Het wel of niet vóórkomen van belangenverstrengeling is voor veel politieke bestuurders ook in 2016 een hot item geweest, zo blijkt uit het Jaaroverzicht 2016 van het Steunpunt Integriteitsonderzoek Politieke Ambtsdragers.
Politieke bestuurders, zoals commissarissen van de Koning, burgemeesters en voorzitters van waterschappen, hebben het Steunpunt Integriteitsonderzoek Politieke Ambtsdragers afgelopen jaar 65 keer om advies gevraagd over de aanpak van een vermoede integriteitsschending. Zij meldden zich met vragen zoals ‘Is dit een integriteitskwestie?’ of ‘Moet ik onafhankelijk onderzoek laten doen?’ Afgezien van het identificeren van werkelijke integriteitschendingen, draagt advisering ook regelmatig bij aan het ontzenuwen van onterechte beschuldiging van een politieke ambtsdrager.
Zuivere motieven
De 65 adviesaanvragen zijn verdeeld over de provincies (7), gemeenten (37), waterschappen (8) en ministeries (7). Het lekken van informatie en ongewenst gedrag komen daarin ook voor. Het steunpunt bekijkt of er niets gebeurt, of dat er juist sprake is van een overdreven reactie bij een vermoede schending. Commissarissen van de Koning, burgemeesters en voorzitters van waterschappen zijn wettelijk verplicht de bestuurlijke integriteit te bevorderen. Inadequaat optreden kan het vertrouwen in de politiek en de overheid juist beschadigen. Heikel punt is dat het aan de kaak stellen van integriteit soms gebeurt vanuit een individueel of politiek belang. Integriteitskwesties genereren veel publiciteit met soms een onbeheersbare dynamiek tot gevolg.
Dat veel adviesvragen over belangenverstrengeling gaan, ligt volgens het steunpunt voor de hand. Lokale politici zijn nu eenmaal betrokken bij veel lokale zaken en mensen, en gebruiken hun kennis bij het besturen of in de volksvertegenwoordiging. Dat wekt sneller de indruk van belangenverstrengeling. Deze betrokkenheid is pas een probleem als persoonlijk voordeel belangrijker is dan de algemene besluitvorming. Daarom is het goed dat bestuurders vragen stellen, want dat gaat samen met openheid, zo stelt het steunpunt.
Steunpunt
Integriteitsonderzoek laten doen of de publiciteit in goede banen leiden, vereisen specifieke deskundigheid. Om altijd toegang te hebben tot de juiste kennis en ervaring, heeft minister Plasterk per 1 januari 2015 het Steunpunt Integriteitsonderzoek Politieke Ambtsdragers in het leven geroepen. Het adviseert kosteloos commissarissen van de Koning, burgemeesters en voorzitters van waterschappen over de aanpak van (mogelijke) integriteitsschendingen en over preventie.
