• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • Centric
    • Segment
    • TAUW
    • Sdu VIND
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Democratie wordt niet beter van tweederangs gemeenten

5 december 2019 door Rob de Greef

Nederland opdelen in A- en B-gemeenten is niet de oplossing voor gebrekkige democratische legitimatie. Er zitten haken en ogen aan die de afstand tot de burger eerder vergroten.

De gebrekkige democratische legitimatie bij gemeenten blijkt uit verschillende onderzoeken onder raadsleden, die een gebrek aan grip ervaren. Dat doet af aan de effectiviteit van het lokale bestuur, schrijft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken in haar Thorbecke-brief over de toekomst van het openbaar bestuur. Ze erkent echter ook dat samenwerking gewoon noodzakelijk is. Tot zover niets nieuws onder de zon.

Provincies of centrumgemeenten

Ook de aangedragen oplossingen zijn niet vernieuwend, althans niet in idee. Praktisch worden ze vooralsnog niet of nauwelijks toegepast. Het idee is samengevat: ‘Als gemeenten opgaven of taken niet goed zelf kunnen invullen en een samenwerkingsverband ook niet de oplossing is, zou het overdragen van die opgaven of taken aan provincies of centrumgemeenten dat kunnen zijn.’

Terecht geeft de minister aan dat dit nog enige doordenking vergt op het punt van democratische legitimatie. Ik doe een voorzet voor de discussie.

Wat is niet aankunnen?

Allereerst de vraag: wanneer zou een gemeente haar taken niet aankunnen? Daarop is het antwoord niet zo eenduidig. Een gemeente kan er bijvoorbeeld ook voor kiezen andere taken op een lager niveau uit te oefenen, of anders te organiseren. Kan zij nu wel of niet een bepaalde taak aan? Wie bepaalt dat, op welke gronden?

Overdracht van gemeentelijke taken aan een provincie indien een gemeente het niet aankan, klinkt logisch. Uitgangspunt van decentralisatie is immers dat taken op het ‘laagst’ mogelijke niveau worden neergelegd. Kan een gemeente dat niet, dan is dus de provincie aan zet. Maar dat lijkt niet wat de minister bedoelt. Er moet gedifferentieerd worden in taken tussen gemeenten. De ene gemeente kan deze zelf uitvoeren (de A-gemeente), terwijl voor een andere gemeente (de B-gemeente) de provincie als bevoegd gezag wordt aangewezen. Die oplossing roept vanuit het democratiebeginsel wel vragen op.

De inwoners van de A-gemeente hebben dan namelijk een veel directere invloed dan anderen op wat voor hen geldt. Dat leidt tot een vorm van rechtsongelijkheid tussen burgers. Vanzelfsprekend kunnen de inwoners van de B-gemeente ook gewoon stemmen voor provinciale staten. In die zin hebben zij dus invloed. Maar ook inwoners van A-gemeenten kunnen stemmen voor provinciale staten en zodoende invloed uitoefenen op taken voor B-gemeenten. Terwijl inwoners van B-gemeenten die invloed niet hebben ten aanzien van A-gemeenten.

Arnhemmers de baas

Laten we bij wijze van voorbeeld Rozendaal en Arnhem pakken. Arnhem kan en mag bepaalde taken zelf uitvoeren, terwijl deze voor Rozendaal worden uitgevoerd door de provincie Gelderland. Waarom mogen Arnhemmers stemmen over regels in Rozendaal, terwijl Rozendalers niet gaan over die regels in Arnhem?

Met centrumgemeenten wordt het probleem alleen maar groter. De inwoner van een gewone B-gemeente mag tenminste nog stemmen voor het gremium dat regelgeving vaststelt en de uitvoering ervan controleert. Maar in het centrummodel verliest hij iedere vorm van invloed. Bevoegdheden worden immers wel uitgeoefend door een rechtstreeks gekozen gemeenteraad of daardoor gecontroleerd, maar de leden van die raad worden alleen gekozen door de ingezetenen van de centrumgemeente.

Opperbevelhebber Trump

Ter vergelijking: hoe zou het voelen als we, in plaats van aan te sluiten bij een internationale organisatie zoals de NAVO, de beslissingen omtrent de Nederlandse krijgsmacht plotseling overlaten aan de Verenigde Staten? Het Amerikaanse Congres wordt immers toch ook gekozen? Dat wel, maar helaas hebben Nederlanders geen stemrecht daarvoor. En de meesten zullen niet zitten te wachten op opperbevelhebber Trump. Oftewel: geen democratische oplossing.

