Gemeenten die zorgfraude nog niet structureel opsporen, moeten daarmee snel aan de slag. ‘Handhaving en toezicht dienen een volwaardige pijler te zijn van het zorgbeleid,’ rapporteren onderzoekers in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
Volgens het rapport Van pionieren naar structureren ‘dient orde op zaken te worden gesteld’ bij de aanpak van zorgfraude in gemeenteland. ‘Dit vergt steun en sturing door de wethouder zorg en door het ambtelijke topmanagement op het sociaal domein.’
Veel gemeenten zouden wel al begonnen zijn de personele capaciteit uit te breiden en andere verbeteringen door te voeren. ‘Bijvoorbeeld openbaarmaking van bestuursrechtelijke rechtmatigheidsonderzoeken.’
Belangrijke opgave gemeenten
Na de decentralisaties van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en jeugdzorg richtten gemeenten zich in eerste instantie vooral op de organisatie van de zorg. Het controleren van de rechtmatigheid kwam daar ‘mondjesmaat’ achteraan. Nu zou het tijd zijn om hierin verandering te brengen: ‘Er is meer rust en ruimte gekomen om het vraagstuk van de zorgfraude met Wmo-zorg en jeugdhulp aan te pakken.’
Deze aanpak wordt ‘een belangrijke opgave voor het lokaal bestuur’ genoemd. ‘Er zijn steeds weer lokale signalen of journalistieke publicaties die dit onderstrepen.’ Het rapport verwijst onder meer naar de situatie in Oost-Nederland, waar 15 van de 22 onderzochte zorgaanbieders in verband werden gebracht met hennepteelt.
Vermenging onderwereld
‘Bij tien van deze aanbieders werken personen – onder andere bestuurders, eigenaren en aandeelhouders – met antecedenten. Het betreft met name antecedenten inzake de Opiumwet en verder voor onder meer fraude, vrijheidsberoving, valsheid in geschrifte, geweld, wapenverkoop en -bezit en diefstal.’
Het is de vraag in welke mate deze vermenging met de onderwereld elders in het land voorkomt, erkent het rapport. ‘Die vraag kan niet worden beantwoord. Dat neemt niet weg dat er ook elders in het land signalen zijn die wijzen op verwevenheid van zorgfraude met georganiseerde criminaliteit.’
Wettelijk zijn gemeenten niet verplicht zorgtoezicht op te tuigen, behalve in het geval van ‘calamiteiten bij Wmo-zorg’. De onderzoekers zien dit als een lacune in de wetgeving. Gemeentelijk toezicht zou wel ‘in de geest van de wet’ zijn. Daarbij kunnen het beste buitengewoon opsporingsambtenaren worden ingezet.
Gecontracteerde zorg
Lokale overheden zouden deze inspanningen niet moeten beperken tot fraude met persoonsgebonden budgetten, zoals nog te vaak het geval is. ‘Er komen namelijk ook wat gecontracteerde zorg betreft signalen over mogelijke zorgfraude in beeld.’
De VNG schreef eerder dit jaar aan de Tweede Kamer over de aanpak van zorgfraude dat hiervoor landelijk ten minste 85 miljoen euro nodig is. Dat bedrag moet genoeg zijn om twee voltijdmedewerkers per gemeente aan te stellen.
Geef een antwoord