Berichtenverkeer overheid in beginsel openbaar

Berichtenverkeer via bijvoorbeeld sms of WhatsApp valt onder de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Politici en ambtenaren moeten er rekening mee houden dat dergelijke informatie op verzoek dient te worden vrijgegeven.

Dat heeft de Raad van State vanochtend geoordeeld in een zaak tussen Branchebelang Thuiszorg Nederland en de minister van Volksgezondheid. ‘Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak is de Wob duidelijk: onder die wet valt alle vastgelegde overheidsinformatie van zakelijke aard. Het doet er niet toe op welke gegevensdrager de informatie is opgeslagen,’ aldus de hoogste bestuursrechter.

Ook privételefoons

Daarmee wordt een eerdere uitspraak gevolgd, maar de Raad gaat nog een stap verder: ook berichten op privételefoons van ambtenaren en bestuurders vallen binnen het bereik van de Wob als de inhoud een ‘bestuurlijke aangelegenheid’ betreft. ‘Dit verschilt namelijk niet van de situatie dat een ambtenaar een fysiek document mee naar huis zou nemen.’

Anders zouden bestuursorganen de wet kunnen ontlopen door berichten bewust niet met een zakelijke telefoon te versturen, redeneert de bestuursrechter verder. De tegenargumenten dat het bestuursorgaan deze toegang niet kan vragen van medewerkers en dat er spanning zou zijn met hun privacy, worden daarbij resoluut van tafel geveegd.

De minister mag dan terecht opmerken dat het voor het bestuursorgaan ‘belastend’ kan zijn als sms- en WhatsApp-berichten onder de Wob vallen, het doet alleen niet ter zake. ‘De belasting van een bestuursorgaan is door de wetgever als zodanig niet geaccepteerd als grond de Wob niet van toepassing te laten zijn.’

Belangrijke beperking

Een belangrijke beperking op de openbaarheid schuilt wél in het bestaande Wob-artikel dat ‘persoonlijke beleidsopvattingen’ van medewerkers niet prijsgegeven hoeven te worden. ‘De aard van sms- en WhatsApp-berichten brengt mee dat dergelijke berichten, in ieder geval indien gewisseld in het kader van intern beraad binnen de overheid, veelal persoonlijke beleidsopvattingen en daarmee verweven feiten zullen bevatten.’