Er is eindelijk een inhoudelijk principeakkoord bereikt tussen het Rijk, de VNG en de branches over verbetering van de jeugdzorg. De plannen zijn met een positief advies aan de achterban voorgelegd. In de Jeugdwet wordt verduidelijkt wat jeugdhulp is en wanneer de overheid deze moet bieden. Passende hulp komt sneller beschikbaar, met minder administratieve lasten. Maar geldzorgen blijven.
Minister Weerwind voor Rechtsbescherming en staatssecretaris Van Ooijen (Jeugdzorg) schrijven over het principeakkoord aan de Tweede Kamer. De jeugdzorg wordt ‘begrensd’, waardoor meer capaciteit en geld beschikbaar komen voor de meest kwetsbare kinderen en gezinnen. Volgens Van Ooijen moeten kinderen en ouders die hulp nodig hebben én iedereen die in de jeugdzorg werkt, ‘zo snel mogelijk iets gaan merken van deze fundamentele verbeteringen. Dit is de vrijblijvendheid voorbij.’
Hervormingsagenda Jeugd
Vóór de zomer wordt de Hervormingsagenda Jeugd definitief vastgesteld. Kabinet, gemeenten, professionals, jeugdzorgaanbieders en cliëntorganisaties zijn een divers pakket aan maatregelen overeengekomen om de jeugdzorg te verbeteren. Nadat kabinet en gemeenten medio april een financieel akkoord sloten, was de weg vrij voor inhoudelijke afspraken.
Zo moeten gemeenten verplicht bepaalde specialistische jeugdzorg regionaal gaan inkopen. De samenwerking met het onderwijs wordt verbeterd, zodat kinderen en jongeren collectief in plaats van individueel hulp krijgen. Uithuisplaatsingen moeten zo veel mogelijk worden voorkomen. En het mes gaat in de administratieve lasten.
Verplicht aan inwoners
Om het akkoord definitief te maken is de instemming van gemeenten nodig. Tijdens de algemene ledenvergadering (ALV) van de VNG op 14 juni wordt erover gestemd. Volgens de gemeentekoepel is een belangrijke stap gezet om kinderen en gezinnen in gemeenten verder te helpen.
‘De hervormingsagenda biedt de mogelijkheid en kaders om de hulp aan onze gezinnen te verbeteren. Wij willen hier onze schouders onder zetten,’ verklaart Cathalijne Dortmans, voorzitter Commissie Zorg, Jeugd en Onderwijs. ‘Dit zal veel van gemeenten vragen, vaak ook gezamenlijk. Dit zijn we verplicht aan onze inwoners.’
Grote zorgen
De branches gespecialiseerde zorg voor jeugd (BGZJ), met daarin onder meer Jeugdzorg Nederland en de ggz, leggen het inhoudelijk akkoord ook met een positief advies voor aan hun achterban. De raadplegingen lopen tot half juni. Maar de financiële afspraken ‘baren de branches nog grote zorgen en zijn een potentiële bedreiging voor de inhoudelijke ambities’. De jeugdbranches spraken eerder hun zorgen uit over de zeer forse bezuinigingen.
Bezuinigingen
Ze benadrukken dat minder vaak in instellingen hulp bieden niet per definitie goedkoper is. ‘Zeer intensieve ambulante hulp, het verkleinen van leefgroepen en het realiseren van andere inhoudelijke ambities zal geld kosten,’ aldus BGZJ-voorzitter Boris van der Ham. ‘Bezuinigingen mogen dit niet blokkeren. ‘De paragraaf in de Hervormingsagenda over het financiële kader is van Rijk en gemeenten, als wij straks onze handtekening zetten dan geldt die nadrukkelijk niet voor deze paragraaf.’
De VNG benadrukt dat het van groot belang is dat gemeenten vanaf 2026 genoeg geld hebben voor al hun taken. Hierover lopen ook gesprekken met het kabinet. Ook dit onderwerp komt tijdens de ALV aan bod.
Dat er toch nog bezuinigd wordt, gaat uiteindelijk geld kosten. Kinderen die niet goed geholpen worden, gaan geld kosten.
Ik heb een extreem voorbeeld: een client die een ernstige ziekre had, met gevolgen die zowel ouders als jeugdzorg voor ’typisch jongerengedrag’ aanzagen, is jarenlang verkeerd behandeld. Zijn ziekte, hEDS, veroorzaakte veel klachten, waaronder CVS (chronisch vermoeidheids syndroom).
Om hem dat af te leren, werd hij ruw behandeld en zelfs dwangarbeid werd niet geschuwd.
De jongen is nu een man en zit sinds 21 jaar in een rolstoel. Zijn dromen over een carriere zijn voorbij. Zijn toekomst is compleet leeg en uitzichtloos.
Van het Schadefonds Geweldsmisdrijven heeft hij nu een tegemoetkoming gekregen uit de ‘Tijdelijke regeling financiele tegemoetkoming voor slachtoffers van geweld in de jeugdzorg’.
Omdat de hulp tot op heden niet voldeed, moet hij van dat geld een rolstoel, een berging en een hele ris andere aanpassingen aanschaffen.
En binnen een jaar moet hij nog een claim indienen omdat de dwang om te werken vanuit jeugdzorg ook zijn aanvraag voor een Wajong- uitkering heeft bemoeilijkt of zelfs onmogelijk heeft gemaakt.
Zijn hele verdere leven zal hij financieel afhankelijk zijn van de staat.
U begrijpt, en dat is niet de eerste keer bij bezuinigingen, dat velen beseffen dat deze bezuinigingen juist meer gaan kosten.
Ik kan alleen maar hopen dat de beleidsmakers op een dag gaan inzien, dat slecht zorgen voor mensen en bezuinigen op geld voor gemeentes en bevolking steeds weer een toekomstige kostenpot veroorzaakt die ver uit gaat stijgen boven de bespaarde uitgaves.