• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Lefebvre Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Omgevingswet: parallel wijzigen mogelijk juridisch onhoudbaar

9 januari 2025 door Pieter van den Brand

Lees voor

Gemeenten kunnen nog altijd niet gelijktijdig meerdere planwijzigingen publiceren op het DSO. Maar niet alleen de software van het landelijke digitale stelsel laat het afweten, ook de juridische houdbaarheid van parallel wijzigen is in het geding.

Gemeenten klagen al vele maanden dat het technisch niet mogelijk is in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) aan meerdere planwijzigingen tegelijk te werken. De ervaring van de gemeente Utrecht die ze deelt met de VNG spreekt boekdelen. Op dit moment kan de Domstad nog maar één wijziging tegelijk doen via de STOP-TPOD standaard. De overige wijzigingen moet ze voorlopig via de TAM-procedure in haar oude computersysteem oplossen. ‘Dat geeft extra werk en extra kosten, want we moeten twee systemen in de lucht houden,’ verzucht een van de adviseurs omgevingsrecht van Utrecht.

Parallel wijzigen

Parallel wijzigen is een harde ondergrens in de gemeentelijke ruimtelijke ordeningspraktijk. Als blijkt dat er technisch maar één planwijziging tegelijk in procedure kan zijn, zou dat onoplosbare problemen geven. Het is gebruikelijk dat gemeenten aan meerdere wijzigingsbesluiten tegelijk werken, mede omdat de procedure van dit soort besluiten vrij lang kan duren. Grote gemeenten hebben bijvoorbeeld wel 30 tot 50 wijzigingsbesluiten gelijktijdig in procedure.

BOPA

Ook zullen er volop planafwijkingen nodig zijn, omdat veel oude bestemmingsplannen (nu tijdelijk onderdeel van het omgevingsplan) een conserverend karakter hebben. Dat blijkt wel uit de populariteit van de BOPA, de buitenplanse omgevingsplanactiviteit.

Het technische probleem moet zijn opgelost met de komst van nieuwe software voor de STOP-TPOD-standaard. De komst van ‘Release B’ is onlangs echter opnieuw uitgesteld, na eerder uitstel in oktober.

Juridische houdbaarheid

Naast de technische perikelen is nu ook grote ophef in de uitvoeringspraktijk ontstaan over de juridische houdbaarheid van het parallel wijzigen van het omgevingsplan. Het probleem is fundamenteel en heeft alles te maken met de verplichting in de Omgevingswet dat gemeenten voor hun hele grondgebied verplicht één omgevingsplan maken. Gemeenten lopen daar bij de samenloop van planwijzigingen vol tegenaan.

Planwijzigingen die gelijktijdig in voorbereiding zijn kunnen met elkaar botsen, omdat een regel per abuis niet is overgenomen of wordt overruled in een volgende wijziging. Ook kunnen 2 planwijzigingen inhoudelijk zo met elkaar samenhangen, dat er een gat in het omgevingsplan ontstaat wanneer een van beide planwijzigingen niet of pas later wordt vastgesteld.

Bomen kappen

Neem een gemeente die de bescherming van waardevolle bomen uit de verordening naar het omgevingsplan overhevelt. In een eerste wijzigingsbesluit stelt de gemeente vast welke bomen waardevol zijn. In een ander wijzigingsbesluit zit het verbod om de waardevolle bomen te kappen. Als de gemeente een van beide wijzigingsbesluiten niet of pas later aanneemt, dan kan het kappen van waardevolle bomen ineens volstrekt onbedoeld en wellicht zelfs zonder het door te hebben, vergunningvrij zijn geworden. Ofwel omdat het verbod zelf weg valt, ofwel omdat er geen bomen aangewezen zijn waar het verbod op toeziet.  

Rechter

Hetzelfde kan gebeuren als een van de samenhangende planwijzigingen door de rechter wordt geschorst of vernietigd. In de oude situatie konden gemeenten dan terugvallen op een eerder geldend bestemmingsplan of eerdere verordening. Elk bestemmingsplan en elke verordening staat op zichzelf en functioneert los van andere plannen. Bij één omgevingsplan werkt elke wijziging door in de volgende wijziging. Kortom, het is één groot levend plandocument waarin alles met alles samenhangt. De Omgevingswet heeft het nodeloos complex en ingewikkeld gemaakt om dat geheel coherent en juridisch kloppend te houden.

Voor het ‘samenloop’-probleem werd overigens tijdens een deskundigenbijeenkomst in de Eerste Kamer eind 2021 al gewaarschuwd door Koos Seerden van Rho, als vertegenwoordiger van de branche van stedenbouwkundig adviesbureaus. Ondanks de jarenlange voorbereidingstijd voor de Omgevingswet vanwege het herhaaldelijke uitstel is dit fundamentele punt de afgelopen jaren niet onderzocht en niet opgelost. Ook met de opmerkingen van Seerden is destijds niets gedaan.

