Het kan snel gaan. Nog maar een paar jaar geleden lag de complete bouw op zijn kont. Vandaag wordt steen en been geklaagd dat er niet gebouwd kan worden. De gemeente is aan de bal, maar laat ‘cowboy-bouwers’ te veel hun gang gaan.
Hit and run
Heipalen en bouwvakkers tekort. Moeilijk, moeilijk, moeilijk allemaal. Via de ‘bijbaantjes-causerietjes’ van Bouwend Nederland roepen leeghoofden om het opofferen van het schaarse groen. Plotseling geen binnenstedelijke grondposities meer? Opnieuw dan maar een Zoetermeer, Lelystad of Purmerend erbij. Een tekort aan huurwoningen tussen 700 en 1000 euro? Pygmee-huisjes dan maar. En die golf bejaarden die maar blijven leven en niet hun huis uit gaan. Euthanasie dan maar?
De huizenmarkt is op hol
Kochten stedelingen een huis om op te knappen, vandaag de dag zijn het onfrisse vastgoedbedrijven, beleggers en particuliere investeerders. Ze kopen huizen op waarna ze een berg overlast veroorzaken door verbouwboren of onbereikbare parkeerplaatsen. Daarna volgt verhuren als Airbnb of aan expats tegen extreme bedragen. Hun doel is glashelder. Zoveel mogelijk geld verdienen en de buren interesseert ze geen bal.
Bouwen, bouwen, bouwen
Gemeentelijke ‘gebiedsmanagers’ hebben opdracht alle creativiteit aan te boren om zoveel mogelijk bouwen mogelijk te maken. Wethouders samen swingend met projectontwikkelaars aan de copieuze dis bij de bouwvakbeurs in Cannes openen de politieke poort. Ons-kent-ons gaat snel. Over leefbaarheid hoor je na de verkiezingen weinig meer. Zo snel mogelijk zo veel mogelijk bouwvergunningen afgeven is het devies. Bouwtoezicht dat technisch checkt en de omgevingsgevolgen handhaaft, is een relict uit vervlogen tijden. Wat begon met het ‘Maastricht-balkon’ zijn nu in elkaar donderende parkeergarages.
Gemeente is van het padje
Nu de transparantie van bouwtoezeggingen zo klein mogelijk gemaakt is, kunnen criminele ‘cowboys’ in een Lexus met Belgisch kenteken als belegger-bouwer de straat inrijden. Afspraken worden niet nagekomen en gebouwd wordt voor woekerwinsten. Klagende bewoners worden schamper afgedaan als ‘laagbegaafde tokkies’ of ‘beroepsschreeuwers’. Woede via de sociale kletskamers helpt niks.
Bewoners bijstaan: ho maar
Mooie woorden in het collegeakkoord: Wij staan voor ‘ieders belang’ en veiligheid. Intussen leidt lukraak er op los bouwen door ’uitvoeren van marktplannetjes’ tot vervuiling van het openbaar bestuur en verliest de ’bewonersconnectiviteit’. Het directe belangenconflict is simpelweg te groot. De huidige ‘Pontius Pilatus’-gemeenten kijken glazig toe. Door de Zuidas-achtige dichtgetimmerde publiek-private samenwerking stranden weerloze buren machteloos bij de rechter.
Netwerkregie als integrale gebiedsontwikkeling
Bouwen is een complex samengesteld vraagstuk en gebeurt op gemeentegrond. Omdat inhoud en schaal haar grenzen overtreft, kunnen Rijk, regio, stad, wijk en straat niet los van elkaar worden gezien. Doordat de gemeente als eigenaar aan de bal is kan alleen zij in het algemeen belang en met alle betrokkenen een creatieve, integrale en bovenal gedragen visie tot stand brengen. Hoe? Via netwerkregie.
En nog wat
Na de visie planmatig aan de gang. Alleen zo kun je pal staan voor ieders belang zelfs als de bouwer continu de gemeentedeur platloopt. Tijdens de bouw zelf is weer ouderwets controle, controle en controle nodig. En niet alleen op technische maar zeker ook op sociale gevolgen. Misschien kan de overheid het bindweefsel van de democratie dan een stukje herstellen. Zo niet, dan zal de volkswoede fors doorwoekeren en het aantal rechtszaken van buren tegen ‘cowboy-bouwplannen’ blijven aanzwellen.
