Ooit, lang geleden, studeerde ik politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Toentertijd werd studenten de mogelijkheid geboden om zich te bekwamen in het bedienen van de offsetpers op de repro-afdeling van de faculteit. Daar zat een mooie gedachte achter.
In het rode Amsterdam was, zeker op deze faculteit, de leer dat de productiemiddelen werden beheerst door de kapitalisten. Daardoor waren zij eveneens in staat om via de door hen gecontroleerde media de opvattingen van ‘de gewone mensen’ te beïnvloeden. Het waren nog de hoogtijdagen van de Koude Oorlog. In Duitsland was het Springerconcern, met hun vlaggenschip Bild, de grote vijand van het vrije denken. In Nederland deden we ons best om het Telegraaf-concern een zelfde positie toe te dichten.
Voor de bevrijding en de revolutie was het noodzakelijk dat we zelf vlugschriften en brochures zouden kunnen vermenigvuldigen en verspreiden. Daarin zou dan de offsetprinter van de faculteit politicologie een historische rol gaan vervullen, gelijk de deuren van de kerk in Worms waar Luther ooit zijn stellingen op hamerde. Voor de uitvinding van de drukpers lag immers het monopolie op de verspreiding van geschriften bij kloosterorden, waar ‘de werknemers’ de tijd en ruimte hadden om dit tijdrovende werk te verrichten. Door de ongebreidelde en onverwachte opkomst van de drukpers ging deze machtspositie in rook op. Nu kon iedereen zijn eigen persoonlijke visie op de godsdienst wereldkundig maken en zijn eigen kerk beginnen. Uiteindelijk werd Rome daarmee zomaar beentje gelicht. Dat kunstje zouden we in de 20ste eeuw nog wel eens herhalen.
In de 21ste eeuw zijn offsetprinters een schaars goed. Maar iedereen kan ondertussen makkelijk zijn eigen uitgever zijn, via Facebook, Youtube, Twitter en wat dies meer zij. Goed, ook achter die media zitten grote, zeer commerciële ondernemingen, maar er is toch nauwelijks controle mogelijk op de grote hoeveelheden content die dagelijks worden gepubliceerd.
De revolutie moet nu wel nabij zijn.
Vreemd genoeg zien we iets anders. Al die ongecontroleerde, door jan-en-alleman verspreide berichten leiden tot onzinnige complottheorieën, fakenieuws, de uitwisseling van allerlei smaadberichten, beledigingen en bedreigingen. Zelfs de president van de Verenigde Staten ervaart de gevestigde media als een lastpost en wendt zich rechtstreeks, via Twitter, tot het volk. En ondertussen sympathiseert menige progressieve medemens met de redactie van de Telegraaf, die nog dapper weerstand biedt aan mediatycoon John de Mol. Het moet niet gekker worden.
Je zou bijna gaan terugverlangen naar tijden dat er nog iets van controle zat op de media.
