De prijs voor de structurele ondersteuning van schooltuinen is dit jaar gewonnen door Teylingen. De gemeente ging er vandoor met de eretitel de Gouden Wortel 2022. We vroegen Jamie de Ridder, projectondersteuner duurzaamheid van de gemeente Teylingen naar tips en tricks voor andere gemeenten en naar de reden waarom zij de prijs hebben gewonnen. Goed luisteren naar inwonersinitiatieven lijkt het geheim.
De titel Gouden Wortel is in het leven geroepen door de Alliantie Schooltuinen en het programma Jong Leren Eten. Deze organisaties hebben als doel het schooltuinieren in Nederland op de kaart te zetten. Elk jaar zullen ze in de maand mei, ofwel de Maand van de Schooltuin, een grote en een kleinere gemeente als voorbeeld in het zonnetje zetten.
Een schooltuin is voor kinderen een positieve manier om in aanraking te komen met gezonde voeding, te leren over de natuur en biodiversiteit en actief bezig te zijn. Als kinderen leren hoe ze zelf groenten, fruit en bloemen kunnen zaaien, verzorgen en oogsten, groeit hun interesse in gezonde voeding, zo is de gedachte.
Structurele ondersteuning scholen
De jury van de Gouden Wortel was verheugd over de verschillende manieren waarop gemeenten structureel ondersteuning bieden aan scholen. En aan het feit dat beleidsthema’s zoals gezondheid en biodiversiteit hieraan worden gekoppeld. In de jury hebben een beleidsadviseur van provincie Noord-Holland zitting, alsmede een beleidsmedewerker van het ministerie van LNV, een kwartiermaker van De Gezonde Basisschool van de Toekomst en Movare plus een VNG-programmamanager Lokale democratie.
Winnaars
Van de zestien gemeenten die voor deze editie werden genomineerd door scholen en schooltuinondersteuners, gingen de gemeenten Arnhem en Teylingen er met de winst vandoor. De eerste werd in het zonnetje gezet, omdat zij als grote gemeente op stadsbreed moestuinieren inzet. Daarbij heeft de gemeente de ambitie ‘elk kind een schooltuin’. Deze ambitie bouwt voort op de beleidsdoelen op het gebied van natuur, klimaat, voedsel en duurzaamheid. De tweede winnaar, gemeente Teylingen, kreeg de prijs omdat ze inmiddels een lange traditie van schooltuinieren kent, die vanuit een brede aanpak voor duurzaamheid wordt aangevlogen.
Luisteren is het geheim
We vroegen Jamie de Ridder, projectondersteuner duurzaamheid van de gemeente Teylingen naar hun geheim. ‘Luister naar inwonersinitiatieven’, zegt De Ridder. ‘De vrijwilligers heb je hard nodig om een project te laten slagen. Zeg niet direct dat het niet kan, maar kijk samen met de initiatiefnemers naar welke mogelijkheden er wél zijn. Leg de keuzes en verantwoordelijkheid bij de initiatiefnemers. Het is hun project en daar zijn ze terecht trots op. Adviseer om klein te beginnen en het rustig op te bouwen.’
Lessen
De Ridder: ‘Ondersteun waar je kan door mee te denken maar vergeet niet dat het een project is van de initiatiefnemers. Zij maken het tot een succes. Zorg dat je duidelijke afspraken maakt over eventueel grondgebruik en het onderhoud daarvan en leg dit vast. Zorg voor verbinding met de lokale partijen zoals bijvoorbeeld natuureducatiecentra. Help met de communicatie via de gemeentelijke kanalen.’
Tips voor andere gemeenten
‘De mooiste manier is als het vanuit de scholen zelf komt,’ adviseert De Ridder. ‘Dan is er draagvlak en kun je samen aan de slag om te kijken naar de mogelijkheden en wat zij nodig hebben vanuit de gemeente. Inventariseer of scholen interesse hebben in schooltuinieren. En vraag aar de reden waarom ze het eventueel nog niet doen.’
‘Een mooie ingang is de boomplantdag. Begin klein door scholen aan te bieden om een fruitboom te plaatsen met daaronder een plukbosje op het schoolplein. Dit kun je wellicht doen in samenwerking met lokale natuureducatiecentra die een gastles kunnen geven over het mini-plukbos op het schoolplein. En zo ga je stap voor stap samen verder.’
Duurzame borging binnen het beleid
‘In het juryrapport werden meer redenen genoemd waarom we de eretitel mogen dragen. De gemeente stelt de grond beschikbaar voor dit project. De schooltuin in Park Rusthoff is er gekomen nadat de gemeentekwekerij werd verplaatst eind jaren ’70 en de grond werd aangeboden aan vier basisscholen voor het schooltuinieren. Al 45 jaar zijn er jaarlijks kinderen op deze grond actief. Teylingen ondersteunt dit project via samenwerking met De Groene Uitdaging en tuinambassadeurs. Ook is het geborgd binnen het beleid. Daarnaast is Teylingen een goed voorbeeld van een SDG gemeente (Global Goals): in het schooltuinprogramma komen 9 van de 17 SDG-doelen terug. Verder staat duurzaam denken en doen hoog op de agenda, net als groene participatie door inwoners. Ook stimuleert de gemeente het doorgeven van groen.’
Geef een reactie