Opinie Trend: Uitbesteden inkoop

Waarschijnlijk heeft de overheid binnen acht jaar al haar inkopen uitbesteed.

– Column –


Acht jaar geleden deed ik onderzoek naar de (on)mogelijkheden van ‘Procurement Outsourcing’ (PO) in de publieke sector. Kort gezegd was de conclusie: “Het uitbesteden van inkoop biedt de overheid een waslijst aan voordelen (vooral bedrijfseconomische) en slechts enkele nadelen. Met name voor de NPR-categorieën. Maar de komende jaren zal het uitbesteden van inkoop geen vlucht gaan nemen. De emotionele barrière is daarvoor nog te hoog.”

Inmiddels heeft de Nederlandse economie een behoorlijke dreun gehad en zijn alle overheidsorganisaties de dubbeltjes aan het omdraaien. Het was mijn veronderstelling dat dit een behoorlijk effect zou kunnen hebben op de houding van de publieke sector ten aanzien van PO. Erik van Meurs, afstudeerder van de Haagse Hogeschool (minor Inkoop) heeft mijn onderzoek begin dit jaar in een nieuw jasje gestoken en opnieuw uitgevoerd. Wat blijkt? Er zit schot in!

Het structureel uitbesteden van (delen van) het inkoopproces aan derden blijft een brug te ver. Het idee om je portemonnee aan een ander toe te vertrouwen en af te spreken dat die er zuinig mee zal omgaan, is nog steeds not done. Hoe groot de lijst van voordelen ook is.

Externen
Er is wel een duidelijke trend waarneembaar in het betrekken van externe deskundigen en in het uitbesteden van hele (Europese) aanbestedingen. We zien een toename van maar liefst 31% ten opzichte van 2005. Vanuit de theorie bezien is dit de laatste stap voorafgaand aan PO. Dat is ook logisch. Het uitvoeren van tactische inkoopactiviteiten (van specs tot en met contract) begint steeds meer een commodity te worden. Specialisten zijn flexibel beschikbaar en bieden diensten aan tegen steeds lager wordende tarieven. De kwaliteit van de ingehuurde dienstverlening is vaak hoger dan ‘zelf doen’. Iemand die vier keer per jaar een WMO-aanbesteding doet, kan dat beter dan iemand die het eens per vier jaar doet. Hij kent de risico’s beter en is in staat om deze vroegtijdig te ‘managen’. Minder kans op fouten dus.

Een andere belangrijke ontwikkeling in het kader van PO bij de Rijksoverheid is de clustering van de decentrale Inkoop Uitvoeringscentra (IUC). De Compacte Rijksdienst is van meer dan driehonderd kleine, naar twintig grote IUC’s gegaan. Erg veel aanbestedende diensten hebben hiermee, min of meer, hun inkoop intern uitbesteed (of inbesteed?). Ik ben enorm benieuwd naar de eerste evaluatie van deze centralisatieslag.

Samenwerking
Daarnaast blijkt dat steeds meer overheidsorganisaties samenwerken op inkoopgebied. 91% van de 180 onderzochte organisaties zit in één of ander samenwerkingsverband. Dat is een toename van 10% ten opzichte van 2005. 70 procent doet dat om actief kennis en ervaring te delen; 21 procent uit financieel oogpunt.

Binnenkort zullen Erik en ik meer details van het onderzoek publiceren. De resultaten zijn de moeite waard om te lezen. En ik verwacht u over acht jaar te kunnen melden dat de overheid haar inkoop helemaal heeft uitbesteed.
______________________________________________________________________________________________________

Wim Nieland is is Directeur publiek bij adviesbureau Aeves.