Het Rijk reageert via ‘repressieve tolerantie’. Visieloze boekhoudwetgeving corrigeert en disciplineert onderdanen via een wirwar aan onsamenhangende regelgeving. Is dit tij te keren?
2014. Mensen communiceren wereldwijd via instagram, twitter, pinterest, apps of facebook. De overheid is voor de doorsnee inwoner “ver van mijn bed”. Individualisering en autonomie van burgers uit zich via persoonlijke netwerken.
De overheid gaat heel anders te werk. Bovendien wordt de rechtstaat uitgeschakeld via grove privacyschending en opgelegde participatie.
Het einde van de democratie in zicht?
Nee. De toekomst ligt gelukkig bij de eerste overheid. Juist deze wil haar positie graag verbeteren. Amsterdam heeft in de laatste 5 jaar 115 reorganisaties doorgevoerd. Los van de gemeenten die zich laten opslokken door de buren innoveren de meesten. Organisaties worden aangepast en sommigen gaan zich trots regiegemeente noemen. Hoewel een slimme gemeente – zie mijn column van 6 maart 2013 – dit als tussenstap naar regisseren doet komen de meesten nog niet verder dan verleggen van bestaande structuren en processen.
Kan het beter?
Ja. Regisseren gaat om een sterke democratie middenin een dynamische samenleving. Regisserende gemeenten beseffen dat samenwerken in netwerken daarbij centraal staat. Het zijn vooral de lokale en regionale netwerken die er bij gemeenten toedoen. Sinds nieuwe ideeën overal vandaan komen is de vaardigheid om snelle kenniscreatie tot stand te brengen cruciaal voor beleidsvorming. Tegelijk is horizontale regie van autonome professionele organisaties doorslaggevend om het gedecentraliseerde sociale domein, leefbaarheid of veiligheid tot stand te brengen. En tot slot het voeren van regie over autonome commerciële bedrijven waarmee de klantwensen van de bewoners worden ingevuld.
Wat betekent dit voor de gemeente?
Dat inwoners almaar hogere eisen stellen, de omgeving complexer wordt en reactiesnelheid steeds korter wordt, is een open deur. De gemeente overleeft uitsluitend als netwerkorganisatie waarmee het nieuwe organisatieparadigma naadloos aansluit bij de samenleving. De hiërarchie verdwijnt en ambtelijke regisseursnetwerken die met alle ins en outs van de sociale media vertrouwd zijn bloeien op. Een kleine kern hooggeschoolden die voldoen aan de competenties integriteit, bestuurlijk-maatschappelijk sensitief, samenwerkingsgericht en het krachtdadig in bereiken van resultaten.
Hun totaal nieuwe regisseursvakkennis valt uiteen in de kunst van samen beleid ontwikkelen, samenwerken met non-profit organisaties in het openbaar domein en het geven van opdrachten aan commerciële marktpartijen.
En de democratie?
De dynamische netwerkorganisatie geeft de ruimte aan raadsleden om daadwerkelijk de ‘agenda van de samenleving’ te bestieren. Intensieve samenwerking tussen burgemeester, griffier en gemeentesecretaris zorgt ervoor dat de besluitvorming zodanig wordt geregisseerd dat de juiste informatie op het juiste moment de raadstafel bereikt. Collegeleden kunnen hun tijd volop besteden aan hun “ambassadeursrol” in maatschappelijke netwerken. Activeren, stimuleren en innoveren in lokale netwerken is één kant. Horen wat er speelt is de tweede essentiële werkwijze voor een effectieve bestuurdersrol.
De samenleving draait als nooit te voren. Waar richt een regisserende gemeente zich op? Kennis van de samenleving gebruiken en daarmee zichzelf en de samenleving verder helpen. Ook dit jaar zullen individualisering en autonomie van burgers verder doorzetten. Door regisseren kunnen gemeenten haar verantwoordelijkheden delen. Zo zijn ze de centrale speler om de lijnen uit te zetten en efficiënte dienstverlener. Gemeenten: Stop met achteruitkijkspiegelgedrag en kijk vooruit.
Ik wens u een 2014 om echt trots op te zijn.
Natuurlijk kijken zij niet in de achteruitkijkspiegel , dan zien zij namelijk de krankzinnige fouten die zij gemaakt hebben zoals bijvoorbeeld die hersenloze in Katwijk