• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Lefebvre Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Wet open overheid: verplichting of kans?  

17 mei 2022 door Paul Deurvorst

Lees voor
Wet open overheid gemeenten een kans

Op 1 mei is de Wet open overheid (Woo) in werking getreden. Een initiatiefwet met als doel meer overheidsinformatie openbaar te maken. Lokale overheden kunnen de nieuwe Woo beter niet zien als de zoveelste verplichting, maar als een kans: om taken effectiever uit te voeren, en om het vertrouwen in de gemeente te ondersteunen.

Meest in het oog springend is de plicht om – gefaseerd – elf informatiecategorieën actief openbaar te maken. Daarnaast gaat de huidige Wet openbaarheid van bestuur (Wob) over in de Woo en worden termijnen en uitzonderingsgronden aangescherpt. Wordt dit het zoveelste pakket nieuwe informatieverplichtingen uit Den Haag?

Informatiehuishouding overheid

Het risico bestaat dat de Woo bij veel organisaties belandt op de lijst van ‘moetjes’ en bij gebrek aan middelen en bestuurlijke aandacht uiteindelijk zal verzanden in uitvoeringsproblemen. Dat leidt af van het doel van de Woo. En van het achterliggende, fundamentele probleem: de informatiehuishouding van de overheid.

Hier ligt tegelijk een grote kans. De afgelopen decennia is door digitalisering en afbouw van de traditionele – op papier gerichte – archieffuncties, de toegankelijkheid van overheidsinformatie sterk afgenomen. Paradoxaal: de hoeveelheid overheidsinformatie is geëxplodeerd, maar het vinden van de juiste informatie wordt steeds moeilijker.

Informatie is vaak verspreid opgeslagen, in soms slecht toegankelijke systemen of (persoonlijke) netwerkmappen en mailboxen. Deze versnippering zien we in het bijzonder bij gemeenten, met hun grote diversiteit aan bedrijfsprocessen en informatiesystemen. Het belemmert niet alleen het afhandelen van informatieverzoeken onder de Wob of nu de Woo, maar ook het zoeken naar relevante informatie door ambtenaren zelf.

Zorgplicht

De initiatiefnemers van de Woo hebben dat onderkend en daarom – in lijn met wat reeds in de Archiefwet staat – een zorgplicht opgenomen. Overheden moeten maatregelen treffen om documenten die ze ontvangen of vervaardigen in ‘goed, geordende en toegankelijke staat’ te houden.

Hiermee dient de Woo als aanleiding om de verwaarloosde informatiehuishouding op orde te brengen. Je kan dit vooral zien als een verplichting, in de trant van ‘we hebben ons huis een tijdlang niet onderhouden en gaan nu een plan opstellen’. Dit is wat de rijksoverheid doet met het meerjarenplan Open op Orde, naar aanleiding van de toeslagenaffaire.

In onze adviespraktijk zien we als PBLQ dat gemeenten een stap verder kunnen gaan door verplichtingen te koppelen aan maatschappelijke uitdagingen. Uitdagingen waarbij het vertrouwen van burgers in de overheid centraal staat. Noodzakelijk vertrouwen, omdat de komende jaren tal van (pijnlijke) keuzes gemaakt moeten worden.

Niet dat het openbaar maken van documenten nu meteen leidt tot meer vertrouwen in gemeenten. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat dat niet het geval is. Maar, de burgers en samenleving in een vroegtijdig stadium meenemen in beleids- en planvorming kan wel helpen om het vertrouwen niet verder te laten dalen. Hier komt de Woo van pas, want dit vereist een fundamenteel andere opzet van dossiervorming binnen de gemeente.

Betrekken vooraf

Door al vroeg beleidsalternatieven, afwegingen, onderliggende data en dergelijke te delen, wordt de samenleving meer betrokken bij de uiteindelijke keuzes. Gemeenten moeten zich daarom steeds meer de vraag durven stellen, welke informatie wanneer openbaar moet worden gemaakt. Van informeren achteraf, naar betrekken vooraf.

De uitdaging daarbij is die informatie goed te doseren, en toe te snijden op doelgroepen. De burger is niet gebaat bij grote hoeveelheden documenten in ambtelijk jargon, maar wil zinvolle en begrijpelijke informatie. Waar nodig voorzien van toelichting. Direct belanghebbenden, wetenschappers, journalisten en politici zullen meer oog hebben voor de precieze formuleringen van beleid, plannen en besluiten.

Bestuurlijk niveau

Op deze wijze verandert de Woo van een verplichting in een kans. Voor gemeenten om hun taken effectiever uit te voeren, in lijn met de bepaling in de Woo om – uit eigen beweging – zoveel mogelijk informatie openbaar te maken. Gemeenten hebben daarmee ook de vrijheid om keuzes te maken en prioriteiten te stellen. Dat laatste rechtvaardigt dan weer aandacht op bestuurlijk niveau voor de Woo.

Paul Deurvorst is adviseur bij PBLQ

Tagged With: Wet open overheid (Woo), Wob Filed Under: Bedrijfsvoering, Blog, Communicatie

Reageer
Vorige artikel
Stelselmatig onderzoek naar personen schendt de privacy
Volgende artikel
'Orde op zaken nodig bij lokale aanpak zorgfraude'

Reader Interactions

GERELATEERD

Actieve openbaarmaking catch-22

Opinie Actieve openbaarmaking bevat een ‘Catch-22’

Naar verwachting treedt volgend jaar de ‘tweede tranche’ van de Wet open overheid ook voor gemeenten in werking. Daarmee gaat een actieve informatieplicht gelden voor bepaalde documenten, waar die nu nog niet altijd geldt. Alle decentrale overheden krijgen te maken met de nieuwe wetgeving. Op grond van artikel 3.3 lid 2 Woo moeten Provinciale Staten,... lees verder

Hét instrument voor de gemeentelijke informatiehuishouding

De Wet open overheid noodzaakt gemeenten hun informatiemanagement goed op orde te hebben. Business consultant André Tinga ondersteunt gemeenten bij de implementatie. ‘Gemeenten weten dat ze in het kader van de Wet open overheid (Woo) informatie uit veel verschillende categorieën openbaar moeten maken’, aldus Tinga. ‘Maar welke dat precies zijn, is niet voor iedereen even... lees verder

Vanaf begin 2023 informatie openbaar maken vanuit de Woo

Door de Wet open overheid (Woo) moeten gemeenten bepaalde informatie actief openbaar gaan maken. Er zijn afspraken gemaakt over de implementatiestrategie en welke informatie als eerste geplaatst moet worden vanaf begin volgend jaar, zoals vergaderstukken en convenanten. Op 1 mei is de Woo gedeeltelijk ingegaan. De opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) regelt... lees verder

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Beleidsadviseur Arbeidsmarkt en Talentontwikkeling – Gemeente Tilburg

Consulent Wmo – Gemeente Gooise Meren

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

houten huis fabriek

Groene woningbouw noodzakelijk voor CO₂-reductie

3 juli 2025

Wijzigingen wetten en regels voor gemeenten per 1 juli 2025

2 juli 2025

Lokale journalistiek toekomstbestendig maken

2 juli 2025

Gemeentelijke maatregelen tegen de hitte

1 juli 2025

Omgevingswet-ICT piept en kraakt onder zware geometrie

1 juli 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Lefebvre Sdu

  • Disclaimer
  • Privacy Statement & Cookieverklaring
lefebvre SDU