‘Gemeentesecretaris moet zich richten op samenwerking’

Zwolle scoort hoog op de ranglijst van beste werkgevers. Een interview met de hoogste ambtenaar van de gemeente. “Je moet het beste uit mensen halen.”

Nee, gemeentersecretaris Oenze Dijkstra van Zwolle dacht er vroeger niet aan om deze baan te gaan doen. “Natuurlijk niet”, zegt Dijkstra. “Op jonge leeftijd had ik daar weinig beeld bij.” Waarom de secretaris dan toch voor de lokale overheid koos? “Bij toeval vond ik na mijn studie mijn eerste baan bij de gemeente Groningen. Ik ontdekte de wonderlijke wereld van het lokaal bestuur. Vanaf dat moment heb ik mijn hart eraan verpand.” 

Had je aan het begin van je carrière al de ambitie om gemeentesecretaris te worden?

“Nee, ik ben nooit zo bezig geweest met carrièreplanning.” 

Welke opleiding(en) heb je gevolgd?

“Sociologie. Gedurende mijn loopbaan verschillende vakopleidingen, managementtrainingen en leergangen gemeentesecretaris.” 

Heeft dit geholpen om je huidige functie te beoefenen?

“De opleidingen gedurende mijn loopbaan sowieso. Als socioloog heb ik geleerd om met een brede blik naar de samenleving te kijken, dat helpt. Van de verschillende sociologische disciplines heb ik het meest baat gehad bij andragologie (veranderkunde).” 

Zijn er andere, zelfs betere, wegen die leiden naar deze positie?

“Er is niet één beste weg.”

Wat is het beste advies dat je ooit hebt gekregen?

“Wees authentiek. Willen is kunnen.”

Kan je daar nog adviezen aan toevoegen?

“Begin gewoon ergens en blijf vervolgens niet te lang op dezelfde plek zitten. Wissel tussen verschillende gemeenten.” 

Hoe zie jij de gemeenteambtenaar van de toekomst?

“Flexibel, Resultaatgericht, Innovatief, Extern (klant) georiënteerd, gericht op samenwerking en procesgericht werkend. Hij moet kunnen schakelen op verschillende niveaus.”  

Waarom wil je eigenlijk de hoogste ambtenaar zijn?

“Het stelt je in de gelegenheid om je eigen ambities, ideeën en visies vorm te geven.”

Wat is jouw stijl van leidinggeven?

“Direct, toegankelijk, stimuleren, ruimte gevend, interveniërend, inspirerend en betrouwbaar. Kerngedachte: het beste uit mensen halen.” 

Welke eigenschappen zijn essentieel om het werk goed te doen?

“Analytisch, visionair, verbindend en verschillende kleuren kunnen aannemen. Soms ben je de baas van de organisatie, de andere keer butler van het bestuur. Verder is het van belang dat je je afspraken nakomt. Je moet goed luisteren en weten wat er speelt. Als uitgangspunt moet dat alles op orde moet zijn.”  

Wat is het mooiste aan dit werk?

“De variëteit aan vraagstukken, mensen en locaties. De dagen vliegen voorbij.”

Wat is vervelend?

“De tijd die nodig is voor besluitvorming, met name richting de Raad.” 

Wat weten mensen niet over jouw werk?

“Heel veel. Mijn vak is relatief onbekend. Je moet veel uitleggen en de term ‘algemeen directeur’ dekt wat mij betreft absoluut niet de lading.” 

Wat is jouw intrinsieke motivatie voor dit werk?

“Ik wil gekend worden als iemand die een goede organisatie heeft gecreëerd. En dan niet alleen dat werknemers, maar juist ook de burgers dat zo voelen. Ik wil dat we uitstralen dat de gemeente Zwolle er goed voor staat.” 

Als je dit niet was geworden, wat dan wel?

“Directiefunctie in een middelgrote organisatie. Kan in andere publieke sfeer zoals onderwijs, zorg of een coöperatie, maar ook private sector. Voor mij is de middelgrote schaal het meest van belang.” 

Wat is jouw lievelingsanekdote over jouw werk als gemeentesecretaris?

“Er zijn velen mooie anekdotes te vertellen. Voor mij prijkt er een waaruit de saamhorigheid van het college bleek bovenaan: We waren met het college op retraite in een kleine gemeente in Limburg. We werden vorstelijk onthaalt op een prachtige kleinschalige manier. Rondrijden in een koets, in de lokale horeca dineren et cetera. De stemming zat er dusdanig is dat we ons in het kasteel waar we zouden overnachten hebben ingeschreven als een bowlingclub uit Raalte. We hebben een fantastische avond gehad met wijn en het zingen van liedjes. Dergelijke momenten vormen het smeerolie van je bestuur. Ze dragen niet alleen bij aan je werkplezier, maar met name aan de collegialiteit van het bestuur.”