De rijksoverheid moet haar verantwoordelijkheid nemen voor gedecentraliseerde taken die bij gemeenten tot ‘forse tekorten’ leiden. Desnoods worden de jeugdhulp en psychische zorg voor kwetsbare burgers (GGZ) terug over de schutting gegooid.
In een ‘open brief aan onze inwoners’ overweegt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) afstand te doen van de taken die de gemeenten van het Rijk hebben overgenomen. ‘Als het kabinet niet bereid is om gemeenten voldoende tegemoet te komen, is het de vraag of wij onze inwoners kunnen geven waar zij recht op hebben. In uw belang moeten wij dan serieus overwegen of wij de gedecentraliseerde taken weer bij het Rijk terugleggen,’ staat in de brief.
Onbegrip, frustratie en woede
De gemeenten benadrukken dat ze deze verregaande stap niet zomaar zullen nemen. ‘We willen onze jeugd niet in de steek laten. Als er geen compensatie komt, moeten gemeenten bezuinigen,’ meldt de VNG in de open brief. ‘Dat heeft ongewenste gevolgen.’ De enorme tekorten leiden bij veel bestuurders en ambtenaren tot ‘onbegrip, frustratie en zelfs woede’. Daarbij klinkt een stevig verwijt richting politiek Den Haag: ‘Kabinet en parlement lijken deze forse en complexe taken bij gemeenten neer te leggen zonder verantwoordelijkheid voor de uitvoeringsvraagstukken te nemen.’
‘Van gemeenten kan niet worden verwacht dat zij noodzakelijke extra kosten zelf opvangen. Gemeentebegrotingen moeten, in tegenstelling tot de Rijksbegroting, nu eenmaal sluitend zijn. Als er geen compensatie komt moeten gemeenten bezuinigen. Dat heeft ongewenste gevolgen. Denk aan wachtlijsten in de jeugdzorg, overlast in wijken, het uitstellen van onderhoud, verhoging van de OZB, bezuinigingen op cultuur en sluiting van bibliotheken, sportcomplexen of andere voorzieningen.’
Cao onder hoogspanning
De mededeling komt op een curieus moment, juist nu de cao-onderhandelingen met de bonden zijn vastgelopen. De VNG probeert de bonden, die veel te kostbare eisen zouden stellen, terug te krijgen aan de onderhandelingstafel. Overigens legt de VNG zelf in de brief geen verband hiermee.
