Door gegevens aan elkaar te koppelen kan een completer beeld ontstaan, wat helpt bij het voorspellen van het risico op uitkeringsfraude. Vijf adviezen om dit succesvol te doen.
– VISIE –
Mark Breed
Informatiegestuurd Handhaven is een onderwerp dat bij steeds meer gemeentes en sociale diensten leeft. Steeds meer data van burgers zijn digitaal beschikbaar. Alle informatiebronnen binnen een gemeente kunnen hiermee worden benut; dus niet alleen de gegevens van de sociale dienst, maar ook bijvoorbeeld OZB-gegevens en vergunningsaanvragen.
Het invoeren van Informatiegestuurd Handhaven (IGH) brengt echter ook een aantal risico’s met zich mee, wat de kans op succes kan beïnvloeden. De volgende tips kunnen helpen bij het succesvol laten verlopen van de invoering van IGH binnen gemeentes:
1) Zorg voor een B&W-besluit – Voor het gebruik van gegevens van burgers en gemeentelijke databronnen is een Collegebesluit noodzakelijk. Maar ook om binnen een gemeente interne (partij)politiek te voorkomen en het ambtelijk apparaat in de juiste richting te bewegen, is een B&W-besluit essentieel. Het ontbreken van een dergelijk besluit heeft vaak vertraging of zelfs mislukking van invoering tot gevolg.
2) Informeer het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) en licht de burger in – Het CBP ziet erop toe dat persoonsgegevens zorgvuldig worden gebruikt en beveiligd en dat de privacy van burgers wordt gewaarborgd. Het CBP vaardigt richtlijnen uit waaraan IGH-oplossingen moeten voldoen, en dan met name hoe er met data om moet worden gegaan bij een koppeling. Het is raadzaam om het CBP vanaf het eerste moment van de invoering van IGH te informeren en bij het proces te betrekken.
Burgers die een uitkering aanvragen of deze al ontvangen, moeten ervan op de hoogte zijn dat hun gegevens uit diverse gemeentelijke bronnen worden gebruikt voor handhavingsdoeleinden. Burgers hiervan op de hoogte stellen is een vereiste op grond van de Wet Bescherming Persoonsgegevens. Ook heeft deze voorlichting een preventieve functie in de vorm van gedragsbeïnvloeding. Wanneer burgers er structureel op worden gewezen dat zij worden gecontroleerd, wordt men zich meer bewust van de pakkans en kan de bijstandsfraude afnemen.
3) Investeer in kwalitatief onderzoek – Het opsporen van misstanden of fraude rond bijstandsuitkeringen vereist een fraude-alerte blik van de medewerkers van de sociale dienst. Als een burger Onroerendezaakbelasting (OZB) betaalt voor een pand waar hij niet in woont, moet een ambtenaar nagaan waarom deze persoon dit doet en welke activiteit er in dit pand daadwerkelijk plaatsvindt. Wat vooral aandacht verdient, zijn combinaties van indicatoren die tot een integraal klantbeeld leiden.
4) Elimineer vervuiling van data(bronnen) – De kwaliteit van gemeentelijke databestanden bepaalt voor een groot gedeelte het succes van Informatiegestuurd Handhaven. Datavervuiling kan leiden tot vertragingen en motivatiegebrek. Met de inzet van een goed datawaliteitsinstrument borgt de gemeente de kwaliteit van de eigen data.
5) Verbeter de kennis van de ICT-afdeling – Om IGH in te voeren, moeten gemeentelijke databestanden eenmalig volledig worden aangeleverd. Vooralsnog is er vaak een aanzienlijke kennisachterstand binnen gemeentes om de eenmalige data-aanlevering goed en snel uit te kunnen voeren. Dit komt deels door een capaciteitsgebrek, maar ook door onvoldoende kennis en kunde om dit te kunnen realiseren.
De behoefte aan IGH-toepassingen zal in de toekomst alleen maar toenemen. Dit betekent dat het ICT-beheer binnen gemeentes daar goed op moet kunnen anticiperen om geen struikelblok voor ontwikkelingen te vormen. Overheden moeten zich daarom juist nu goed in het onderwerp verdiepen, zodat handhaving zo snel mogelijk leidt tot een veel lagere uitkeringsschade dan nu het geval is.
______________________________________________________________________________________________________
Mark Breed is Product Manager bij Info Support.
