Het staat op gespannen voet met deugdelijk overheidsbestuur, is de conclusie. “De weg naar het wethouderschap is niet gesloten, maar evenmin transparant en voor iedereen toegankelijk.”
De benoemingen van wethouders moeten voor burgers inzichtelijk worden, concludeert Julien van Ostaaijen, onderzoeker aan de Tilburg University, in het meinummer van Bestuurswetenschappen. Politieke partijen moeten al voor de verkiezingen hun beoogde kandidaten presenteren, als het even kan inclusief hun portefeuille. Dit om te werken aan meer vertrouwen van kiezers.
“De eerste bevinding luidt dat het proces tot aan de benoeming van het wethouderschap een voor de buitenwereld weinig transparant en democratisch proces is”, concludeert de publicatie Hoe word je wethouder?. “Wethouders zijn over het algemeen personen die door werkzaamheden binnen de partij, aan de partij hebben laten zien dat zij over de door hen gevraagde kwaliteiten beschikken.” Punt is dan wel dat het voor de meeste mensen de vraag blijft wat dat eigenlijk voor talenten zijn.
Na al jaren politiek actief te zijn voor een partij is een wethoudersbenoeming meestal “vanzelfsprekend” en “onomstreden”, erkennen voor het onderzoek geïnterviewde wethouders. Er zijn er ook die zeggen dat ze “aan de beurt” waren. De meeste wethouders worden gevraagd. Het openstellen van vacatures komt amper voor. Mogelijke kandidaten worden vaak al voor de verkiezing gevraagd of bij een fijn aantal stemmen interesse zouden hebben.
Wat een wethouder echt moet kunnen
“De weg naar het wethouderschap is niet gesloten, maar evenmin transparant en voor iedereen toegankelijk”, maar is dit niet simpelweg de staande praktijk? Ruim 95 procent van de mensen die op een kieslijst kunnen staan zijn geen lid van een partij. Daarmee wordt het lastig om wethouder te worden. Nou, langzamerhand begint de boel wat te schuiven, is de conclusie.
Politieke partijen hebben net zo goed moeite om kandidaten te vinden. Daarom wordt vaker buiten de partij gezocht. Een goede zaak, stelt Van Ostaaijen. Het zou de spanning met deugdelijk overheidsbestuur verminderen.
