Eerste Kamer stemt voor Coronawet

De langverwachte Coronawet haalde vanmiddag de eindstreep in de Eerste Kamer. Tijdens een debat gisteren bleek de noodzakelijke steun al aanwezig, ook buiten de coalitie.

Voorafgaand aan de stemming over het wetsvoorstel van minister De Jonge (Volksgezondheid), vond eerst een hoofdelijke stemming plaats over een motie. De senaat zou zichzelf buitenspel zetten met de wet, en dat moest worden teruggedraaid, zo luidde de strekking. Maar De Jonge ontraadde deze motie en er bleek dinsdag geen meerderheid voor te zijn.

Spoedwet onder vuur

De Coronawet lag al vanaf haar entree als ‘spoedwet’ onder vuur. Het kabinet zou zichzelf veel te ruime bevoegdheden toekennen zonder enige democratische controle. Dat bracht een storm van kritiek op gang, ook uit lokale hoek. De Tweede Kamer haalde vervolgens een streep door het regeren per decreet.

Het gevolg is dat ‘coronaminister’ De Jonge straks niet geheel op eigen houtje de wet gaat invullen. Maar het amendement dat de Tweede Kamer indiende, herstelt uitsluitend haar eigen rol in het wetgevingsproces. Voor de positie van gemeenten maar ook voor de Eerste Kamer doet de wijziging niets.

Rol Eerste Kamer

Senator Henk Otten, de medeoprichter van Forum voor Democratie die gebrouilleerd raakte met partijleider Baudet, wilde dit alsnog veranderen met de motie die hij indiende. Concreet verzocht Otten op korte termijn een oplossing ‘waarbij de rol van de Eerste Kamer bij de instemming met de ministeriële regelingen op grond van de spoedwet adequaat wordt gewaarborgd’.

Otten wees daarbij op de ‘verregaande gevolgen voor burgers’ die de maatregelen ter bestrijding van het coronavirus kunnen hebben. De wet zelf bevat geen maatregelen, die komen in de regelingen te staan. Duidelijk is wel dat hierdoor grondrechten in de verdrukking kunnen komen, zoals het recht op privacy. Het wetsvoorstel beoogt dit op een correcte manier te doen.

‘Ingrijpende wet’

De senator benadrukte maandag het historische belang in zijn ogen. ‘Nu zetten we onszelf als Eerste Kamer buitenspel bij de meest ingrijpende wet sinds de Tweede Wereldoorlog, misschien uitgezonderd de oliecrisis in 1973.’ De voorstanders van de Coronawet met de door GroenLinks geïnitieerde aanpassing noemen dat beeld overdreven.

‘De Eerste Kamer heeft en houdt de gewone bevoegdheden. De Tweede Kamer heeft zichzelf daarbovenop voor deze specifieke situatie een extra instrument gegeven,’ legde senator Margreet de Boer van GroenLinks maandag uit.

Bijzonder geval

De Raad van State, die speciaal door de senaat om advies was gevraagd, vindt het ‘in dit bijzondere geval verdedigbaar’ dat de Eerste Kamer buiten het proces wordt geplaatst. ‘Als de parlementaire betrokkenheid bij de ministeriële regelingen wordt versterkt, dan kost dat ook meer tijd. Dat kan afbreuk doen aan de slagvaardigheid en snelheid die in deze situatie noodzakelijk zal zijn,’ aldus de wetgevingsadviseur.