Een structurele ontwrichting van de lokale overheid hangt in de lucht. Gemeenten kunnen de bezuinigingen vanuit het Rijk niet dragen.
De adviesraden voor het openbaar bestuur en de finaciële verhoudingen luiden de noodklok, in een brief aan minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken. Zoals bekend, ministeries bezuinigen amper op hun eigen organisatie. Ook bij de provincies liggen nog flink wat potjes met subsidiegeld te wachten op regionale projecten. Vooral de gemeenten moeten de klappen vangen door een combinatie van decentralisaties en zogeheten efficiencykortingen. Een van de adviezen is dan ook goed naar de samenhang van de overheid te kijken bij de forse bezuinigingsronden.
De stapeling van effecten is een schrikbeeld voor de briefschrijvers. “Het past niet bezuinigingen eenzijdig af te wentelen op de verantwoordelijkheid van met name gemeenten”, staat in de brief. “Financiële verhoudingen moeten niet verworden tot machtsverhoudingen. Het gevaar is anders niet ondenkbeeldig dat dit leidt tot structurele ontwrichting van de bestuurlijke en financiële verhoudingen.”
Schaalvergroting
Het afschaffen van het btw-compensatiefonds wordt “innerlijk inconsistent” genoemd. Minder geld voor onderwijshuisvesting: “principieel onjuist”. Verder weet iedereen nu wel dat gemeentelijke schaalvergrotingen geen besparingen opleveren, en een kwestie voor de gemeenten zelf. Dat is “in strijd met de beginselen van behoorlijke bestuurlijke verhoudingen”. Verder gaat door alle maatregelen ook de trap op, trap af-systematiek ten onder. In woorden van de adviesraden: het Rijk duikt weg voor de opgave. Besparingen worden meestal niet gevonden bij de landelijke overheid.
Nee, er is niets positiefs te melden over de plannen van het kabinet. Kan de minister en zijn collega’s alsnog iets betekenen voor de lokale overheid? Jawel, door beleidsruimte te laten bij de Participatiewet. Ook een groter decentraal belastinggebied en brede uitkeringen op basis van een globale verdeelsleutel kunnen gemeenten helpen. Dit zou Plasterk dan wel nog moeten regelen.
Geef een reactie