Van 8 tot 17 september wordt de Literacy Week gevierd. In heel Europa worden activiteiten uitgevoerd om laaggeletterdheid onder de aandacht te krijgen. Een goed moment om te bezien wat laaggeletterdheid in Europa én dichter bij huis –in Nederland- betekent.
55 miljoen Europese volwassenen en 1,3 miljoen Nederlanders tussen 16 en 65 jaar zijn laaggeletterd. Laaggeletterden hebben relatief minder kansen op de arbeidsmarkt, zijn gemiddeld langer werkeloos, hebben vaker gezondheidsproblemen en kunnen minder goed meedoen in de maatschappij. Juist deze kwetsbare doelgroep heeft relatief vaak overheidsinformatie nodig. Denk aan het aanvragen van uitkeringen en toeslagen, het aanvragen van WMO voorzieningen, huursubsidie en andere overheidsvoorzieningen en informatie die veelal digitaal wordt aangeboden. Hoe zorgen we ervoor dat deze informatie voldoende toegankelijk is voor deze kwetsbare doelgroep?
Driesporenbeleid
Wij geloven in een drie-sporen-beleid. Ten eerste blijvende aandacht voor scholing op het gebied van geletterdheid, inclusief digitale vaardigheden en informatievaardigheden. De rijksoverheid beoogt dit met het nieuwe actieprogramma Tel mee met Taal. Binnen de standaarden en eindtermen voor het volwassenenonderwijs is vastgelegd waar de digitale vaardigheden aan moeten voldoen.
Anderzijds is het belangrijk om de aangeboden informatie toegankelijker te maken voor een grotere doelgroep. Zelfs een kleine aanpassing kan al een veel groter bereik van de burger tot stand brengen. Denk hierbij aan het aanpassen van teksten, maar ook het gebruikmaken van afbeeldingen, iconen, video, geluid en het goed structureren van de informatie op de websites.
Vangnet
Ten slotte, er zal altijd een groep blijven bestaan, voor wie –ondanks inspanningen zoals intensieve scholingen taal en digitale vaardigheden en website aanpassingen- de informatie lat te hoog zal blijven. Voor deze groep zal een “vangnet” op moeten worden gezet. Daarbij kan gedacht worden aan regionale servicepunten, waarbij men mondelinge informatie kan krijgen, geholpen kan worden bij het lezen of invullen van formulieren en vragen kan stellen, bijvoorbeeld over ingewikkelde wettelijke teksten, die zich niet eenvoudig laten herschrijven zonder de betekenis te beïnvloeden.
Week van de Alfabetisering Ieder jaar op 8 september is het Wereldalfabetiseringsdag. In de week rond deze dag organiseren honderden organisaties een evenement rondom taal en geletterdheid. Bij elkaar opgeteld vormen deze evenementen de Week van de Alfabetisering. Deze week zullen gastauteurs van ondermeer Cinop op Gemeente.nu een bijdrage leveren rondom het onderwerp. Mede mogelijke gemaakt door Sociaal Bestek
Ook is het van belang dat er niet voor iedere voorziening een andere locatie komt, maar één goed toegankelijke locatie met een regionale functie, bijvoorbeeld in de bibliotheek van de centrumgemeenten in Nederland. In diverse landen, zoals in Denemarken, Noorwegen, Estland en Finland zijn hier al positieve ervaringen mee opgedaan, in de vorm van ‘one-stop guidance centres’. Hiernaast is het van belang dat er goede (landelijke) telefonische ondersteuning is, bij voorkeur via één telefoonnummer. Buitenlandse voorbeelden, zoals Estland, leren ons bovendien dat het van belang is dat de e-overheid vanuit één masterplan werkt, zodat het meer transparant wordt waar men welke informatie kan vinden, zowel digitaal als telefonisch.
En let wel…. Juist als laaggeletterden meer participeren, wordt hun taalniveau geleidelijk aan hoger. Het doorbreken van de vicieuze cirkel is daarmee mogelijk geworden.
De auteurs: Christine Clement en Frans van Hoek zijn verbonden aan CinopAdvies, onafhankelijk adviesbureau op het gebied van leren, opleiden en ontwikkelen
Geef een antwoord