Mensen maken lang niet altijd gebruik van de toeslagen waar ze recht op hebben. Zo bleef volgens het Centraal Planbureau (CPB) in 2021 ruim 1 miljard euro aan huurtoeslag, zorgtoeslag en kindgebonden budget onbenut.
Vooral onder zelfstandigen en net-gepensioneerden is de groep die geen gebruik maakt van toeslagen relatief groot, zo bericht het CPB. Onder bijstandsgerechtigden is dit aandeel juist relatief klein.
Niet-gebruik in kaart
Het bureau onderzocht in hoeverre het recht op toeslagen onbenut blijft. Bij het kindgebonden budget is het niet-gebruik in de periode 2016-2021 afgenomen van bijna 15 naar 8,5 procent. Hierbij speelt een hersteloperatie uit 2018 mogelijk een rol.
Voor de huurtoeslag steeg het niet-gebruik over de periode 2018-2021 van 10 naar 12 procent, waarschijnlijk omdat vanaf 2020 meer mensen recht kregen op de toeslag. Voor zorgtoeslag liep het niet-gebruik op van bijna 11 naar ruim 12 procent.
Zelfstandigen en net-gepensioneerden
Bij alle toeslagen blijken zelfstandigen relatief vaak geld te laten liggen. Van de zelfstandigen die recht hebben op huurtoeslag vraagt ruim 25 procent deze niet aan. Bij de zorgtoeslag ligt dit percentage op 20 procent, en bij het kindgebonden budget op 13 procent. Meer dan de helft van de zelfstandigen die de zorgtoeslag niet aanvragen, had recht op het maximale bedrag per maand (107 euro in 2021).
Ook net-gepensioneerden blijken lang niet altijd huur- en zorgtoeslag aan te vragen. Bijna 1 op de 5 huishoudens met een recent gepensioneerde maakt volgens het CPB geen gebruik van de huurtoeslag als zij er recht op hebben. Hierbij gaat het om een mediaan bedrag van 67 euro per maand. Bij de zorgtoeslag maakt 1 op de 6 geen gebruik van de zorgtoeslag, met een mediaan bedrag van 62 euro.
Hoogte toeslag speelt een rol
Het niet-gebruik van toeslagen is het hoogst bij bedragen van maximaal 50 euro per maand. Hoe hoger het bedrag per maand waar iemand recht op heeft, hoe lager het niet-gebruik is, zo constateert het planbureau.
Dit is ook het beeld bij bijstandsgerechtigden. Slechts 1 tot 2 procent van de bijstandsgerechtigden die recht hebben op het kindgebonden budget of een toeslag, laat dit liggen. Voor bijstandsgerechtigden geldt dat ze recht hebben op een hoog toeslagbedrag en daardoor direct een belangrijk deel van hun besteedbaar inkomen missen, in het geval dat ze de toeslag niet aanvragen. Hier speelt ook mee dat bijstandsgerechtigden vaak in beeld zijn bij gemeenten en daardoor vaak goed worden bereikt.
Toeslagen langdurig onbenut
Bij alle toeslagen maakt een deel van de rechthebbenden jarenlang geen gebruik van een toeslag. Vooral bij de zorg- en huurtoeslag ligt dit aandeel relatief hoog. Bij het kindgebonden budget ligt het lager. Hier vraagt meer dan de helft van de huishoudens de toeslag alsnog aan na één jaar.
Dit kan overigens om forse bedragen gaan. Huishoudens die 4 jaar lang geen huurtoeslag aanvragen, missen gemiddeld 150 euro per maand.
Gericht beleid
Bij sommige groepen kan het niet-gebruik mogelijk dalen door mensen gericht te informeren, zo schrijft het CPB. ‘Beleid om niet-gebruik binnen het huidige stelsel verder tegen te gaan, kan mogelijk gericht worden op zelfstandigen. Dat is een groep die bij alle toeslagen een relatief hoog percentage niet-gebruik heeft. Het gaat om substantiële bedragen en er is sprake van relatief veel langdurig niet-gebruik.’
Een ander advies is mensen te informeren over de huurtoeslag via private verhuurders, omdat het niet-gebruik relatief hoog is. Voor huur- en zorgtoeslag kan beleid zich daarnaast richten op gepensioneerden, omdat deze groep relatief eenvoudig te bereiken is. Dit betreft evenwel een kleine groep niet-gebruikers.
Geef een reactie