Het is van een andere orde, maar de parallel kan niet worden miskend. Of het probleem van democratische legitimatie van gemeenschappelijke regelingen zich laat oplossen door provincies of centrumgemeenten aan het stuur te zetten, valt kortom te bezien. Mijns inziens wordt het oude probleem simpelweg ingeruild voor het volgende. Het bestuur zal er niet veel overzichtelijker van worden, en de afstand tot de burger niet kleiner. Althans niet in de B-gemeenten, voor de A-gemeenten wordt de wereld mogelijk een stuk overzichtelijker.

Tagged With: decentralisatie, democratie, gemeenschappelijke regeling Filed Under: Bestuur, Blog, Decentralisatie, Gemeenteraad

Reageer
Vorige artikel
Invoeringsmoment Omgevingswet doet er niet toe
Volgende artikel
Wijziging Gemeentewet vanwege 'uitdaagrecht'

Reader Interactions

GERELATEERD

raadslid en regering

Opinie Kun je als raadslid nog wel je werk doen?

Hoe staat met de democratische legitimatie? Wordt er niet al heel wat over de hoofden van gemeenteraden heen besloten? Denk aan de coronamaatregelen, maar ook aan de energiediscussie of vluchtelingenopvang. Heeft een raadslid nog enige inbreng? We hebben de mond vol over burgerparticipatie, ook in politiek Den Haag. Daar is nu bedacht hoe raadsleden meer... lees verder

Opinie De vraag is nog steeds: wat doet de griffier?

Als er ‘problemen’ zijn in bestuurlijk Nederland, dan kijken we vaak niet naar de meest voor de hand liggende oplossing, maar naar de wetgever. Neem samenwerking tussen gemeenten. De laatste wetswijziging zal hierbij weinig uithalen zolang griffiers hun rol niet pakken. Begin juni is de gewijzigde Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) door de Tweede Kamer aangenomen.... lees verder

Wetboeken ongeschreven regels

Opinie Kansloos als je ongeschreven regels moet uitleggen

Democratische besluitvorming hangt van regels en procedures aan elkaar. Wie er aanwezig moet zijn, wie het woord mag voeren, hoe een ordentelijke stemming plaatsvindt. Alles ligt vast. Daarnaast zijn er de ongeschreven regels, die zelfs belangrijker zijn dan álles wat op papier staat. Deze gaan namelijk over gedrag en houding. Daarmee is wel iets mee... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

GEMEENTEVACATURES

Data-analist – Gemeente Gouda

Senior beleidsadviseur Regionale Inkoop Sociaal Domein – Gemeente Gouda

Wijkboa – Gemeente Gouda

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Opinie Het antwoord dat u niet wilt horen?

1 juni 2023

Bonus asielplekken: eerste ronde 2500 euro, daarna 1500

31 mei 2023

Meer mensen met hoger inkomen vragen schuldhulp

31 mei 2023

‘Kijk niet alleen naar problemen, maar ook naar hulpbronnen’

31 mei 2023

Goed voorbeeld – Kansenongelijkheid niet als gemeente alleen aanpakken

30 mei 2023

GEMEENTE.NU PARTNERS

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Opinie Standaardisatie nodig om Common Ground van de grond te krijgen
  • Centric

Opinie Standaardisatie nodig om Common Ground van de grond te krijgen

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Opinie Common Ground moet breder gedragen worden
  • Centric

Opinie Common Ground moet breder gedragen worden

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Compleet juridisch cursusprogramma voor de waterschapwereld
  • Segment

Compleet juridisch cursusprogramma voor de waterschapwereld

Risico’s en kansen van Common Ground
  • Centric

Risico’s en kansen van Common Ground

Maak medewerkers bewust van cybersecurity
  • Centric

Maak medewerkers bewust van cybersecurity

Digitaliseren in Rotterdam: ‘Volledig vanuit één systeem werken’
  • Centric

Digitaliseren in Rotterdam: ‘Volledig vanuit één systeem werken’

Centric en Arda vergroten securitybewustzijn binnen organisaties
  • Centric

Centric en Arda vergroten securitybewustzijn binnen organisaties

Centric en DiVault, voor duurzaam toegankelijke gemeenten
  • Centric

Centric en DiVault, voor duurzaam toegankelijke gemeenten

‘Co-creatie’ betekent nog niet vanzelf maatwerk 
  • Centric

‘Co-creatie’ betekent nog niet vanzelf maatwerk 

Digitale terinzagelegging volgens Common Ground
  • Centric

Digitale terinzagelegging volgens Common Ground

Blog – Delen die data: Omgevingswet is niet gebaat bij eilandjes
  • Centric

Blog – Delen die data: Omgevingswet is niet gebaat bij eilandjes

Blog – Gebruiksgemak is ook werk uit handen nemen
  • Centric

Blog – Gebruiksgemak is ook werk uit handen nemen

Voorbereid op de piek in Bbz-aanvragen?
  • Centric

Voorbereid op de piek in Bbz-aanvragen?

