Het overleg tussen de coalitiepartijen in Den Haag over de Voorjaarsnota heeft volgens BBB tot ‘extra miljarden’ voor gemeenten geleid. NSC meldt ook dat er extra geld bijkomt voor gemeenten, maar niet hoeveel. De VNG spreekt van ‘substantieel extra middelen’ en is ‘voorzichtig optimistisch’.
Het kabinet was lange tijd van plan stevig te bezuinigen op het gemeentefonds in 2026. Veel gemeenten vreesden daardoor de begroting niet rond te krijgen. Woensdagmiddag overlegde de VNG met de regering over de korting op het gemeentefonds en over de financiering van de jeugdzorg.
In gebreke
Gemeenten dreigden naar de rechter te stappen als het gevraagde geld voor jeugdzorg niet zou worden toegezegd. ‘Ik hecht eraan om nogmaals duidelijk te maken dat wij bij uitblijven van aanvullende financiering rondom de uitvoering van de Jeugdwet, de Staat onmiddellijk na het Overhedenoverleg van
woensdag aanstaande in gebreke zullen stellen,’ schreef VNG-voorzitter Sharon Dijksma voorafgaand aan het overhedenoverleg.
Weer ademhalen
Het kabinet lijkt nu dan toch over de brug gekomen. ‘BBB was vanaf het begin helder: het moet niet gaan om een pleister van een paar honderd miljoen, maar om structurele miljarden. Gemeenten kunnen nu weer ademhalen,’ schrijft de partij. ‘Voorzieningen in de regio zijn geen luxe, maar van wezenlijk belang voor het dagelijks leven.’ Waar de extra miljarden van worden betaald, is nog niet bekend.
VNG voorzichtig
De VNG meldt: ‘Hoewel de juiste bedragen pas uit de Voorjaarsnota moeten blijken, kan worden gesteld dat zowel voor de problematiek in de jeugdzorg als voor het gemeentefonds flinke stappen zijn gezet. Hier is afgelopen periode door gemeenten, maatschappelijke partners en de VNG intensief aan gewerkt, onder grote steun van de breedte van partijen in Eerste en Tweede Kamer.’
Maar de gesprekken met het kabinet zijn nog niet afgerond, merkt de gemeentekoepel op. ‘Op een aantal punten lukt het nu nog niet om tot overeenstemming te komen. Het gaat dan over compensatie voor eerdere uitgaven die gemeenten in de jeugdzorg hebben gedaan en over de wijze waarop onevenredige kosten voor gemeenten in de toekomst kunnen worden voorkomen. Daarover geeft het kabinet uiterlijk bij de augustusbesluitvorming duidelijkheid.’
Eerst zien, dan geloven
Hoewel de Wethoudersvereniging een structurele versterking van het gemeentefonds verwelkomt, reageert ze ook nog voorzichtig op het akkoord. ‘Eerst zien, dan geloven. Onze zorg zit op de rol en positie van wethouders, die zo afhankelijk is van beleid uit Den Haag. Daar zouden wij nog altijd meer beleidsvrijheid in willen. Geld is één ding, maar beleidsvrijheid minstens zo belangrijk.’
De extra miljarden voor het gemeentefonds bieden volgens de wethouders perspectief voor het behoud van lokale voorzieningen, zoals bibliotheken, zwembaden, dorpshuizen en de jeugdzorg. ‘Het dempen van het gevreesde ravijnjaar is een belangrijke stap om de financiële stabiliteit van gemeenten te waarborgen.’
Stemming senaat
De Eerste Kamer stelde dinsdag de geplande stemming over het gemeentefonds uit, in afwachting van het overhedenoverleg woensdag. Wel nam de senaat moties aan over de gemeentefinanciën en de financiële verhoudingen tussen het Rijk en lokale overheden.
Zo moet het kabinet aantonen ‘hoe de diverse te onderscheiden medebewindstaken adequaat gefinancierd zijn en inzichtelijk maken hoe er voldoende budget resteert voor de autonome taak van gemeenten’.
Dan is er voor de VNG nu ook meer ruimte om met een beter (loon)bod te komen voor de CAO-gemeenten 2025-2026. Kom over de brug VNG!