Een plek in de openbare ruimte zo inrichten dat mensen er graag willen zijn. Daarover denkt de gemeente Rotterdam samen met onderzoekers na. De gemeente werkt aan het herinrichten van de Korte Lijnbaan, met andere verlichting, vogelgeluiden en groen.
De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor het veilig en inclusief inrichten van de openbare ruimte, bericht NRC. Bijvoorbeeld bij de Korte Lijnbaan in Rotterdam, waar veel mensen na sluitingstijd van de winkels liever niet komen. Onderzoekers werken met de gemeente aan een plan om de versteende straat om te vormen tot een groene corridor met planten en het geluid van vogels. En met aandacht voor verlichting én voor de geschiedenis.
Geluid, geur en verlichting
Verschillende zintuigen zijn belangrijk bij de beleving van een plek. Niet alleen zien, maar ook ruiken en horen. Met geluid kan je een bepaalde sfeer creëren. En je kunt er ongewenste geluiden mee maskeren. Mensen ervaren natuurlijke geluiden vaak als prettig, en mechanische als onprettig. Vooral mechanische geluiden in een natuurlijke omgeving worden storend gevonden. In de Atlas leefomgeving is informatie te vinden over waar mensen het meeste last hebben van welk geluid. Beleidsmakers kunnen kennis hierover actief inzetten bij het vormgeven van een straat, plein of park.
Bij een proef in Amsterdam werd geëxperimenteerd in vier fietstunnels die mensen onprettig vonden. In elk van die tunnels stond een ander zintuig centraal: vogelgeluiden voor horen, kleurrijke verlichting voor zien, een ventilator voor voelen en een sinaasappelgeur voor reuk. Daaruit bleek dat visuele prikkels en geluid de beleving van een tunnel het meest beïnvloeden. Ook werd duidelijk dat een aanpassing wel moet passen in de omgeving. Mensen vonden een sinaasappelgeur in een tunnel bijvoorbeeld niet logisch, terwijl vogelgeluiden wel werkten en als positief werden ervaren.
Buurtbewoners betrekken
Onderzoeker Manuel López, die veel gemeenten adviseert over de inrichting van de openbare ruimte, vertelt in NRC dat er niet één beste aanpak is. Wat werkt, verschilt van plek tot plek. Daarbij is het belangrijk om buurtbewoners erbij te betrekken. Verschillende soorten buurtbewoners, ook bijvoorbeeld hangjongeren. ‘De openbare ruimte is ook van hén’.
Bij de inrichting van het Transvaalpark in Den Haag dachten ongeveer 500 buurtbewoners mee. Er komt niet alleen veel meer ruimte voor groen, met 75 bomen en andere beplanting, maar ook voor spel en sport. Kinderen, jongeren en hun ouders konden kiezen voor bepaalde soorten speeltoestellen en sportfaciliteiten.
Buitenruimte ingericht voor mannen
De publieke ruimte voldoet op dit moment op veel plekken meer aan de behoeftes van (jonge) mannen dan aan die van (jonge) vrouwen. Jonge vrouwen voelen zich veel vaker onveilig in de buitenruimte dan jonge mannen. En de buitenruimte blijkt vaak meer gebruikt te worden door jongens dan door meisjes. De laatste jaren ontstaat hier meer aandacht voor. De gemeente Amsterdam heeft in maart 2025 bijvoorbeeld een initiatiefvoorstel aangenomen om de stad beter af te stemmen op de behoeften van jonge vrouwen.
Hogeschool Inholland, de Erasmus Universiteit Rotterdam en de TU Delft deden onderzoek naar hoe meiden de publieke ruimte gebruiken en beleven. Een park met een bepaalde inrichting, met veel sportvelden en een onduidelijke uitgang, trekt bijvoorbeeld vooral jongens en mannen aan. ‘Conclusie is dat de openbare ruimte is ingericht voor mannen, niet voor vrouwen.’ Uit het onderzoek zijn vijf ontwerpprincipes gekomen die belangrijk zijn voor meiden. ‘Ogen op straat’, een multifunctionele ruimte, duidelijke zichtlijnen, prettige verlichting en goede toegankelijkheid.
Het allerbelangrijkste is om vrouwen en meiden te betrekken bij de inrichting van de openbare ruimte. Dat is ook een van de tips van Movisie. ‘Ga eens met meiden zelf naar een park of een plein om te kijken of deze plek voldoet aan de wensen van deze jonge vrouwen. En evalueer ook achteraf of een bepaalde inrichting van de openbare ruimte ook daadwerkelijk alle verschillende groepen aantrekt die beoogd waren.’
Geef een reactie