Kantelen Wmo leidt niet tot daling aanvragen

Een grote meerderheid van de cliënten krijgt nog steeds een individuele voorziening in plaats van een algemeen Wmo-arrangement, blijkt uit de tweede evaluatie van de Wmo door het Sociaal en Cultureel Planbureau.

De oudere die moeilijk uit huis komt, krijgt nog steeds een eigen taxivoorziening om mobiel te blijven. In het kader van de Wmo zou een algemene (welzijn)voorziening de individuele voorziening moeten vervangen. Dat gebeurt echter in de meeste gevallen niet, concluderen de onderzoekers van het Sociaal en Cultureel Planbureau.

“Opmerkelijk is dat het gebruik van informele zorg wel toeneemt, maar dat heeft niet tot gevolg dat de formele Wmo-ondersteuning afneemt”, aldus Mariska Kromhout, projectleider Wmo-evaluatie bij het SCP tegen Zorg+Welzijn.

Wmo doelen
De tweede Evaluatie van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2010-2012 is uitgevoerd door het Sociaal en Cultureel Planbureau in opdracht van het ministerie van VWS. De onderzoeksvraag: Is het gemeenten gelukt de doelen van de Wmo dichterbij te brengen: de zelfredzaamheid en de participatie van mensen in de samenleving?

De conclusie is dat gemeenten goed op weg zijn om de Kanteling – nieuwe manier van werken door gemeenten gericht op zelfredzaamheid van burgers – door te zetten. Gemeenten wijzen cliënten erop gebruik te maken van hun eigen kracht en van hun sociale netwerk. Het keukentafelgesprek is door de meeste gemeenten overgenomen als instrument om de ondersteuningsvraag te achterhalen.

“Je zou dan verwachten dat het aantal aanvragen voor individuele ondersteuning daalt in de meest “gekantelde” gemeenten,’ zegt SCP-onderzoeker Kromhout. ‘Maar dat zien we niet. Terwijl het idee juist is om te verwijzen naar andere manieren van ondersteuning, zoals het sociale netwerk of het welzijnswerk. In acht van de tien gevallen krijgt de cliënt nog steeds een individuele voorziening. In de praktijk is het misschien ook lastig om iemand die een rolstoel nodig heeft, naar het buurthuis te verwijzen.”

Mantelzorger
Uit het onderzoek blijkt ook dat de mantelzorger nog slecht in beeld is bij het keukentafelgesprek. Hoewel gemeenteambtenaren zelf aangeven dat ondersteuning aan mantelzorgers bij het keukentafelgesprek wel degelijk aan de orde komt, zegt twee derde van de mantelzorgers daar niets van te weten. Kromhout: “Het is een signaal aan gespreksvoerders van de gemeente er op te letten dat de behoeften van mantelzorgers ook aan de orde moeten komen in het overleg met de cliënt.”

Psychische problemen
Een belangrijk risicogroep in de verdere uitvoering van de – nieuwe – Wmo zijn mensen met psychiatrische problemen, verslaafden en daklozen. Mensen met psychische problematiek zijn bij gemeenten relatief slecht in beeld. Niet alleen als het gaat om het zicht op hun hulpbehoefte, maar ook om de voorzieningen. “Gemeenten zouden meer moeten investeren om de noden van deze groepen in kaart te brengen. Zeker gezien de nieuwe Wmo, waarmee gemeenten verantwoordelijk worden voor nog meer mensen met psychische problematiek.”