• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • Centric
    • Segment
    • TAUW
    • Sdu VIND
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Vergroening van lokale belasting niet altijd de beste keus

16 augustus 2018 door Richard Sandee

Wat kunnen gemeenten doen om belastingen te ‘vergroenen’? Maatregelen die sympathiek ogen, zijn niet altijd onderbouwd of effectief – en kunnen zelfs tot ongewenste effecten leiden. Maar er zijn zeker mogelijkheden, zegt onderzoeker Anneke Monsma.

‘Iedereen wil een duurzame leefomgeving. Maatregelen op dat gebied kunnen daarom al snel op sympathie rekenen, ook als het gaat om belastingen,’ aldus Monsma, verbonden aan het Erasmus Studiecentrum voor Belastingen van Lokale overheden (ESBL). ‘Maar,’ waarschuwt ze, ‘voordat je een hele regeling overhoop haalt, is het raadzaam eerst te onderzoeken of je dat wel via de belastingen moet doen.’

Aansporen tot groen gedrag

Dit soort onderzoek is er nog nauwelijks, terwijl gemeenten wél met van alles en nog wat bezig zijn. Onder meer de afvalstoffenheffing, rioolheffing en parkeerbelasting worden gebruikt om burgers en bedrijven aan te sporen tot ‘groen’ gedrag. Niet alleen is de vraag of deze maatregelen effectief zijn, juridisch gezien bevinden gemeenten zich hierbij ook nog op onontgonnen terrein. ‘Dat levert rechtsonzekerheid op. Er kan zomaar iemand naar de rechter stappen omdat zijn buurman bijvoorbeeld dankzij groene maatregelen minder leges hoeft te betalen. Het oordeel zullen we dan moeten afwachten.’

Welke mogelijkheden hebben gemeenten, met hun beperkte belastingvrijheid, eigenlijk voor vergroening van het stelsel? Het antwoord daarop is enigszins complex, aldus Monsma. ‘Enerzijds hebben gemeenten in Nederland natuurlijk te maken met een gesloten stelsel: ze mogen alleen heffingen opleggen waartoe de wetgever heeft besloten. Ze kunnen dus niet, zoals in België, zomaar een eigen belasting invoeren. Dat is een beperking.’

Differentiatie van tarieven

Vergroening, duurzaamheid en de energietransitie zijn niettemin speerpunten in veel collegeprogramma’s voor de komende jaren. Al gauw wordt daarbij ook naar de belastingen gekeken als instrument om gedrag te beïnvloeden. ‘Die mogelijkheden zijn er ook wel, maar dat zit hem dan voornamelijk in de differentiatie van tarieven. Zoals een vrijstelling van parkeerbelasting voor elektrische auto’s of een afvalstoffenheffing gebaseerd op de hoeveelheid afval die je aanbiedt, de zogeheten Diftar die veel gemeenten hanteren.’

Daar blijft het niet bij: gemeenten heffen ook leges, kosten die ze in rekening brengen voor geleverde diensten, zoals het afgeven van een bouwvergunning. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) deed haar leden eerder suggesties aan de hand om dit instrument in te zetten. Die zijn te vinden in de Uitwerking duurzame alternatieven modelverordeningen lokale heffingen (pdf).

‘Het is mogelijk de legesheffing af te stemmen op het gemeentelijke duurzaamheidsbeleid op het gebied van de energietransitie,’ schrijft de koepel in dit document. ‘Geen of lagere leges voor vergunningaanvragen voor activiteiten die aan bepaalde duurzaamheidscriteria voldoen of die passen binnen de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen, kan een financiële prikkel voor burgers en organisaties zijn om (sneller) tot het nemen van bepaalde duurzaamheidsmaatregelen over te gaan.’

