Foto: Twitter Hanke Bruins Slot
Gemeenten willen zo snel mogelijk duidelijkheid over hun financiële ruimte vanaf 2026. Ze stellen Prinsjesdag als deadline aan het kabinet. ‘Het mag duidelijk zijn: gemeenten werken alleen mee aan de maatschappelijke opgaven als het financieel ravijn is opgelost,’ aldus de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Voorzitter Jan van Zanen vindt het tijd worden ‘dat het Rijk niet alleen vraagt, maar ook geeft’.
De gesprekken met het kabinet over het geld vanuit het Rijk na 2025 leidden tot nu toe niet tot een oplossing. De Algemene Leden Vergadering (ALV) van de VNG stemde gisteren in met een resolutie waarin duidelijkheid van het kabinet wordt gevraagd. ‘Het is nu nodig om op korte termijn te overleggen over de gezamenlijke aanpak. Gemeenten willen pas meewerken aan de ambities van het kabinet als wordt toegezegd dat het ravijn van 2026 en de jaren daarna wordt gedicht,’ aldus de VNG.
Klimaat en energie
Gemeenten stellen ook bij de bestuurlijke afspraken over klimaat en energie als voorwaarde dat er een oplossing komt voor de bredere financiële problematiek voor het jaar 2026 en verder. Tijdens de ALV stemden de leden in met de conceptafspraken die de VNG maakte met het Rijk, IPO en UvW om de 49 procent CO2-reductie in 2030 te halen.
Ook bij deze doelstelling horen volgens gemeenten voldoende financiële middelen. Ze verbinden zich met deze afspraken niet aan de verhoogde kabinetsambitie van 60 procent CO2- reductie. Hierover wordt nog gesproken met het kabinet. De ALV stemde gisteren over 17 moties.
Scherp voor ogen
Minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken zei op het jaarcongres van de VNG in haar toespraak ‘scherp voor ogen te hebben’ dat er in september duidelijkheid moet komen. ‘Een nieuwe financieringssystematiek voor 2026 en daarna is geen gemakkelijke opdracht. Ook de huidige economische omstandigheden maken de situatie uitdagend. Tegelijk zijn we serieus in gesprek en verkennen we een aantal oplossingsrichtingen.’
Valse start
Ook VNG-voorzitter Jan van Zanen sprak in zijn jaarrede vooral over de financiële situatie van gemeenten. ‘Na een valse start aan het begin van het jaar, ziet het financiële plaatje er nog steeds niet bemoedigend uit. Het wordt tijd dat het Rijk niet alleen vraagt maar ook geeft.’
Volgens Van Zanen zorgt het grote gat in het Gemeentefonds na 2026 voor veel onzekerheid bij het vormen van nieuwe coalities. ‘Alleen een duidelijke koers van het kabinet kan de nieuwe raden en colleges helpen. Want bij taken horen knaken. Dat geldt ook voor de crisis in de asielopvang. Een rijkstaak waarvoor de gemeenten zich het vuur uit de sloffen lopen.’
Evolutie
Het is in de ogen van de voorzitter belangrijk om je als kabinet te blijven realiseren dat de overheid niet uit losse delen bestaat, maar de som is van al die delen. ‘Samen staan we voor één taak en dat kunnen we alleen waarmaken als wij, als de gemeenten, een stap naar voren zetten en onze verantwoordelijkheid nemen om het bestuur te verbeteren. Wij zetten een stap vooruit, het Rijk zet een stap terug. Dat is geen afkering, maar een omkering. Geen revolutie maar evolutie,’ benadrukt Van Zanen.
Eén overheid
Ook Bruins Slot benoemt het samenwerken als één overheid. ‘Elkaar vertrouwen en de bereidheid om van elkaar te leren’. Maar ook de gereedschapskist moet volgens de minister in orde zijn. ‘Duidelijke kaders voor de inrichting van het openbaar bestuur en de beschikbaarheid van een goed instrumentarium, zowel bestuurlijk als financieel.’
Ze werkt hiervoor onder meer aan een uitvoerbaarheidstoets decentrale overheden, een passend stelsel van bekostiging van taken en een actualisatie van de code interbestuurlijke verhoudingen.
Actieagenda
Verder wil Bruins Slot samen met de VNG een actieagenda ontwikkelen. ‘Dit betekent ook dat we met elkaar moeten spreken over de financiële middelen. Ik vind het goed dat we voor de korte termijn een stap hebben kunnen zetten voor de jeugdzorg. Voor de lange termijn zijn er echter nog zorgen en die deel ik ook.’
Geef een antwoord