Het kabinet onderstreept het belang van een weerbare overheid en neemt maatregelen om het lekken van persoonsgegevens door ambtenaren aan criminelen tegen te gaan.
Dit schrijft minister Van Weel in antwoord op Kamervragen over incidenten, preventie en de rol van gemeenten en het Rijk. De Kamervragen zijn gesteld naar aanleiding van het bericht in De Telegraaf van 13 mei over een ambtenaar van de gemeente Amsterdam die wordt verdacht van het lekken van persoonsgegevens aan criminelen.
Zorgen over lekken van persoonsgegevens
De minister deelt de zorgen over het feit dat gevoelige informatie zoals adresgegevens, rijbewijsdata en kentekens, waar ambtenaren toegang toe hebben, in handen kan komen van de georganiseerde misdaad. Zij benadrukken dat persoonsgegevens van burgers niet bij criminelen mogen belanden, gezien de ernstige gevolgen voor de veiligheid van burgers.
Onvoldoende landelijke cijfers, wel lokale maatregelen
Het is niet mogelijk om landelijk inzicht te geven in het aantal gemeenten waar ambtenaren zijn aangehouden of gestraft wegens het ongeoorloofd delen van persoonsgegevens met criminelen. De systemen van politie, Rijksrecherche en Rechtspraak registreren niet vanuit welke functie de geheimhoudingsplicht is geschonden. Gemeenten nemen echter diverse maatregelen om misbruik te voorkomen, zoals het vragen van VOG-verklaringen, het uitvoeren van screeningsonderzoeken en het versterken van het integriteitsbeleid. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ondersteunt gemeenten met handreikingen en kennisdeling, en stimuleert scherpte bij werving en selectie.
Ondersteuning en kennisdeling vanuit het Rijk
Gemeenten worden ondersteund door provincies, de VNG, de Rijksrecherche en de Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s). De Rijksrecherche stelt signalenkaarten op om ambtenaren te helpen corruptie te herkennen en geeft presentaties over bescherming tegen beïnvloeding. RIEC’s bieden trainingen, toolboxen en leerkringen om de weerbaarheid te vergroten. Het programma Weerbaar Bestuur faciliteert kennisdeling over kwetsbare processen en ondersteunt gemeentesecretarissen. Ook zijn er voorlichtingscampagnes om identiteitsfraude met reisdocumenten te voorkomen.
Rol van de Autoriteit Persoonsgegevens
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) houdt toezicht op de bescherming van persoonsgegevens. Datalekken moeten bij de AP en slachtoffers worden gemeld. De AP controleert of overheidsorganisaties voldoende maatregelen nemen om datalekken te voorkomen en kan waar nodig sancties opleggen. In september 2025 publiceert de AP een rapport over onrechtmatige raadplegingen van persoonsgegevens door ambtenaren bij gemeenten, met adviezen voor preventie en aanpak.
Intensivering van de anticorruptieaanpak
De ministers erkennen dat georganiseerde criminaliteit steeds vaker ambtenaren probeert te corrumperen. De bescherming van ambtenaren en het vergroten van de weerbaarheid van overheidsprocessen zijn daarom prioriteiten in de nieuwe rijksbrede anticorruptieaanpak. Concrete acties zijn onder meer het tegengaan van ‘jobhoppen’ door niet-integere ambtenaren, beter aannamebeleid, uniform VOG-beleid en aangescherpt screeningsbeleid.
Gemeenten blijven verantwoordelijk, Rijk ondersteunt
Gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor hun integriteitsbeleid en het in kaart brengen van kwetsbaarheden. Het Rijk ondersteunt met kennisdeling, onderzoek en het organiseren van congressen. Uit onderzoek blijkt dat alle gemeentelijke processen kwetsbaar kunnen zijn voor ondermijning. De ministers blijven in gesprek met gemeenten over hun behoeftes en faciliteren uitwisseling van best practices.
Geef een reactie