De gemeentelijke arbeidsmarkt zit op slot, blijkt uit de jaarlijkse personeelsmonitor. “Strategische personeelsplanning komt
niet van de grond.”
De jaarlijkse personeelsmonitor van het A+O fonds Gemeenten schildert ook dit jaar een nagenoeg zwart beeld van de lokale arbeidsmarkt. De uitstroom neemt toe, vacatures worden niet opgevuld, het ziekteverzuim ligt boven het landelijk gemiddelde.
Het zijn een paar conclusies van het onderzoek dat begint met een uiteenzetting over de bezetting bij gemeenten, die voor het vierde jaar op rij is afgenomen, waarvoor twee oorzaken zijn te geven:
- Het uitbesteden van activiteiten aan bijvoorbeeld Regionale Uitvoeringsdiensten en pensionering
- De, al dan niet met vertrek arrangementen aangemoedigde, pensionering van oudere medewerkers levert vacatures op die niet worden ingevuld.
De tweede oorzaak komt voort uit “een belangrijke bezuinigingsmethode van gemeenten”.
Leeftijdsopbouw
“Ondanks de uitstroom van oudere medewerkers blijft de gemiddelde leeftijd van gemeenteambtenaren oplopen”, is een conclusie. “Inmiddels is de gemiddelde leeftijd 47,5 jaar.” Enkel de groep 60-plussers is toegenomen, ondanks de arrangementen voor vervroegde pensionering.
“Het sterkst is de afname in de categorieën jonger dan 25 jaar en 25 tot 35 jaar. De eerste categorie is meer dan gehalveerd en in de tweede categorie is het aantal medewerkers met bijna 30 procent afgenomen. Hierdoor werkten er in 2013 ongeveer evenveel 60-plussers bij gemeenten dan medewerkers van 35 jaar of jonger.”
Strategisch personeelsbeleid
Voor het tweede jaar op rij zit de gemeentelijke arbeidsmarkt op slot, stelt de monitor. “Gemeenten bevinden zich in een impasse waarin ze zich aan de ene kant geconfronteerd zien met bezuinigingen en reorganisaties en zich aan de andere kant geplaatst zien voor één van de grootste uitbreidingen van haar takenpakket. De grootste uitdaging voor de komende jaren is om ondanks bezuinigingen ruimte te vinden voor het instromen van jongeren.”
Discussiepunten:
De gemeentelijke arbeidsmarkt leidt tot discussie tussen de VNG en de bonden. Vakbond Abvakabo FNV geeft aan te gaan staken, terwijl uit eigen onderzoek blijkt dat een meerderheid van de gemeenten vraagt om hernieuwd overleg. De VNG blijft ondertussen herhalen dat loonsverhogingen niet mogelijk zijn. Wat meer op de achtergrond speelt dan nog het mogelijke afschaffen van de rechtspositie van ambtenaren.
De moeilijke markt leidt tot lastig in te vullen vacatures. Dit zijn de vijf probleemgebieden:
- Automatisering/ICT
- Bouwkunde/ Civiele techniek
- Financieel/economisch
- Ruimtelijke ordening & milieu
- Sociale Zaken/Werkgelegenheid
Inhuur externen
Wie doet het werk dan? Externen. “De uitgaven aan inhuur ter ondersteuning van de bedrijfsvoering kunnen onderverdeeld worden in uitgaven aan uitzendkrachten en overige inhuur”, verklaart de personeelsmonitor.
“Het aandeel van uitzendkrachten was in 2013 34 procent van de externe inhuur. In 2012 was dit aandeel nog 48 procent. Hieruit kan geconcludeerd worden dat gemeenten in 2013 minder beroep zijn gaan doen op uitzendkrachten. Desondanks hebben uitzendkrachten nog altijd het grootste aandeel in de externe inhuur.”
Ook over het geheel genomen is de inhuur gedaald. “In 2013 besteedden gemeenten 10 procent van de loonsom aan externe inhuur. In 2010 was dit nog 15 procent. De belangrijkste redenen voor deze ontwikkeling zijn de bezuinigingen bij gemeenten en de cao-afspraken om de externe inhuur terug te dringen.”
