OpinieStappen maken voor veiligheid evenementen

‘Haaksbergen’ zorgde voor een tijdelijke opleving van aandacht voor de veilgheid bij gemeenten.. Maar is de veiligheid nu inmiddels echt voldoende op orde? Gemeenten hebben nog behoorlijke stappen te maken en kunnen veel leren van elkaar.

• door: Syan Schaap en Rik Voogt

Gemeenten zijn toezichthouder op de veiligheid van evenementen. Het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving is daarvoor volgens de Onderzoeksraad voor Veiligheid (2015) prima geschikt. Maar terwijl veel organisatoren vol passie en vaak op vrijwillige basis evenementen organiseren, zijn gemeenten vaak nog niet voldoende in staat om zich er voldoende van te vergewissen dat alle nodige maatregelen zijn genomen om de veiligheid te waarborgen. Dat concludeerde de Onderzoeksraad althans na het incident met de monstertruck in Haaksbergen.

Wij horen van gemeenten door het hele land dat met name het monstertruckincident een tijdelijke opleving van de aandacht op bestuurlijk niveau heeft opgeleverd. Verbeteringen die we hebben zien ontstaan in gemeenten betroffen met name de aanscherping van procedures en de ontwikkeling van formats om organisatoren te helpen om deugdelijke plannen in te dienen. Zo biedt maar liefst 80% van de gemeenten organisatoren een format voor een veiligheidsplan aan, constateerden de inspecties V&J en IGZ in 2016.

De evaluatie van de Handreiking Evenementenveiligheid (HEV) die eind 2016 werd gepresenteerd leverde voor de onderzoekers van het IFV een verrassend beeld op: niet alleen zag de doelgroep (veiligheidsregio’s, gemeenten) nog steeds het belang in van de HEV, velen wilden zelfs verder gaan. Zij wensten opleidingen, meer praktische hulpmiddelen en ondersteuning op het dossier evenementen. Voor ons een begrijpelijke oproep. We merken dat er een sterke wil is tot verbetering, maar dat veel vergunningverleners en OOV-ambtenaren niet goed weten hoe zij echt iets veranderd krijgen in hun gemeente.

Het is voor gemeenten die moeilijk op het dossier verder komen, interessant om te weten waardoor het bij een aantal gemeenten wel lukt om stappen te maken. Daarom een aantal opvallende succesverhalen op een rij:

1. Burgemeester geeft richting aan beleid. Het wordt ambtelijk een stuk makkelijker om het beleid aan te scherpen als de burgemeester dit actief uitdraagt. Het meest sprekende voorbeeld is al sinds jaren burgemeester Aboutaleb van Rotterdam, na de strandrellen: scherpte en alertheid werden het credo bij evenementen.
2. Interne discussie op grond van analyse. Door scherp met elkaar vast te stellen wat er anders moet en wie daarin welke rol heeft, kan de gemeentelijke organisatie weloverwogen stappen maken. Gemeente Zwolle begon de interne discussie na een doorlichting van beleid en uitvoering.
3. Veiligheidsregio faciliteert ontwikkelingen. Een aantal veiligheidsregio’s waaronder Twente, Hollands Midden en Brabant-Zuidoost spannen zich in voor opleidingen, regionale tools en themabijeenkomsten op het gebied van evenementenveiligheid, waardoor gemeenten niet op alle punten het wiel zelf hoeven uit te vinden.
4. Regie op het vergunningenproces. Gemeenten als Alphen aan den Rijn en Barneveld zijn scherper geworden in hun procesplanning, toedeling van taken en de resultaten die tijdens het proces moeten worden behaald. Dit schept duidelijkheid binnen de gemeente, richting organisatoren en naar adviserende diensten.
5. Risicoanalyse en doorleefsessie. Twee activiteiten die echt helpen bij het inhoudelijk scherper krijgen van risico’s en de benodigde aanpak zijn de risicoanalyse en de doorleefsessie. Een aantal regio’s faciliteren de risicoanalyse bij alle C-evenementen, Zuid-Limburg gaat verder en houdt standaard doorleefsessies met de organisator, de gemeente en operationele diensten kort voor het evenement.
6. Toezicht en handhaving in positie. Zonder goed toezicht en effectieve handhaving is het gevaar dat de vergunning een papieren tijger is. Steeds meer gemeenten betrekken de toezichthouders al tijdens de vergunningenprocedure. Amersfoort gaat verder en laat haar toezichthouders on the job bijscholen over de bijzondere kenmerken en risico’s op evenementen.

Opvallend is dat respondenten in de evaluatie van de HEV onder meer vragen om een landelijk netwerk en een informatiepunt. Je kunt dit uitleggen als een wens om meer ervaringen uit te wisselen, elkaar te inspireren en van elkaar te leren. Gemeenten genieten een groot stuk autonomie op dit onderwerp en dat is gezien de lokale verschillen in cultuur en beleid goed verklaarbaar. Het zou echter niet moeten leiden tot een toenemende afstand tussen een kopgroep van gemeenten die zich door ontwikkelen en een “bus” van gemeenten die achterblijft. Het aanjagen van deze ontwikkelingen vanuit het nationale niveau blijft daarom van belang. De vraag is wie daarvoor de meest aangewezen partij is: de minister, de VNG of bijvoorbeeld de regioburgemeesters?

Over de auteurs: Syan Schaaps en Rik Voogt zijn beide consultant en trainer bij Event Safety Institute.