‘Participatiewet maakt gemeente werkloosheidsvrij’

Een jaar geleden voorzag burgemeester Jan Hamming van de gemeente Heusden nog pikzwarte wolken boven de Participatiewet hangen. Is er momenteel meer reden voor optimisme? “Op lokaal niveau wordt de verantwoordelijkheid genomen, in ieder geval.”

Hamming, ook voorzitter van de commissie Werk en Inkomen van de VNG, trok een jaar geleden ten strijde met een resolutie die het toenmalige sociaal akkoord fundamenteel moest wijzigen. De kern van de kritiek was dat gemeenten te weinig budget en beleidsruimte kregen. Die Participatiewet zal veel gemeenten het water aan de lippen brengen, waarschuwde hij.

Het vervolg is vrij bekend. Na vele uren om de onderhandelingstafel kreeg de wet geleidelijk aan meer handen op elkaar. Hoe ziet de burgemeester deze opgave momenteel? “Het blijft echt pittig”, antwoordt Hamming. “We hebben het over een zware operatie die van gemeenten veel kracht vraagt.”

Wat als het mis gaat?
“Dan springt het Rijk bij. Dat is een van de afspraken waardoor ik meer vertrouwen heb in deze transitie.”

Wat is het grootste pluspunt van de Participatiewet?
“Werkgevers voelen hierdoor veel meer verantwoordelijkheid om mensen aan een baan te helpen.”

Waarom is dat nu dan meer het geval?
“De verbinding tussen vraag en antwoord op de arbeidsmarkt is veel sterker, al sinds het het sociaal akkoord. Er zitten veel minder regelingen en hinderlijke wetgeving tussen. De Wsw, Idee- en Melkertbanen. Het was goed bedoeld van de overheid, maar directer contact tussen werkgevers en -nemers levert veel meer op.”

Toch moet er simpelweg werk te doen zijn.
“Uiteraard. Wat dat betreft is het fijn dat het economisch tij een beetje meezit.”

Hoe gaat het eigenlijk in Heusden?
“Bij ons is voldoende werk te doen. Vooral in de metaal, aan de lopende band en in de tuinbouw staan vacatures open. Ook laaggekwalificeerd werk dus. Zo kunnen we mensen uit een regeling halen en aan regulier werk helpen.”

Klinkt goed.
“Het doel is zelfs een werkloosheidsvrije gemeente te worden. Dit door ons Talent2Work-project, wat we later nog willen uitrollen in de regio.”

Mocht het toch niet lukken, vragen jullie dan om een tegenprestatie voor het ontvangen van een uitkering?
“Ja, dat zit nog in de wet. Eigenlijk was dit al mogelijk, overigens. Hoe dan ook is maatwerk hier van groot belang. Voor wat, hoort wat is geen slecht principe, maar we willen onze inwoners wel motiveren.”

In hoeverre is het krappe budget nog een probleem?
“Dat blijft zorgwekkend. Er is nu eenmaal begeleiding nodig om werkgevers te ontzorgen. Ook een landelijk no risk-polis is hiervan een voorbeeld. Mocht het budget te kort schieten, dan zal het kabinet zijn knopen wel tellen. Het is toch geven en nemen als we onze ambities waar willen maken.”

Moet het geld regionaal worden verdeeld, zoals staatssecretaris Klijnsma wil?
“Dat vind ik een heel goed idee. Juist omdat we dit soort taken regionaal organiseren. Met de werkkamer van de VNG hebben we ook een ronde langs verschillende regio’s gedaan. Zeker tijdens banenmarkten merk je dat werkgevers kansen zien. Op lokaal niveau wordt de verantwoordelijkheid genomen, in ieder geval.”

En het kabinet? Jullie zitten weer samen op één lijn?
“Den Haag begrijpt onze zorgen. Ook als het gaat om de gevreesde bureaucratie rond de wet. Verder blijft de Wajong bij het UWV. Dat is niet zo erg. Zo krijgen we niet alle mensen in één keer aan het loket van de lokale overheid.”

Is het een goed idee dit najaar te kijken of het allemaal wel gaat lukken, zoals de Algemene Rekenkamer onlangs adviseerde?
“Ja, dat is een goede zaak. We hebben de verkiezingen net achter de rug, en het duurt wel even voor je begrijpt wat er op dit gebied gaande is. Daarbij zou het kunnen dat de optelsom qua budget toch negatief uitpakt. Een vinger aan de pols kan dus absoluut geen kwaad.”

Zou uitstel een probleem zijn?
“Ik denk dat het verstandiger is vast te houden aan de invoeringsdatum en waar nodig snel te schakelen bij knelpunten.”

Hoe ziet u de kritiek op de Quotumwet?
“Het is maar de vraag of deze wet nodig is. Als bedrijven geen plaats bieden aan mensen met een arbeidsbeperking geldt de Quotumwet pas. Het beste nieuws zou dus zijn dat ze nooit wordt ingevoerd.”

25 juni: Praktijkdag Particpatiewet