Het kabinet Rutte wil in de woningbouw meer ruimte voor (collectief) particulier opdrachtgeverschap, zo staat in het regeerakkoord. Voor een groot deel is die ruimte er al.
– OPINIE –
Gemeenten kunnen op basis van de Wet ruimtelijke ordening op kavelniveau gronden aanwijzen, ook als die niet in hun bezit zijn. De grond wordt dan als bouwkavel verkocht en de koper kiest zelf een bouwer. Projectmatige woningbouw is in dat geval niet meer mogelijk. Zelf bouwen is steeds populairder, zeker nu projectmatig bouwen nog maar moeizaam van de grond komt.
Gemeenten zelf verkopen steeds vaker hun grond aan particulieren. Afgelopen weekend was het eerste Open Weekend Particuliere Bouw. En vorige week was de presentatie van het boek ‘Zelf bouwen in Nederland – 10 jaar experimenten’. Zelfbouw leidt tot een betere prijs-kwaliteitverhouding, zo blijkt uit het onderzoek.
Tien procent
Toch komt particulier bouwen maar moeizaam van de grond. Ongeveer een kwart van de huishoudens met een verhuiswens heeft er belangstelling voor, maar het daadwerkelijke percentage schommelt al jaren rond de 10 procent van de totale woningbouwproductie. Gemeenten kunnen dit gat tussen wens en werkelijkheid nu al voor een groot deel vullen; daar is in principe geen nieuwe wet- en regelgeving voor nodig.
Lokale overheden kunnen samen met grondeigenaren afspreken dat bijvoorbeeld maximaal 25 procent van hun grond wordt bestemd voor particulier opdrachtgeverschap. Is zo’n afspraak niet mogelijk, dan kunnen er eenzijdig kavels worden aangewezen. Grondeigenaren zien daarbij echter een deel van hun bouwwinst verloren gaan. De vraag is of de woningmarkt op de lange termijn bij deze dwang gebaat is. ‘Mede-opdrachtgeverschap’ is een goede middenweg.
Mondjesmaat
Dit praktische compromis tussen zelfbouw en projectmatige bouw wordt al mondjesmaat toegepast. De koper krijgt zeggenschap, risico’s worden gedeeld en de ontwikkelaar realiseert de woning – een winstsituatie voor beide partijen. Dit mede-opdrachtgeverschap verdient dezelfde wettelijke bescherming als het particulier opdrachtgeverschap nu al heeft; het zal de woningmarkt ten goede komen.
mr. M. Fokkema is senior adviseur grondbeleid en vastgoedrecht bij PurpleBlue, onderdeel van ingenieurs- en adviesbureau Tauw
@d:
Het klopt dat bij toename van particuliere bouw ook de projectmatige bouw inlevert, en zodoende met een glijdende schaal de gewenste percentage bereikt wordt. Het gaat hierbij wel om percentages en niet om aantallen. En het gewenste percentage van 33% is nog lang niet bereikt. (Je zou het min. VROM kunnen vragen hoe zij op dit percenage zijn gekomen) Jammer genoeg zijn de gemeenten hier volledig debet aan.
Er zijn subsidies, alleen maar een beperkt aantal gemeenten communiceert dit naar haar inwoners. Daarnaast is er http://www.tweekap.nl waardoor medebouwers elkaar makkelijk kunnen vinden.
Het is nu wachten tot de gemeenten in Nederland hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en hier ook daadwerkelijk beleid op gaan voeren.
(er zijn een aantal gemeenten pro-actief, dat is mooi!)
Of moet de landelijke overheid alsnog ingrijpen en verplichten om bij ieder nieuw project 33% voor eigenbouw te reserveren waarbij evenredig aan de verhouding in de woningbouw, ook kavels komen voor eigenbouw van twee onder een kap en rijwoningen?
prima artikel, benieuwd naar praktijkervaring met het aanwijzen van PO kavels, zijn die er?
@ “d”, De cijfers lijken me wel helder maar het verschil vraagt inderdaad om een verklaring. Die moet je zoeken in de beschikbare ruimte, letterlijk de kavels, en figuurlijk, de ruimte die gemeenten bieden aan PO en CPO. Dat blijft veelal beperkt tot een rijtje kavels voor het dure segment. Als grotere bouwstroom staat men in het algemeen huiverig tegenover op grotere schaal zaken doen met particulieren. Liever een project met professionele partijen in plaats van allemaal aparte grondverkopen en vergunningen te behandelen. Dat zijn we zo gewend en dat ging toch altijd goed? Feit is dat er veel mensen zelf zouden willen bouwen en dat die energie en investeringsbereidheid niet wordt benut. Niet zo vreemd dat nu in de crisistijd PO opeens meer belangstelling krijgt. Laten we er aan werken dat PO niet slechts als tijdelijke oplossing gezien wordt om na de crisis weer terug te vallen in oude werkwijzen.
Waardoor komt het verschil tussen 25% “wens tot particulier bouwen” en de 10% “daadwerkelijke particuliere bouw”.
– Is dat verschil er omdat van die 25% velen uiteindelijk niet voor particuliere bouw kiezen en/of uberhaupt niet verhuizen? Dan zou de 10% particuliere bouw voldoen aan de vraag.
– Of is dat verschil er omdat, zoals gesuggereerd wordt, het beleid van de gemeenten particuliere bouw in de weg staat? En er dus wel degelijk 25% particuliere bouw wil maar slechts 10% aanbod vindt?
– Of is dat verschil er omdat mensen met een verhuiswens niet alleen naar nieuwbouw gaan? En het percentage dat naar nieuwbouw gaat dan dus naar beneden bijgesteld kan worden, en dus ook hoeveel mensen particuliere bouw willen. Dan zou de 10% particuliere bouw weer voldoen aan de vraag.
Voordat ik conclusies trek over de vraag naar particuliere bouw, zou ik graag heldere cijfers willen.