurders duidelijk zien waar keuzes worden gemaakt en wat de gevolgen zijn. Het bestuur is uiteindelijk verantwoordelijk, natuurlijk.”

Dat er keuzes moeten worden gemaakt, is evident: “Je kunt je bord maar één keer vol scheppen.” De vergelijking met een maaltijd houdt daar niet op, wat Dijsselhof betreft. “De menulijst is groot. Daar kies je een maaltijd uit die bij je budget past.” Daarmee implicerend dat het onmogelijk is om alles van het menu te kiezen, hoezeer burger en misschien ook politiek dat ook willen. “Je moet een nee kunnen verkopen.”

Samenwerking
“Het is dan ook zaak dat alle problemen niet alleen vanuit de afdeling handhaving worden aangepakt. Het heeft altijd te maken met dienstverlening, communicatie en handhaving.” Daar ligt de samenwerking, en die is niet altijd eenvoudig, het blijven vaak verschillende loketten met verschillende budgetten en verschillen belangen en prioriteiten.  

“De kunst is om uit te vinden hoe je die verhouding zo goed mogelijk krijgt.” Zo goed mogelijk, want beter wordt het meestal niet. “De ideale positie kan je niet kiezen. De realiteit is dat er altijd afstemmingsproblemen zullen zijn. De kunst is om die zoveel mogelijk opheffen, maar daar is geen blauwdruk voor. Ieder lokale situatie vraagt om een andere aanpak.”

Gouden tip?
De gouden tip of het ideale plaatje voor alle gemeenten heeft Dijsselhof niet. Maar wat hem betreft zijn er wel stappen te maken. “Gemeenten moeten kennis en ervaringen gaan delen. Voor sommigen is dat vloeken in de kerk, die willen een zwakkere broeder niet op sleeptouw nemen. Maar dat zou wel moeten. Kennis delen is de sleutel.”

Volg Gemeente.nu via Twitter >>