Opinie Geen smart city zonder smart provincies

Net als tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 komt nieuwe technologie er bekaaid af in de provinciale verkiezingsprogramma’s. Maar weinig partijen lijken zich te realiseren dat onze steden en dorpen veranderen door technologisering en digitalisering, blogt Jan-Willem Wesselink.

De Future City Foundation legde in samenwerking met BNR en Stadszaken de partijprogramma’s langs de meetlat en zocht het uit. Gemeenten die ‘smart’ als thema willen oppakken, hoeven weinig te verwachten van hun provincie, zo blijkt. Wel is er vandaag genoeg te kiezen: de verschillen tussen de partijen zijn groot.

D66 techpartij

D66 is de techpartij van Nederland, zo blijkt uit de analyse. Maar lang niet overal. In vier van de twaalf provincies (Overijssel, Gelderland, Limburg en Noord-Brabant) bespreekt de partij in haar programma de impact van digitalisering op ruimtelijke ontwikkeling. In drie andere provincies wordt digitalisering wel genoemd, maar vooral in een context van de eigen digitalisering van de overheid of de aanleg van glasvezelnetten.

Bij andere partijen is de oogst schraler. Alleen VVD en CDA noemen in of twee provinciale verkiezingsprogramma’s de effecten van digitalisering op de samenleving. Andere partijen hebben vooral oog voor de eigen digitalisering van de overheid. SP en PVV noemen het onderwerp in alle provincies helemaal niet.

Privacydiscussie woedt ondertussen

En dat is erg, kijk bijvoorbeeld naar het project Brandevoort II in Helmond. Op social media maakte dit al een privacydiscussie los, omdat bewoners van de nieuwe wijk huurkorting zouden krijgen in ruil voor data. Het gebrek aan echte aandacht voor de technologisering en digitalisering begint zich te wreken als het leidt tot onrust over veiligheid. Je verwacht dan dat de provinciale politiek hier een mening over heeft. Zeker in het kader van de verkiezingen.

Betalen met je data roept tal van politieke en ethische vragen op. Is ieders data straks wel evenveel waard? En wat betekent dat voor de sociale verhoudingen tussen arm en rijk? Maar ook: welke kansen biedt dat voor de provincie en hoe gaat ze die optimaal benutten? Hoe gebruikt Noord-Brabant dit project om nog verder voorop te lopen op technologiegebied?

Te complex voor gemeente alleen

Als provinciale politicus zeg je in feite tegen een gemeente ‘om het zelf maar uit te zoeken’ door hieraan geen aandacht te schenken. Maar daarvoor is dit onderwerp veel te complex. Je moet als provincie en gemeenten de krachten bundelen om slagen te maken. Geen smart city zonder smart provincies. Ook denk ik dat gemeenten en provincie elkaar toch weer tegenkomen als de plannen concreet worden. Dan moet de provincie er – ook politiek – wat vinden.

In Noord-Brabant is er overigens nog relatief veel discussie over de impact van digitalisering. VVD en D66 benoemen onderwerpen als smart mobility, de economische- en werkkansen van digitalisering, digitale veiligheid en de impact op onze leefomgeving. Ook GroenLinks in Noord-Brabant heeft ideeën over het benutten maatschappelijke en economische kansen van digitalisering. In bijvoorbeeld Flevoland is die aandacht er helemaal niet. In Zeeland en Friesland zijn er hoogstens twee partijen die in hun verkiezingsprogramma iets zeggen over digitalisering.

Kansen

Maar de verwevenheid tussen gemeentepolitiek en provinciale politiek zijn groter. Nu zijn het toevallig provinciale verkiezingen, maar het geeft aan wat een partij belangrijk vindt. Ik denk dat als de gemeenteraadsverkiezingen dit jaar waren gehouden, het daar ook geen thema was. Zorgelijk, want onze samenleving technologiseert steeds verder door, en er blijven ook kansen liggen op deze manier.

Als we als land echt gebruik willen maken van de mogelijkheden die technologisering en digitalisering ons kunnen bieden, hebben we lokale overheden nodig die weten waar het over gaat. Die visie hebben. Wie de partijprogramma’s leest, mist die visie.

Jan-Willem Wesselink is programmamanager van de Future City Foundation, daar vind je ook meer over het onderzoek.