Podcast – Rechtmatigheid implementeren in de organisatie
  • Segment

Podcast – Rechtmatigheid implementeren in de organisatie

Blog – Nuchter innoveren met Rotterdam
  • Centric

Blog – Nuchter innoveren met Rotterdam

Strategische samenwerking Energiemissie en Centric rond e-factureren
  • Centric

Strategische samenwerking Energiemissie en Centric rond e-factureren

Blog – Innovatie die echt meerwaarde levert
  • Centric

Blog – Innovatie die echt meerwaarde levert

Kijk terug: BOA Webinar over groei van de handhaving
  • Segment

Kijk terug: BOA Webinar over groei van de handhaving

Innovaties Burgerzaken: ‘Meer gemak voor inwoners en professionals’
  • Centric

Innovaties Burgerzaken: ‘Meer gemak voor inwoners en professionals’

Auditbare veiligheid op het gebied van wachtwoorden
  • Centric

Auditbare veiligheid op het gebied van wachtwoorden

Podcast 25 jaar opleiden in de publieke sector
  • Segment

Podcast 25 jaar opleiden in de publieke sector

Súdwest-Fryslân zet de kracht van data op de kaart
  • Centric

Súdwest-Fryslân zet de kracht van data op de kaart

‘Een nieuw paspoort is geen boek dat je even koopt’
  • Centric

‘Een nieuw paspoort is geen boek dat je even koopt’

Opleidingen Omgevingswet voor Twentse gemeenten
  • Segment

Opleidingen Omgevingswet voor Twentse gemeenten

Digitale dienstverlening met de burger echt centraal
  • Centric

Digitale dienstverlening met de burger echt centraal

‘Hybride’ les laat deelnemer kiezen tussen fysiek of virtueel
  • Segment

‘Hybride’ les laat deelnemer kiezen tussen fysiek of virtueel

Met de Meetfiets de gemeente in
  • Centric

Met de Meetfiets de gemeente in

Centric stelt software inburgeringswet vrij beschikbaar
  • Centric

Centric stelt software inburgeringswet vrij beschikbaar

Jongeren als IT’er aan het werk voor Centric via 2TestIT
  • Centric

Jongeren als IT’er aan het werk voor Centric via 2TestIT

AI-assistent verbetert interactie burger met gemeente
  • Centric

AI-assistent verbetert interactie burger met gemeente

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Business intelligence helpt bij goede ambulancezorg
  • Centric

Business intelligence helpt bij goede ambulancezorg

Provinciale Reservepool met stembureauleden
  • Segment

Provinciale Reservepool met stembureauleden

Centric en Gripvol vergemakkelijken Bbz-aanvraag ondernemers
  • Centric

Centric en Gripvol vergemakkelijken Bbz-aanvraag ondernemers

Verkiezingen in coronatijd: nervositeit en verscheurde stempassen
  • Segment

Verkiezingen in coronatijd: nervositeit en verscheurde stempassen

Diplomastelsel Burgerzaken verandert
  • Segment

Diplomastelsel Burgerzaken verandert

Masterclasses informatiebeveiliging
  • Segment

Masterclasses informatiebeveiliging

BOA Webinar: Na corona – groei handhaving vasthouden!
  • Segment

BOA Webinar: Na corona – groei handhaving vasthouden!

Hoe stel je financiële rechtmatigheid vast?
  • Segment

Hoe stel je financiële rechtmatigheid vast?

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap
  • Centric

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet
  • Centric

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?
  • Segment

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud
  • Centric

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Online training agressie voorkomen: kan dat?
  • Segment

Online training agressie voorkomen: kan dat?

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021
  • Centric

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig
  • Segment

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS
  • Centric

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik
  • Centric

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening
  • Centric

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet
  • Centric

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet

Eric Gubbels over online leren in coronatijd
  • Segment

Eric Gubbels over online leren in coronatijd

Digitale handhaving in het sociaal domein
  • Centric

Digitale handhaving in het sociaal domein

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid
  • Segment

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid

Opinie ‘Kaders’ zijn de nieuwste kleren van de keizer
  • Centric

Opinie ‘Kaders’ zijn de nieuwste kleren van de keizer

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers
  • Segment

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers

De Virtuele Inloopavond
  • Centric

De Virtuele Inloopavond

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt
  • Centric

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij
  • Segment

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

Centric publiceert publieksverslag 2019
  • Centric

Centric publiceert publieksverslag 2019

Schuldenproblematiek door de coronacrisis
  • Segment

Schuldenproblematiek door de coronacrisis

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

Het laatste nieuws van
Gemeente.nu in je mail?

×