Problemen oplosbaar

De VNG heeft het dilemma recent opgepakt en erkent dat er bij gemeenten veel vragen en zorgen zijn. Zowel over het tempo waarin de functies voor parallelle planwijzigingen in het DSO softwaretechnisch beschikbaar komen, als over de wijze waarop ze dit juridisch en praktisch vorm kunnen geven. Volgens de koepel is zoiets onvermijdelijk bij een ingrijpende wijziging van werkwijzen en de ‘juridische techniek, zoals bij de Omgevingswet. ‘Naar onze huidige inzichten zijn beide problemen echter oplosbaar’, aldus de VNG.

DSO

Dat blijkt evenwel niet uit de pittige discussies op onder meer LinkedIn. Eerste-Kamerlid Saskia Kluit (GroenLinks-PvdA) spreekt zelfs van een heuse ‘cliffhanger’. Ook zijn er sterke twijfels of het DSO met zijn STOP-TPOD-standaard de problemen wel op kan lossen. Volgens een deelnemer aan de discussie zijn er recent signalen gekomen dat de landelijke voorziening ‘mogelijk niet juridisch werkbaar meerdere wijzigingen tegelijk aan gaat kunnen’.

Een ander adviseert van de verplichting van één omgevingsplan af te stappen en met een wetswijziging meerdere omgevingsplannen mogelijk te maken, à la de vroegere bestemmingsplannen. Technisch is dat echter onmogelijk, omdat het DSO op dit uitgangspunt is gebouwd. Een dergelijke aanpassing zou technisch dermate ingrijpend zijn dat het hele digitale stelsel opnieuw opgebouwd moet worden.

TAM-route

Dat de digitalisering van de planketen met de STOP-TPOD-standaard te complex en stroperig is, blijkt ook al uit het gegeven dat gemeenten voorlopig maar voortmodderen en via de vertrouwde TAM-route de nieuwe standaard mijden. Twee op de drie gemeenten doen dat.

Vanuit gemeenten klonk recent nog het pleidooi door om de TAM-termijn tot 2032 te verlengen, het jaar waarin ze voor hun hele grondgebied één omgevingsplan moeten hebben. Minister Keijzer (volkshuisvesting en ruimtelijke ordening) wil daar geen gehoor aan geven. Gemeenten krijgen hooguit nog tot eind dit jaar.

Tagged With: dso, omgevingsplan, Omgevingswet Filed Under: Omgevingswet

Reageer
Vorige artikel
Nieuwe wetten en wijzigingen per 1 januari 2025
Volgende artikel
Omgevingswet-standaard nog maar weinig populair

Reader Interactions

GERELATEERD

Omgevingswet

Digitaal raadpleegbare omgevingsvisie nog een hele toer 

Eind 2026 moeten alle gemeenten een digitaal raadpleegbare omgevingsvisie hebben gepubliceerd, anders is hun visie niet Omgevingswetproof. Voor veel gemeenten is dit nog een hele puzzel. Een kwart moet zelfs nog beginnen. 

Opinie Evaluatie Omgevingswet: we hebben allemaal gelijk

We moeten tot 2028 wachten op de grote evaluatie van de Omgevingswet, maar de daartoe ingestelde commissie kwam recent met haar eerste reflectierapport. Hoewel dit geen schokkende nieuwe inzichten bevat, vond ik het bijzonder verhelderend. Het laat zien dat iedereen gelijk had. Hoe fijn is dat! Ajax en Feyenoord hebben fans en haters, blijkbaar geldt... lees verder

Participatie Omgevingswet

Gemeenten kritisch op participatieregels Omgevingswet 

In het eerste jaar Omgevingswet hebben gemeenten amper de vruchten kunnen plukken van de nieuwe regels voor verplichte participatie in de wet. De verwachte snellere en betere besluitvorming over projecten blijft vooralsnog uit.  

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Senior Beleidsmedewerker Wmo – Gemeente Eindhoven

Strategisch Financieel Adviseur – Gemeente Westland

Senior adviseur ruimtelijke ordening – Gemeente Waddinxveen

Toezichthouder (fysieke leefomgeving, bouw- en woningtoezicht) Gemeente Hoeksche Waard

Meer vacatures

Gerelateerde vacatures

Jurist Wet Open Overheid (WOO) – 32 uur – Gemeente Westland

Specialist Heffen – Gemeente- en Waterschapsbelastingen (GBLT)

Geen vacature gevonden? Stuur een open sollicitatie! – Gemeente Velsen

Senior adviseur ruimtelijke ordening – Gemeente Waddinxveen

Adviseur Geluid (32-36 uur) – Omgevingsdienst Drenthe

LAATSTE ARTIKELEN

Nieuwe inzichten over levensloop woningen

13 juni 2025

19 juni | Bezwaar en beroep decentrale overheden

12 juni 2025

makelaar huizenprijzen

Huizenprijzen blijven komende jaren doorstijgen

12 juni 2025

25 sep | Driedaagse opleiding Ondermijning

12 juni 2025

Algoritmekader

Amsterdam gestopt met AI-pilot voor bijstandsaanvragen

12 juni 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Lefebvre Sdu

lefebvre SDU