De informatiepositie van burgemeesters en politie wordt verbeterd om (dreigende) ernstige verstoringen van de openbare orde te voorkomen.
Door de extra bevoegdheden is de politie beter in staat om de openbare orde te handhaven. Bijvoorbeeld door te voorkomen of te beletten dat mensen een demonstratie misbruiken om te gaan rellen. Met het wetsvoorstel Wet gegevensvergaring openbare orde zorgt minister Van Weel van Justitie en Veiligheid voor uitbreiding van deze bevoegdheden. Het wetsvoorstel ligt nu ter consultatie.
Hoofdpunten van het wetsvoorstel
Het wetsvoorstel geeft de burgemeester twee nieuwe bevoegdheden om in te grijpen bij ernstige verstoringen van de openbare orde, waarbij hij de politie onder zijn gezag kan inzetten. De eerste bevoegdheid richt zich op het verzamelen van persoonsgegevens uit publiek toegankelijke bronnen. Dit gebeurt met het doel om informatie te verkrijgen over de aard, ernst, locatie en omvang van de verstoring. Daarbij ligt de focus niet op specifieke personen, maar op het vormen van een algemeen beeld van de situatie. Het gaat hierbij zowel om actuele als om historische gegevens.
De tweede bevoegdheid betreft het online volgen van personen die vermoedelijk een substantiële rol spelen in de (dreigende) verstoring van de openbare orde. Hierbij kan het gaan om het real-time volgen van iemands online gedrag en aanwezigheid. Ook het overnemen van persoonsgegevens van deze personen en eventueel van derden waarmee zij communiceren is onderdeel van deze bevoegdheid. Doel hiervan is om inzicht te krijgen in hun invloed, bereik en bereidheid tot actie.
Duidelijke aanwijzigingen
Beide bevoegdheden mogen slechts worden ingezet wanneer er duidelijke aanwijzingen zijn dat zich een ernstige verstoring van de openbare orde voordoet of dreigt voor te doen. De inzet vereist in alle gevallen voorafgaande toestemming van de rechter-commissaris. Deze beoordeelt of de inzet voldoet aan de eisen van proportionaliteit, subsidiariteit en andere wettelijke voorwaarden. Daarnaast zijn de bevoegdheden beperkt tot gegevens die openbaar toegankelijk zijn; het doorbreken van digitale beveiligingen is niet toegestaan. De burgemeester is verantwoordelijk voor het geven van het bevel tot inzet en moet daarover verantwoording afleggen aan de gemeenteraad.
De verwerking van de verkregen gegevens valt onder de Wet politiegegevens en wordt aangevuld met strengere regels. Zo mogen gegevens slechts worden bewaard zolang dat strikt noodzakelijk is voor het onderzoek, en in elk geval niet langer dan zes maanden. Informatie die irrelevant of onnodig blijkt, moet onmiddellijk worden vernietigd. Het wetsvoorstel bevat bovendien expliciete waarborgen ter bescherming van fundamentele rechten, zoals privacy, de vrijheid van meningsuiting en het recht op vergadering en betoging. Om willekeurige inmenging te voorkomen, is de onafhankelijke toetsing door de rechter-commissaris een essentieel onderdeel van het systeem.
Geef een reactie