De concrete betekenis daarvan is sterk lokaal bepaald, zegt Monsma. ‘De legestarieven lopen enorm uiteen, van enkele honderden tot duizenden euro’s voor een nieuwe woning.’ Een vrijstelling voor wie zijn nieuwbouwhuis uitrust met energiebesparende snufjes, kan dus potentieel interessant zijn. En daarmee een instrument voor gemeenten om serieus te sturen, zoals in de praktijk ook gebeurt.

Haken en ogen

Toch is Monsma kritisch over dit soort gedragsbeïnvloeding via belastingen en heffingen, oftewel ‘fiscaal instrumentalisme’. ‘Het bezwaar dat veel fiscalisten hiertegen hebben is niet dat ze tegen duurzaamheid zijn,’ benadrukt ze. ‘Maar er zijn grofweg twee manieren om groen beleid te voeren via de belastingen. De eerste is gedragsbeïnvloeding. Daar is echter nauwelijks onderzoek naar gedaan, zodat we niet weten of dit werkt. Bovendien zitten er nog andere haken en ogen aan. De andere manier is dat je als gemeente belastinggeld ophaalt en daarmee zélf duurzame maatregelen neemt of investeringen doet.’

Welke haken en ogen bedoelt Monsma? ‘Zulke belastingkortingen komen bijvoorbeeld terecht bij de mensen die duurzame voorzieningen kunnen betalen aan hun huis of auto. De mensen die het niet kunnen betalen, komen niet in aanmerking. Voor hen is dat wel zuur, en de vraag is of je dat wilt,’ legt ze uit. ‘Vaak gaat het geld ook naar maatregelen die mensen toch wel zouden nemen, bijvoorbeeld omdat er al een verplichting is. Zoiets als het achterwege laten van leges voor gasloze nieuwbouw, is in die zin niet nodig.’

Een ander probleem met fiscale vergroening is dat maatregelen de neiging hebben om aan hun eigen succes ten onder te gaan. Want passen mensen hun gedrag daadwerkelijk aan zoals je beoogt, dan hol je de belastinggrondslag uit. ‘Stel je stimuleert dat er minder afval wordt aangeboden via een Diftar. Ondertussen moet je wel een infrastructuur van afvalverbranding en vuilnisauto’s in stand houden. Het risico is dat de vermindering van de belastingopbrengsten harder gaat dan de daling van de kosten. Dan is de enige oplossing een tariefverhoging, en weg is de beloning.’

Beter zelf investeren

Het lijkt Monsma daarom verstandiger te kiezen voor de tweede manier; het gebruiken van belastingopbrengsten om als gemeente zelf duurzaam te investeren of subsidies te verstrekken. Een andere veelbelovende mogelijkheid noemt ze het idee van haar collega Arjen Schep om de baatbelasting in te zetten voor duurzamere huizen (zie kader). ‘Die belasting werkt dan als een soort financieringsregeling waar direct het voordeel van energiebesparing tegenover staat voor degene die er profijt van heeft.’

Baatbelasting voor verduurzaming

Onderzoeker Arjen Schep van het Erasmus Studiecentrum voor Belastingen van Lokale overheden (ESBL) werd benaderd door een wethouder die wilde weten hoe hij het verduurzamen van woningen moest aanpakken. De fiscalist bedacht een opzet die binnenkort als pilot wordt beproefd in Noord-Holland. Hierbij wordt de zogeheten baatbelasting ingezet – een heffing die de gemeente kan opleggen aan degene die de vruchten plukt van een gemeentelijke investering.

‘We denken dat dit kan, zij het met kunst- en vliegwerk,’ zegt Schep er zelf over. De gemeente doet hierbij de benodigde de investering om een woning van het gas af te halen, zonnepanelen aan te leggen, et cetera. ‘Vervolgens wordt een heffing opgelegd aan de eigenaar van de woning, waarbij de kosten worden uitgesmeerd over maximaal dertig jaar. Deze heffing is even hoog als het financiële voordeel van de energiebesparing die met de verduurzaming van de woning wordt gerealiseerd. ‘De eigenaar merkt er dus per saldo niets van in zijn portemonnee,’ legt Schep uit.

