Als je door de coronacrisis gedwongen thuis zit heb je opeens tijd om de krant uitgebreid te lezen. Zo las ik een interessant artikel over het gevaar van politiek die zich richt op de wil van het volk of ‘de meerderheid’. Die politiek is de schrik van de democratische minderheid, ook lokaal, weet ik uit ervaring.
De minderheid kan bijna de helft van de bevolking zijn, kijk maar naar de Brexit waarvan maar een minieme meerderheid voorstander was. En ‘de meerderheid’ klinkt mooi democratisch, maar wat als er verlangd wordt dat coalitiepartijen eensgezind stemmen, ook tegen de eigen opvattingen in? Dan is het eigenlijk niet meer democratisch maar een verkapte vorm van machtsmisbruik.
Luisteren
Na het lezen van het artikel: Hoe populisten de democratie misbruiken moest ik denken aan wat de fractievoorzitter van onze lokale coalitiepartij afgelopen december uitsprak: ‘Wij hebben geen visie, wij luisteren naar de mensen.’ Dat kan natuurlijk wel kloppen, maar onmogelijk naar álle mensen. Je laat altijd wel een groep in de kou staan. Op grond waarvan beslis je dan welke groep dat is zonder visie om richting te geven aan je keuzes? Luisteren naar de mensen wordt dan populisme.
Onbetaalbaar
Soms wordt iets van de minderheid misbruikt om een plannetje te rechtvaardigen. Neem bijvoorbeeld de Technische School in onze gemeente. Het college wil dat gebouw slopen. De oppositie vindt dat unaniem jammer. Het is een praktijkgebouw met ongekend grote lesruimtes, zoals ze die nu niet meer maken.
Bovendien heeft het gebouw bijzondere bouwkundige kenmerken (waar ik geen jota verstand van heb, wat het moeilijker maakt om aan te prijzen). Ons college beweert dat sloop nodig is, omdat opknappen te duur wordt. Duurzaamheidseisen zouden dat onbetaalbaar maken.
Verduurzamen
Misschien hopen ze mij zo het zwijgen op te leggen, omdat ik van de partij ben die nogal voor duurzaamheid is. Maar dat neemt niet weg dat ik realistisch kan denken. Duurzaamheid wordt hier als smoes gebruikt om een ander plannetje te rechtvaardigen. Verduurzaming van een gebouw vraagt inderdaad enorm veel geld als je dat in één keer, spic en span, hatsiekadee gedaan wil hebben. Maar het wordt al veel draaglijker als je een plan maakt om in een periode van tien jaar het werk uit te voeren.
Zelf doen
Het wordt nóg draaglijker als je veel dingen zelf kunt doen. Laat het hier nu om een technische school gaan! Je zou denken dat die wel (oud)-leerlingen heeft die iets met hun handen kunnen. Ik weet toevallig, dat er in elk geval een aantal is, dat met alle liefde en plezier die twee rechterhanden uit de mouwen komt steken.
Zo’n duizend mensen tekenden al de petitie voor behoud van het gebouw, maar de lokale meerderheid blijft fervent voorstander van sloop: einde gebouw dus, einde technisch onderwijs. Voor duizend mensen zijn ze dus sowieso al doof, deze plaatselijke vertolkers van de wil van het volk.
De auteur is fractievoorzitter van GroenLinks in Eijsden-Magraten
2 reacties
In het coalitieakkoord 2018-2022 van een Zuid-Limburgse gemeente staat op pagina 1 de volgende tekst “ De kiezer gaf op 21 maart jl. expliciet aan, achter ons, onze ideeën en onze aanpak te staan. We zijn trots op de afgelopen periode en we zijn trots op de steun van de burger. Het sterkt ons in de ambitie om door te gaan op de ingeslagen weg “.
In deze Zuid-Limburgse gemeente was de verkiezingsopkomst 44,6 %, dus minder dan de helft van alle kiesgerechtigden (iets meer dan 72.000) in deze gemeente. Dan staat het wel heel raar dat het coalitieakkoord vermeld dat de kiezer achter de coalitiepartijen staat en dat men trots is op de steun van de burger (dus niet de kiezer die is gaan stemmen).
De vraag hoe in een democratie een getalsmatige meerderheid omgaat met standpunten van minderheden, is een vraag die er al in de bakermat van de democratie, in de aloude stadstaat Athene, aan de orde was. Misschien kan der auteur van dit artikel zich vervoegen bij de prachtige analyse terzake van Anton van Hoof; of bij het leerzame proefschrift van Bastiaan Rypkema: Weerbare democratie. De grenzen van democratische tolerantie.