Vanaf vandaag mogen bijna 13,6 miljoen mensen in 334 gemeenten een stem uitbrengen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Om de spreiding van kiezers te bevorderen zijn de stemlokalen drie dagen open. Op maandag kunnen kiezers op zo’n 1700 plekken terecht.
Het eerste stembureau ging om 6.00 uur open op het station van Harderwijk. In alle gemeenten is vervroegd stemmen mogelijk, maar niet in alle stembureaus. Het grootste deel gaat pas open op woensdag, de ‘echte’ verkiezingsdag. Vervroegd stemmen is mogelijk gemaakt in verband met corona. Mensen met bijvoorbeeld een kwetsbare gezondheid kunnen ervoor kiezen op maandag of dinsdag hun stem uit te brengen. De eerste dagen verlopen naar verwachting veel rustiger dan de woensdag.
In twaalf gemeenten zijn maandag en dinsdag stembureaus bij een NS-station geopend. Woensdag kan er op of bij veertig treinstations worden gestemd. De stations van Hilversum en Utrecht tellen twee stembureaus.
Tellen op woensdag
Tijdens deze gemeenteraadsverkiezingen kan er niet alleen vervroegd gestemd worden, ook het tellen van de stemmen begint eerder dan gebruikelijk. De stemmen die op maandag en dinsdag zijn uitgebracht, worden woensdag overdag al geteld. In de avond begint om 21.00 uur het tellen van de stemmen die op de laatste dag zijn uitgebracht.
Centraal tellen
In 34 gemeenten, waaronder Rotterdam, Utrecht, Groningen en Maastricht, loopt het experiment centraal tellen. De stembureaus in die gemeenten tellen woensdag alleen het aantal stemmen per lijst. De stemmen per kandidaat komen pas donderdag aan de beurt, op een of meerdere centrale locaties. Met deze zogenoemde centrale stemopneming wordt sinds de Europese Parlementsverkiezingen in 2019 geëxperimenteerd. Doel is het proces van tellen betrouwbaarder, transparanter en dus beter controleerbaar te maken.
Op basis van de processen-verbaal tellen de stembureaus de uitslagen bij elkaar op. Het gemeentelijk centraal stembureau stelt maandag 21 maart in een openbare zitting de officiële uitslag en de zetelverdeling vast. Op woensdag 30 maart treden de zittende raadsleden af en worden de nieuwe leden geïnstalleerd. Vanwege een gemeentelijke herindeling met Weesp gebeurt dat in de gemeente Amsterdam al op 24 maart.
Openbaar
Het tellen van stemmen is openbaar. Mensen mogen komen kijken, zo lang ze stembureauleden niet hinderen tijdens het tellen. In de stemlokalen zijn mondkapjes niet verplicht en er hoeft ook geen anderhalve meter afstand te worden gehouden. Echter richten de gemeenten de lokalen wel zo in dat afstand kán worden gehouden en worden er extra hygiënemaatregelen genomen.
Stemmen in safaripark
Inwoners van Hilvarenbeek kunnen woensdag op een bijzondere plek stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen: Safaripark Beekse Bergen. De eerste duizend stemmers krijgen een gratis toegangskaartje voor het park, meldt de gemeente. Naast het safaripark kunnen jongeren in Hilvarenbeek zich bij stemlocatie The Box vanaf 15.30 uur laten vermaken door een dj uit het dorp. Ook rijden er in de gemeente twee huifkarren rond die de jonge kiezers naar de stemlocatie brengen. Het bureau zelf wordt bemand door stembureauleden onder de 25 jaar.
Opvallende stemlocaties
In de rest van het land zijn meer opvallende stemlocaties te vinden. Zo kun je in Den Haag terecht in Madurodam. Inwoners van Kerkrade kunnen stemmen in GaiaZOO. En Alphenaren in het Archeon of Theater Castellum. In Emmen opent het Atlastheater de deuren als stembureau, Leidenaren kunnen de stembusgang combineren met een bezoek aan Museum De Lakenhal. In Amsterdam wordt onder meer in het voormalige planetarium een stemlokaal opgetuigd.
Stemmal en soundbox
Mensen met een visuele beperking kunnen in 82 gemeenten gebruikmaken van een zogeheten stemmal en soundbox. Dat zijn er al een stuk meer dan de 50 deelnemende tijdens de Tweede Kamerverkiezingen vorig jaar.
Een stemmal is een mal met voelbare cijfers en braille waar het stembiljet door medewerkers van het stembureau in wordt gelegd. Via een zogenoemde soundbox met koptelefoon krijgt de kiezer te horen welke partijen en kandidaten op de lijsten staan. Die kan de kiezer dan opzoeken door de gaatjes in de mal te tellen.
Meldpunt
Koepelorganisatie Ieder(in) opent, net als bij voorgaande verkiezingen, het Meldpunt Onbeperkt Stemmen. Mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking kunnen hier zowel positieve of negatieve ervaringen bij het stemmen melden. Ook voert Kennis Over Zien weer een vervolgonderzoek uit naar de ervaringen van blinde en slechtziende kiezers.
Geef een antwoord