Werkt dat niet hetzelfde als een lening? ‘Nee,’ zegt de fiscalist, ‘want een lening wordt aan een persoon verstrekt. Deze vorm van financiering is objectgebonden: verkoop je de woning, dan zijn de lasten voor de nieuwe eigenaar.’ Het voordeel van de oplossing is dat de verduurzaming van woningen bereikbaar wordt voor grote groepen. ‘Daarmee wordt tevens een publiek doel gediend. Als de uitvoering privaat gebeurt, dan zullen de welgestelden als eersten profiteren van verduurzaming van hun woning terwijl de energierekening voor de rest steeds hoger oploopt.’

Juridisch ligt de zaak nog wel complex: zo mag de baatbelasting in principe alleen worden geheven over voorzieningen in de openbare ruimte, niet over private eigendommen. Daaraan wordt een mouw gepast via een ‘fiscale vaststellingsovereenkomst’ van de gemeente met de eigenaar, waarbij wordt afgeweken van de bestaande regelgeving. Schep licht zijn idee nader toe in een aanstaande publicatie van de Raad voor het Openbaar Bestuur over de vergroening van ons belastingstelsel. De resultaten van de experimenten met baatbelasting moeten bouwstenen opleveren voor de ontwikkeling van een nieuw wettelijk instrument voor woninggebonden financiering dat op bredere schaal toepasbaar is.

 

Tagged With: belastingen, duurzaamheid, lokale heffingen Filed Under: Belastingen, Duurzaamheid, Energie

Lees 1 reactie
Vorige artikel
Eerste twaalf gemeenten krijgen minibos
Volgende artikel
Antikraak ontsnapt niet aan verhuurderheffing

Reader Interactions

VIND Lokale Belastingen

GERELATEERD

Elektrische fiets opladen aan windmolen in Leiderdorp

De gemeente Leiderdorp ontving vandaag een windmolen van het ministerie van Economische zaken en Klimaat (EZK) voor de inzet om energiebesparing bij bedrijven te stimuleren. Aan de windmolen, een zogenoemde Flower Turbine, kunnen elektrische fietsen en andere apparaten opladen. Leiderdorp ontving vorig jaar al de bijhorende EZK Energy Award. Deze prijs wordt elk jaar uitgereikt... lees verder

Deel gemeenten onderhoudt sportvelden niet duurzaam

Een op de vijf gemeenten gebruikte in 2022 nog gewasbeschermingsmiddelen op sportvelden, ondanks de intentie dit niet meer te zullen doen. Een meerderheid van deze groep heeft voor 2023 beterschap beloofd, blijkt uit onderzoek van het Mulier instituut. Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen onder gemeenten is tussen 2021 en 2022 nagenoeg gelijk gebleven, zo komt naar... lees verder

Parkeren, toerisme en honden uitschieters lokale lasten

De totale begrote opbrengst van gemeentelijke woonlasten stijgt in 2023 naar 9,3 miljard euro. Vorig jaar werd deze begroot op 8,8 miljard. Van de overige lokale lasten levert parkeerbelasting het meeste op met 1,2 miljard euro, een stijging van 7,3 procent. De opbrengst uit de toeristentaks steeg met bijna 25 procent het hardst. Hondenbelasting wordt... lees verder

Comment (1)

  1. Marc says

    28 augustus 2018 at 14:45

    De hiervolgende mailtekst ging uit naar schrijver Richard. Zijn reactie “Ik heb er zo snel het antwoord niet op” ging gepaard met het verzoek om mijn opmerking/vraag onder zijn artikel te plaatsen. Bij deze dus…
    Hallo Richard,
    Mooi en duidelijk artikel! Vooral ook prima dat verduurzaming voor iedereen behapbaar en toegankelijk zou moeten zijn.
    Bij de baatbelasting kwam het volgende in me op:”Naarmate er meer verduurzaamd wordt ligt het voor de hand dat de kosten van andere soorten van, minder en/of niet (meer) gewenste, energie(opwekking/gebruik) omhoog gaan. Hoe voorkom je dan dat ook die baatbelasting omhoog gaat omdat de baat automatisch meer wordt en hoe vermijd je ongelijke behandeling van hen die – door onmogelijkheid en/of onwil – later gebruik maken van de fiscale vaststellingsovereenkomst?”.
    Benieuwd naar jullie reacties…

