Nieuw onderzoek laat zien dat gemeenten in 2019 tussen de 1,6 en 1,8 miljard euro meer uitgaven aan jeugdzorg dan dat ze aan middelen vanuit het Rijk hiervoor ontvingen. Het kabinet en gemeenten gaan daarom de komende periode in gesprek over betere jeugdzorg en een structurele oplossing voor gemeentelijke tekorten voor die zorg.
De gesprekken gaan over een combinatie van structureel extra budget en maatregelen om de Jeugdwet financieel beheersbaar te maken. Dit is een gezamenlijke opgave van Rijk en gemeenten, aldus het kabinet. ‘Het is de vraag of het kostenniveau op termijn houdbaar is. Dit laat de noodzaak van een structurele oplossing zien.’ In de jaren 2019 tot en met 2022 ontvangen gemeenten tijdelijk extra middelen, 420 miljoen euro in 2019, en 300 miljoen euro jaarlijks in 2020, 2021 en 2022.
Stijgende uitgaven
AEF onderzocht in opdracht van het Rijk en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hoeveel middelen gemeenten structureel nodig hebben om hun taken voor de jeugdzorg goed uit te kunnen voeren. Vooral vanaf 2017 stijgen de uitgaven jaar op jaar flink. Oorzaken voor deze toename zijn dat kinderen steeds langer jeugdhulp ontvangen, waardoor het aantal kinderen dat jeugdhulp ontvangt in totaal toeneemt, en dat de gemiddelde prijs per cliënt omhoog is gegaan.
Mogelijke maatregelen
Uit het onderzoek blijkt ook dat investeren in preventie niet leidt tot minder kosten in de Jeugdwet. Wel kan het zo zijn dat er betere hulp wordt gegeven en er besparingen zijn op andere terreinen, maar dat is niet verder onderzocht. In het onderzoek is verder gekeken naar 17 voorgestelde maatregelen (zie vanaf pagina 130) die gemeenten kunnen nemen om de Jeugdwet doelmatiger en doeltreffender uit te voeren. Slecht vijf daarvan leiden daadwerkelijk tot een mogelijke besparing, in totaal 190 tot 240 miljoen euro per jaar.
Advies
Aan het Rijk wordt geadviseerd ‘om op onderdelen de uitgangspunten van de Jeugdwet te heroverwegen en samen met gemeenten een fundamentele discussie te voeren over het gewenste voorzieningenniveau’. Gemeenten krijgen het advies de belemmeringen voor uitstroom te onderzoeken en daarop te sturen én het beleid aan te scherpen op basis van inzichten uit het onderzoek. VNG en Rijk gaan ook met aanbieders, professionals en cliënten in gesprek over de uitkomsten van het onderzoek en de vervolgstappen.
Nieuwe kabinet
Rijk en VNG gaan die fundamentele discussie voeren over de jeugdzorg en eventuele aanpassingen. Eind februari worden ‘de contouren van mogelijke scenario’s van middelen en maatregelen besproken’. De bedoeling is dat de opbrengst van de gesprekken als zwaarwegende inbreng voor het nieuwe kabinet geldt. Als Rijk en VNG er samen niet uitkomen, wordt gezamenlijk een commissie van wijzen benoemd die een semi-bindend oordeel geeft. Besluitvorming is aan het nieuwe kabinet, schrijft ook staatssecretaris Blokhuis in een brief bij het rapport.
VNG
Het onderzoek is voor gemeenten een bevestiging van de toenemende financiële problemen die ze in de afgelopen jaren ondervonden, aldus de VNG in een reactie. ‘Daarnaast laat het onderzoek zien dat het enorme verschil tussen inkomsten en uitgaven niet houdbaar is. Dit laat de noodzaak van een structurele oplossing zien. Dit rapport is een belangrijke stap in het gesprek met het Rijk over de benodigde structurele middelen voor gemeenten.’
Geef een reactie