De uitdaging waar organisaties voor staan is om informeel leren productiever te maken. En dat begint niet bij beheersen, maar juist bij loslaten.
De tekortkomingen van klassieke trainingen en opleidingen zijn ondertussen genoegzaam bekend. Trainingen zijn duur, ondoelmatig en logistiek een drama. Verder verloopt de transfer van leren naar werken vaak moeizaam. Het vraagt veel begeleiding en ondersteuning om professionals zover te krijgen dat ze het ‘trucje uit de training’ in de praktijk toepassen. En dan vallen ze op de momenten die er echt toe doen toch nog terug op hun oude repertoire.
Het is daarom logisch dat HRD- en HRM-professionals zoeken naar leerstrategieën die beter passen bij hun uitdagingen, de (beoogde) leercultuur en de kenmerken van de hedendaagse gemeente. Uit de gesprekken die ik voer met deze professionals blijkt dat zij zoeken naar strategieën die ‘leren in en van de praktijk’ ondersteunen. Begrippen die ze gebruiken zijn ‘ervaringsgericht leren’, ‘informeel leren’, ‘sociaal leren’ en ’70-20-10 van Jennings’. Google deze begrippen en er gaat een inspirerende wereld open die ver staat van het klassieke, normatieve leren via instructie en toetsing.
Na een gloedvol betoog over de kansen die sociaal leren biedt voor een modern HR-beleid volgt al snel de verzuchting ‘Maar hoe implementeer je dit nou?’. Op mijn vraag hoe ze dit aanpakken volgt meestal een verhaal waarin woorden als ‘visie’, ‘beleid’, ‘plan’ en ‘control’ doorklinken: ‘We ontwikkelen eerst een organisatiebrede visie op leren, werken deze uit in verschillende leerstromen, organiseren projecten en monitoren de opbrengsten’.
Gaat dit werken? Informeel leren is er altijd en overal. Mensen leren gewoon van en met elkaar. Elke dag weer opnieuw. Daar hebben ze geen beleid of plannen voor nodig. Toch? Volgens mij is het een grote valkuil om informeel leren te willen structureren met klassieke instrumenten. Klassieke instrumenten zijn bedoeld om te beheersen. Als je informeel leren wilt stimuleren, dan werken pogingen om te beheersen meestal averechts.
De uitdaging waar organisaties voor staan is om informeel leren productiever te maken. Om individuele en collectieve leerprocessen echt te verbinden met de strategie van de organisatie (en omgekeerd). Dit vraagt begrip van de leercultuur van de organisatie, inzicht in leerondersteunend gedrag van leidinggevenden en nieuwe oplossing voor de borging van collectieve leerervaringen in dienstverlening en werkprocessen. Dit is een geweldige uitdaging voor de HR-afdeling. Hoe je deze uitdaging te lijf gaat? Niet met een nieuwe visie, maar door het te doen.