    Beantwoorden

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

GEMEENTEVACATURES

Data-analist – Gemeente Gouda

Senior beleidsadviseur Regionale Inkoop Sociaal Domein – Gemeente Gouda

Wijkboa – Gemeente Gouda

Meer vacatures
VIND Omgevingszaken

LAATSTE ARTIKELEN

Zorgen over schrappen eisenlijst asielzoekers

25 mei 2023

Preventieve aanpak van jeugdcriminaliteit geïntensiveerd

25 mei 2023

Advies om apps als TikTok niet te gebruiken

24 mei 2023

Onderzoek: roddelen, pesten en intimidatie op werkvloer Enschede

24 mei 2023

Town Deal: nieuwe samenwerking tussen Rijk en gemeenten

24 mei 2023

GEMEENTE.NU PARTNERS

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Opinie Standaardisatie nodig om Common Ground van de grond te krijgen
  • Centric

Opinie Standaardisatie nodig om Common Ground van de grond te krijgen

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Opinie Common Ground moet breder gedragen worden
  • Centric

Opinie Common Ground moet breder gedragen worden

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Compleet juridisch cursusprogramma voor de waterschapwereld
  • Segment

Compleet juridisch cursusprogramma voor de waterschapwereld

Risico’s en kansen van Common Ground
  • Centric

Risico’s en kansen van Common Ground

Maak medewerkers bewust van cybersecurity
  • Centric

Maak medewerkers bewust van cybersecurity

Digitaliseren in Rotterdam: ‘Volledig vanuit één systeem werken’
  • Centric

Digitaliseren in Rotterdam: ‘Volledig vanuit één systeem werken’

Centric en Arda vergroten securitybewustzijn binnen organisaties
  • Centric

Centric en Arda vergroten securitybewustzijn binnen organisaties

Centric en DiVault, voor duurzaam toegankelijke gemeenten
  • Centric

Centric en DiVault, voor duurzaam toegankelijke gemeenten

‘Co-creatie’ betekent nog niet vanzelf maatwerk 
  • Centric

‘Co-creatie’ betekent nog niet vanzelf maatwerk 

Digitale terinzagelegging volgens Common Ground
  • Centric

Digitale terinzagelegging volgens Common Ground

Blog – Delen die data: Omgevingswet is niet gebaat bij eilandjes
  • Centric

Blog – Delen die data: Omgevingswet is niet gebaat bij eilandjes

Blog – Gebruiksgemak is ook werk uit handen nemen
  • Centric

Blog – Gebruiksgemak is ook werk uit handen nemen

Voorbereid op de piek in Bbz-aanvragen?
  • Centric

Voorbereid op de piek in Bbz-aanvragen?

Podcast – Rechtmatigheid implementeren in de organisatie
  • Segment

Podcast – Rechtmatigheid implementeren in de organisatie

Blog – Nuchter innoveren met Rotterdam
  • Centric

Blog – Nuchter innoveren met Rotterdam

Strategische samenwerking Energiemissie en Centric rond e-factureren
  • Centric

Strategische samenwerking Energiemissie en Centric rond e-factureren

Blog – Innovatie die echt meerwaarde levert
  • Centric

Blog – Innovatie die echt meerwaarde levert

Kijk terug: BOA Webinar over groei van de handhaving
  • Segment

Kijk terug: BOA Webinar over groei van de handhaving

Innovaties Burgerzaken: ‘Meer gemak voor inwoners en professionals’
  • Centric

Innovaties Burgerzaken: ‘Meer gemak voor inwoners en professionals’

