Werkstress; als vakantie niet meer helpt

Even een drukke periode achter de rug op het werk? Of volledig afgepeigerd doordat er voortdurend (te) veel van je wordt gevraagd? In het laatste geval gaat een vakantie de problemen niet meer oplossen en is het oppassen geblazen; psychische klachten door werkstress is namelijk de belangrijkste reden voor afkeuring van werk.

Voor medewerkers die langdurig gebukt gaan onder werkstress is een of twee weken zomervakantie vaak niet meer voldoende om te herstellen. De lat ligt al te lang te hoog voor hen. Het is alsof zij voortdurend topsport moeten beoefenen, zegt Fred Zijlstra metaforisch in een interview met XpertHRActueel. Zijlstra is hoogleraar Arbeids- & Organisatiepsychologie aan de Universiteit Maastricht.

Ontoereikend
Werkstress is niet te vergelijken met werkdruk, waarbij er voor een korte(re) periode meer van medewerkers wordt gevraagd. Daar herstel je wel weer van. Maar échte stress is een toestand waarin een persoon langdurig verkeert, met een aantal duidelijke kenmerken. Zoals een hogere hoeveelheid adrenaline en cortisol in het lichaam, maar ook een verhoogde bloeddruk. Als er sprake is van werkstress ervaren medewerkers dat de aan hen gestelde eisen te hoog zijn en dat hun copingstrategieën ontoereikend zijn.

Verzuimkosten
De wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft ooit voorspeld dat in 2020 psychische klachten beroepsziekte nummer 1 zouden zijn, vertelt de hoogleraar. Maar in Nederland is die positie nu al bereikt. Zowel voor werkgever als werknemer heel vervelend, want vaak gaat het dan om langdurig ziekteverzuim door burn-out. Wat ook nog eens samengaat met hoge verzuimkosten.

Topsport
Medewerkers kunnen volgens Zijlstra hun verantwoordelijkheid nemen door moeite te doen voor meer fitheid en een gezondere levensstijl. Maar werkgevers moeten eveneens substantieel bijdragen. ‘De primaire reden dat werknemers uitvallen is dat werken topsport is geworden. De eisen zijn veel te hoog geworden’, zegt hij. ‘Wil je de aarde sparen, dan moet je investeren. Als je werknemers wilt sparen, moet je dat ook.’ De hoogleraar noemt ook een andere simpele oplossing: ‘Als werknemers onder druk komen te staan, moet je meer mensen aannemen.’

Implementeer!
Daarnaast wijst hij op het belang om gericht beleid te ontwikkelen én te implementeren om werkstress te verminderen. Dit start met analyse van de bedrijfscultuur. ‘Heerst er een cultuur waarin het gewoon is om ’s avonds te werken, dan kan een beleidsmaatregel zijn dat niemand na 20.00 uur ’s avonds nog mag of kan werken.’ Daarbij benadrukt hij dat het heel belangrijk is dat de beleidsmaatregelen ook daadwerkelijk worden geïmplementeerd door HR.

Want een analyse die geen concrete veranderingen tot gevolg heeft, kan net zomin ‘doorbijten’ als een hond met papieren tanden.