Op de ranglijst van ‘bijzondere gemeenten’ staat Bloemendaal op nummer 5 en Pekela op nummer 12. Dat betekent echter niet dat zij op elkaar lijken. Wat maakt hun score zo bijzonder en afwijkend?
Niets is minder waar. In de ranglijst van meest gelijkende (combinaties van) gemeenten wordt voor de gemeente Pekela de top-5 gevormd door Oldambt (met kern Winschoten), Bellingwedde/Vlagtwedde, Stadskanaal, Appingedam en Veendam. Oost-Groningse gemeenten dus. Het minst lijkt Pekela op Bloemendaal, gevolgd door Amsterdam, Naarden, Amstelveen en Heemstede: gemeenten in de Noordvleugel van de Randstad. Andersom voert Pekela ook de ranglijst van minst gelijkende gemeenten aan voor Bloemendaal, gevolgd door Delfzijl, Eemsmond, Staphorst en Rotterdam. De top-5 van meest gelijkende gemeenten bestaat voor Bloemendaal uit Heemstede, Wassenaar, Blaricum/Laren, Oegstgeest en Heiloo: zeer welvarende gemeenten met groen en/of het strand in de buurt.
Dat Bloemendaal en Pekela onderling verschillen, zal niet als een grote verrassing komen. Wel is het aardig te melden dat er ook overeenkomsten bestaan. Op de website van Bureau Louter is een vergelijking tussen de twee tegenpolen gemaakt. Voor alle 106 indicatoren is daarbij het verschil tussen Bloemendaal en Pekela bepaald. Voor acht rubrieken is tevens een totaalscore berekend, die uitwijst of Bloemendaal en Pekela gunstig of ongunstig scoren. Op thema’s als economische vernieuwing, de welvaart van de bevolking, de hoogwaardigheid van het arbeidsaanbod, kenmerken van de woningmarkt en woonomgeving en het onderwijsaanbod scoort Bloemendaal duidelijk hoger dan Pekela. Maar op economische structuur, bevolkingsdynamiek en ruimte, ligging en infrastructuur ontlopen de twee gemeenten elkaar niet veel.
Bedrijvigheid
In Bloemendaal noch Pekela is er veel bedrijvigheid. Daar staat dan wel weer tegenover dat er in de omgeving van Bloemendaal banen te over zijn, met name voor de vele hoog opgeleide inwoners. Rond Pekela zijn er veel minder banen. Ondanks het gemis aan ‘eigen bedrijvigheid’ scoort Bloemendaal daarom zeer hoog op welvaart/ gunstige arbeidsmarkt, terwijl Pekela daarvoor rode lantaarn drager is op de gemeentelijke ranglijst.
Bevolkingsdynamiek
Ook wat betreft de bevolkingsdynamiek staan beide gemeenten in de staart van de ranglijst. Daar waar Pekela als een ‘krimpgemeente’ mag worden beschouwd, geldt dat echter zeker niet voor Bloemendaal. Sterker: daar mag in de toekomst een groei van het aantal inwoners worden voorzien, zelfs als er weinig woningen bijgebouwd worden. Bloemendaal staat in de nationale top-5 wat betreft het percentage 65-plussers in de gemeente. Wanneer alleenstaande ouderen overlijden, wordt hun woning overgenomen door jonge gezinnen die zich een dure woning in Bloemendaal kunnen permitteren. Vandaar de paradoxale situatie dat de totale bevolkingsdynamiek momenteel nog laag is, maar de eerste plaats wordt ingenomen wanneer het gaat om het migratiesaldo van kinderen (die in gezinsverband verhuizen). Het is dus een kwestie van tijd tot het aantal inwoners gaat stijgen omdat het gemiddeld aantal personen per woning gaat toenemen. Overigens verlaten veel jongeren Bloemendaal rond hun 18de jaar om elders te gaan studeren. Dat komt in Pekela aanzienlijk minder voor.
Onderwijs en kennisdiensten
Waarop scoort Bloemendaal nu hoger dan Pekela? In ieder geval wat betreft het gemiddeld inkomen. Daarnaast, zoals hiervoor uitgelegd, op de migratie van jonge gezinnen. Bloemendaal kent ook zeer veel startende bedrijven in kennisdiensten (consultants, adviseurs). Bloemendaal heeft een veel mooiere natuurlijke omgeving dan Pekela. Mede daardoor (en door het grote aantal baanmogelijkheden voor hoog opgeleiden in de omgeving) zijn de woning zeer duur. Slechts de happy few kunnen het zich permitteren om in Bloemendaal te wonen. Wat betreft het gemiddeld niveau waarop voortgezet onderwijs wordt gevolgd staat Bloemendaal op de eerste plaats en Pekela op de laatste. Weinig jongeren in Bloemendaal volgen het VMBO en in Pekela wonen weinig VWO’ers.
Politiek
Een duidelijke scheidslijn komt ook naar voren waar het gaat om de politieke voorkeuren. In Bloemendaal wemelt het van de VVD’ers en D66’ers. Die kunt u in Pekela met een lantaarntje zoeken. Daar stemt men voornamelijk PvdA, SP of PVV. Misschien een idee als de inwoners of bestuurders van de twee gemeenten eens een bakje thee bij elkaar gaan drinken? Koffie mag ook, of een jonge jenever. Wellicht moeten gemeentelijke tegenpolen een stedenband aangaan? Niet alle kenmerken van gemeenten zijn overigens in het gelijkenisprofiel van Bureau Louter meegenomen. Een ‘bestuurlijke ruzie-index’ ontbreekt. Wat dat betreft is het in Pekela allemaal wat gemoedelijker dan in Bloemendaal. De gelijkenisprofielen van Bureau Louter bieden echter een gevarieerd beeld van gemeentelijke kenmerken, met soms verwachte, maar soms ook onverwachte resultaten.
Auteur Peter Louter is verbonden aan Bureau Louter dat zich toelegt op onderzoek naar ruimtelijk-economische ontwikkelingen in brede zin.