Auditbare veiligheid op het gebied van wachtwoorden
  • Centric

Auditbare veiligheid op het gebied van wachtwoorden

Podcast 25 jaar opleiden in de publieke sector
  • Segment

Podcast 25 jaar opleiden in de publieke sector

Súdwest-Fryslân zet de kracht van data op de kaart
  • Centric

Súdwest-Fryslân zet de kracht van data op de kaart

‘Een nieuw paspoort is geen boek dat je even koopt’
  • Centric

‘Een nieuw paspoort is geen boek dat je even koopt’

Opleidingen Omgevingswet voor Twentse gemeenten
  • Segment

Opleidingen Omgevingswet voor Twentse gemeenten

Digitale dienstverlening met de burger echt centraal
  • Centric

Digitale dienstverlening met de burger echt centraal

‘Hybride’ les laat deelnemer kiezen tussen fysiek of virtueel
  • Segment

‘Hybride’ les laat deelnemer kiezen tussen fysiek of virtueel

Met de Meetfiets de gemeente in
  • Centric

Met de Meetfiets de gemeente in

Centric stelt software inburgeringswet vrij beschikbaar
  • Centric

Centric stelt software inburgeringswet vrij beschikbaar

Jongeren als IT’er aan het werk voor Centric via 2TestIT
  • Centric

Jongeren als IT’er aan het werk voor Centric via 2TestIT

AI-assistent verbetert interactie burger met gemeente
  • Centric

AI-assistent verbetert interactie burger met gemeente

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Business intelligence helpt bij goede ambulancezorg
  • Centric

Business intelligence helpt bij goede ambulancezorg

Provinciale Reservepool met stembureauleden
  • Segment

Provinciale Reservepool met stembureauleden

Centric en Gripvol vergemakkelijken Bbz-aanvraag ondernemers
  • Centric

Centric en Gripvol vergemakkelijken Bbz-aanvraag ondernemers

Verkiezingen in coronatijd: nervositeit en verscheurde stempassen
  • Segment

Verkiezingen in coronatijd: nervositeit en verscheurde stempassen

Diplomastelsel Burgerzaken verandert
  • Segment

Diplomastelsel Burgerzaken verandert

Masterclasses informatiebeveiliging
  • Segment

Masterclasses informatiebeveiliging

BOA Webinar: Na corona – groei handhaving vasthouden!
  • Segment

BOA Webinar: Na corona – groei handhaving vasthouden!

Hoe stel je financiële rechtmatigheid vast?
  • Segment

Hoe stel je financiële rechtmatigheid vast?

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap
  • Centric

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet
  • Centric

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?
  • Segment

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud
  • Centric

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Online training agressie voorkomen: kan dat?
  • Segment

Online training agressie voorkomen: kan dat?

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021
  • Centric

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig
  • Segment

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS
  • Centric

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik
  • Centric

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening
  • Centric

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet
  • Centric

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet

Eric Gubbels over online leren in coronatijd
  • Segment

Eric Gubbels over online leren in coronatijd

Digitale handhaving in het sociaal domein
  • Centric

Digitale handhaving in het sociaal domein

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid
  • Segment

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid

Opinie ‘Kaders’ zijn de nieuwste kleren van de keizer
  • Centric

Opinie ‘Kaders’ zijn de nieuwste kleren van de keizer

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers
  • Segment

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers

De Virtuele Inloopavond
  • Centric

De Virtuele Inloopavond

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt
  • Centric

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij
  • Segment

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

Centric publiceert publieksverslag 2019
  • Centric

Centric publiceert publieksverslag 2019

Schuldenproblematiek door de coronacrisis
  • Segment

Schuldenproblematiek door de coronacrisis

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

Het laatste nieuws van
Gemeente.nu in je mail?

×