Een vaak gehoorde klacht bij raadsleden is dat zij vinden dat de raad onvoldoende invloed kan uitoefenen op het inkoopproces. Deze geluiden zijn sterker geworden na de invoering van het sociaal domein. Is de invloed van de raad op inkoopprocessen inderdaad onvoldoende?
De gemeenteraad kan bij het vaststellen van de verordening ex artikel 212 Gemeentewet, algemene kaders stellen ten aanzien van inkoopprocessen. Artikel 212, 1e lid, Gemeentewet stelt: ‘De raad stelt bij verordening de uitgangspunten voor het financiële beleid, alsmede voor het financiële beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie vast.’ Deze verordening waarborgt dat aan de eisen van rechtmatigheid, verantwoording en controle wordt voldaan.
In de modelverordening van de VNG zien we dat in artikel 13a over inkopen en aanbesteding het volgende is bepaald: ‘Het college draagt zorg voor en legt vast de interne regels voor de inkoop en aanbesteding van goederen, werken en diensten.’ Het is aan de raad om, op basis van haar verordenende bevoegdheid, bij de vaststelling van de verordening ex artikel 212 bij genoemd voorbeeldartikel 13a, aanvullende regels te stellen over de betrokkenheid van de raad bij het inkoopproces. Het is echter niet de bedoeling dat de raad als het ware op de stoel van het college gaat zitten. In het kader van de dualisering zijn aanbestedingen een taak van het college. Dit alles neemt niet weg dat de raad vanuit zijn budgetrecht bij een specifiek inkoopproces beleidsmatige kaders stelt. Dit kunnen kaders zijn op het gebied van duurzaam aanbesteden en het stimuleren van innovatie op het betreffende beleidsgebied.
Proces van de raad
De raad zou een controlemechanisme kunnen inbouwen met het oog op artikel 13a. Hiermee kan gecontroleerd worden of het college zich bij het aanbesteden aan de door de raad geformuleerde beleidskaders houdt. Naar mijn mening moet je ervan uitgaan dat het college conform de beleidsmatige kaders van de raad opereert. Al te veel controlemechanismes herbergen het gevaar dat het inkoopproces te veel een proces van de raad wordt. Hiermee kan een omgekeerd effect ontstaan van wat de raad eigenlijk wil. Een controle die effectief zou kunnen werken, is dat de raad bepaalt dat alvorens het bestek wordt gepubliceerd dit ter bespreking in een raadscommissie wordt geagendeerd.
Nauwelijks invloed
Bij de intrede van het sociaal domein zijn in gemeentelijk Nederland veel samenwerkingsverbanden ontstaan. In een artikel in de Volkskrant van 15 januari jl. geven veel raadsleden aan dat gemeenteraden buitenspel staan bij de inkoop van thuiszorg, jeugdzorg en de sociale werkvoorziening. Ze beweren nauwelijks tot geen invloed te hebben op de afspraken die hun wethouders in de regio maken. Naar mijn mening hoeft dit niet zo te zijn. Gemeenteraden kunnen voorafgaande aan het opstellen van een bestek door het samenwerkingsverband specifieke beleidskaders voor hun gemeente stellen en aangeven dat deze ook als zodanig in een aparte paragraaf in het gezamenlijk bestek moeten worden opgenomen. Daarnaast kunnen raadsfracties afstemming regelen met geestverwante fracties in de andere deelnemende gemeenteraden zodat hun specifieke zaken een plek krijgen in het bestek.
Cees Rootjes, interimmanager voor het openbaar bestuur
Geef een antwoord